Երեքշաբթի, 19 Հուլիսի 2011 12:06

ACRA. Սքորինգի օգնությամբ դեպի նոր շուկաների նվաճում

ԱրմԻնֆո: ACRA վարկային բյուրոյի գործադիր տնօրեն Արտակ Արզոյանի հարցազրույցը ԱրմԻնֆո լրատվական գործակալությանը

Պրն Արզոյան, ընթացիկ տարում ACRA բյուրոն վերջապես ներդրեց սքորինգային համակարգը, որի վրա աշխատում էր ավելի քան երեք տարի: Ինչպիսի՞ն է այն: Որքանո՞վ է այդ համակարգն իրեն արդարացնում Հայաստանի ներկայիս տնտեսական պայմաններում:

Սքորինգային համակարգը բավականին արդյունավետորեն գործում է ապրիլից, սկզբում այն աշխատում էր թեստային ռեժիմով, անվճար հիմունքներով տեղեկություններ տրամադրելով բանկերին ու վարկային կազմակերպություններին: Ներկայումս ընթանում է բանկերի ու վարկային կազմակերպությունների կողմից սքորինգային տեղեկությունների յուրացումը: Տեխնիկական տեսանկյունից վերցրած սքորինգային համակարգի աշխատանքը կարելի է համարել կայացած, քանի որ ինչպես բանկերը, այնպես էլ վարկային կազմակերպությունները գիտակցում են այդ մեխանիզմի կարևորությունն օբյեկտիվ գնահատման գործում:

Ներկայումս մեր կողմից տրամադրվում է սքորինգի երկու տեսակ` նկարագրող և կանխատեսող: Սքորինգի առաջին տեսակը տալիս է վարկային պատմության վիճակը թվային արտահայտությամբ, իսկ երկրորդը` ավելի շուտ պարունակում է հեռանկարների վերաբերյալ պոտենցիալ տեղեկություններ: Երկու դեպքում էլ մեկ վարկային պատմության առավելագույն դրական վիճակը գնահատվում է 850 սքորով, իսկ նվազագույնը` 400 սքորով, ընդ որում, Հայաստանում առկա վարկային պատմությունների մեծամասնությունը գտնվում է 700-750 սքորի սահմաններում: Սա վկայում է ֆինանսա-բանկային համակարգի վարկային պորտֆելի լավ որակի մասին: Այս առումով կարելի է նշել նկատելի դրական մակրոտնտեսական միտումները, որոնք ակտիվացնւմ են վարկային շուկան, որն էլ ետճգնաժամային փուլում գտնվում է իր աճի սկզբնամասում: Ընդ որում, հարցումներից մեզ հայտնի է, որ նոր թափ է հավաքում սպառողական վարկավորման հատվածը: Իմ կարծիքով, դրանից հետո կսկսի ակտիվանալ նաև հիփոթեքային վարկավորումը:

Ինչպե՞ս եք գնահատում ռիսկերի կառավարման մակարդակը սպառողական վարկավորման շուկայում:

Բանկերն ու վարկային կազմակերպությունները նորացրել են ռիսկերի գնահատման իրենց մոտեցումները, որոնք հնարավորություն են տալիս ավելի ճշգրտորեն գնահատել սպառողական վարկավորման ռիսկերը: Դա ակնհայտորեն կարելի է տեսնել նաև վարկային այնպիսի պրոդուկտի օրինակի վրա, ինչպիսին օվերդրաֆտն է, որի շրջանակներում բանկերն արդեն վարկեր են տրամադրում վարկառուի աշխատավարձի եռակի, իսկ որոշ դեպքերում էլ` քառակի չափերով:

Հետաքրքրական է, որ սպառողական վարկավորման ակտիվացմամբ կմեծանա նաև մեկ սպառողական վարկի միջին չափը: Մասնավորապես, 2011 թվականին, 2010 թվականի համեմատ, այս ցուցանիշն աճել է 20%-ով: Հասկանալի է, որ մեկ վարկի չափերը կարելի է կապել նաև սպառողական շուկայում առկա ինֆլյացիայի հետ: Սակայն, հիմնական պատճառը կայանում է նրանում, որ բանկերն սկսել են հեռանալ ճգնաժամի ընթացքում իրենց վարած զուսպ վարկային քաղաքականությունից, ամրագրելով ավելի լիբերալ մոտեցումներ և վստահորեն հենվելով ռիսկերի կառավարման նոր մեխանիզմների վրա:

Պրն.Արզոյան, ըստ ACRA-ի տվյալների, ինչպիսի՞ն է Հայաստանի վարկային շուկայի ծածկույթի աստիճանը, և որքա՞ն վարկեր է բաժին հասնում մեկ վարկառւին:

Վարկային ներթափանման մակարդակը Հայաստանում բավականին բարձր է, իհարկե, վարկերի քանակի տեսանկյունից, քանի որ վարկային ծառայություններից օգտվում է բնակչության 44%-ը: Խոսքը գնում է սպառողական վարկերի ու դրանց տարատեսակների մասին: Իմ կարծիքով, սա լավ ցուցանիշ է, անգամ այն պարագայում, եթե դա պահպանվի նաև կարճաժամկետ ապագայում: Ընդ որում, մեկ վարկառուին բաժին է հասնում միջին հաշվով 2-3 վարկ:

Պրն.Արզոյան, համաշխարհային մակարդակով սքորինգային ծառայություններից օգտվում են ոչ միայն ֆինանսա-վարկային ընկերություններն ու ֆիզիկական անձինք, այլ նաև տարբեր ոլորտի կազմակերպությունները: Ինչպե՞ս է այս հարցը Հայաստանում:

Ըստ էության, վարկային պատմությունների և սքորինգի առաջին և գլխավոր սպառողները բանկերն ու վարկային կազմակերպություններն են: Սակայն սքորինգային համակարգի ներդրումով մենք համագործակցության առաջարկներ սկսեցինք ստանալ նաև տնտեսության այլ ոլորտները ներկայացնող ընկերություններից: Համաձայն գործող օրենսդրության, ACRA լիովին նորմալ կերպով կարող է աշխատել նաև այդ կազմակերպությունների հետ, նրանց տրամադրելով ցանկացած վարկառուի սքորը, առանց նրան նախապես տեղեկացնելու: Այդ պատճառով էլ մենք արդեն դիտարկում ենք նոր ընկերությունների կողմից տվյալների օգտագործման մշակույթի ձևավորման հնարավորությունները: Դրանք կարող են լինել կապի, առևտրի ընկերություններ: Սքորինգի տվյալները կարող են լուրջ խթան հանդիսանալ ֆիզիկական անձանց հետ գործարքներ կատարելիս այդ ընկերություններին լրացուցիչ տրանսակցիոն ծախսերից ազատելու համար: Այսօր կարող եմ ստույգ ասել, որ շուկայի ընդլայնման և նոր հատվածների ընդգրկման ուղղությամբ իրականացվող քայլերը մտնում են 2012 թվականի մեր պլանների մեջ:

Կնշեի, որ ներկայումս ֆիզիկական անձ հանդիսացող յուրաքանչյուր վարկառու կարող է իր սքորի վերաբերյալ ստանալ տվյալներ` վերջերս մեր կողմից գործարկված on-line հարցման միջոցով: Դրա համար հարկավոր է մեր գրասենյակից նախապես ստանալ համապատասխան ծածկագիրը, որից հետո վիրտուալ քարտերից իրականացնելով համապատասխան վճարը ցանկացած պահի կարելի է ծանոթանալ վարկային պատմության և սքորի վիճակին: Մենք նաև ցանկանում ենք պարզեցնել այդ գործընթացը: Մասնավորապես, ArCa պրոցեսինգային կենտրոնի հետ լուծել որոշակի խնդիրներ, որից հետո ծածկագիրն ստանալու նպատակով հաճախորդը կարող է նախապես չգալ մեր գրասենյակ, այլ այդ ամենն ստանալ On-Line ռեժիմով, էլեկտրոնային առևտրի սկզբունքով, անձնագրային տվյալների հիման վրա:

Տարբեր երկրներում սքորինգային ծառայությունների շրջանակն իր մեջ ներառում է այնպիսի պրոդուկտներ, ինչպես վարկառուի վճարունակության գնահատումը, օրինակ, կոմունալ վճարների գծով: Իսկ Հայաստանում, այնուամենայնիվ, վարկառուների հիմնական բնութագրերը տալիս է միայն ձեր բյուրոն: Դժվար չէ՞ արդյոք ACRA-ի համար միայնակ զարգացնել շուկան: Ինչպիսի՞ն է Ձեր կարծիքը Հայաստանում առանձին, մասնագիտացված բյուրոներ ստեղծելու վերաբերյալ:

Այս հարցում կարևոր են տարածքի մասշտաբներն ու երկրի բնակչության թվաքանակը: Ելնելով դրանից, կարծում եմ, որ Հայաստանում առայժմ բավական է ունենալ միայն մեկ վարկային բյուրո: Ինչ վերաբերվւմ է սքորինգի տեսակներին, ապա ներկայումս մենք ունենք ծառայությունների լայն շրջան` պլաստիկ քարտերի գծով, ինչպես նաև հիփոթեքային և սպառղական վարկերի գծով առանձին սքորներ: Նման սքորներ մենք մտադիր ենք 2012 թվականին մշակել նաև կոմունալ վճարների գծով, իսկ շուտով պատրաստվում ենք լիակատար տեղեկությունների հավաքագրումը համապատասխան կառույցներից: Այս առումով վարկային բյուրոյի համար կարևորագույն աջակցություն է կառավարության խթանիչ քաղաքականությունը, որը մեզ հնարավորություն տվեց ակտիվ բանակցությոուններ սկսել հեռահաղորդակցության և կոմունալ տնտեսության ոլորտների կառույցների հետ: Ներկայում վարկային պատմությունը և սքորը գնահատելիս մենք օգտվում ենք ոչ միայն բանկերից ու վարկային կազմակերպություններից ստացված տեղեկություններից, այլ նաև այնպիսի ընկերություններից, ինչպիսիք են` <Հայռուսգազարդը> և <Երևան Ջուրը>: Օրերս կավարտենք բանակցությունները ԱրմենՏելի հետ, իսկ այնուհետև նախատեսված են բանակցությունները VivaCell-MTS և Orange Armenia ընկերությունների հետ: Այդ օպերատորներից ստացված տեղեկությունները թույլ կտան ստեղծել նոր տեսակի պրոդուկտներ: Ինչպես տեսնում եք, մենք դինամիկ ձևով զարգացնում ենք մեր ծառայությունների շրջանը և 2012 թվականի կեսերին կունանենք ժամանակակից պահանջներին համապատասխանող ինդուստրիա:

Ինչպիսի՞ ներդրումներ է մտադիր ACRA վարկային բյուրոն ուղղել իր հետագա զարգացմանը:

Վարկային տեղեկատվության ներկայիս ակտիվ շրջանառության պայմաններում, ժամանակակից պահանջներին համապատասխանղ պրոդուկտներ մշակելու համար նախատեսվում է նաև նոր ներդրումների հնարավորությունը,: Բացի այդ, տարեց-տարի շահույթ ապահովելու շնորհիվ մենք արդեն դարձել ենք եկամտաբեր, իսկ ընթացիկ տարվա արդյունքներով ակնկալում ենք 70-80 մլն.դրամ շահույթ, նախորդ տարվա 50.6 մլն.դրամի համեմատ: Հետևաբար, 2012 թվականին տեխնոլոգիական բազայի և պլատֆորմի ամրապնդման նպատակով մենք պատրաստվում ենք իրականացնել լուրջ ներդրումներ, չէ որ մեր գործունեության զարգացումը հիմնված է լուրջ, պաշտպանված և օպերատիվ աշխատող պլատֆորմի վրա, որն ի վիճակի կլինի բավարարել բանկերի ու վարկային կազմակերպությունների պահանջները:

Շնորհակալություն

Զրույցը վարեց Լիլիթ Ասլանյանը

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

RUB	4.56	0.06
USD	383.47	0.72
EUR	449.96	2.75
GBP	519.91	2.59
CAD	277.17	1.47
JPY	25.95	0.08
CNY	53.85	0.12
CHF	481.44	2.76

Նորություններ

ACRA. Սքորինգի օգնությամբ դեպի նոր շուկաների նվաճում