Երեքշաբթի, 19 Հուլիսի 2011 12:06

ACRA. Սքորինգի օգնությամբ դեպի նոր շուկաների նվաճում

ԱրմԻնֆո: ACRA վարկային բյուրոյի գործադիր տնօրեն Արտակ Արզոյանի հարցազրույցը ԱրմԻնֆո լրատվական գործակալությանը

Պրն Արզոյան, ընթացիկ տարում ACRA բյուրոն վերջապես ներդրեց սքորինգային համակարգը, որի վրա աշխատում էր ավելի քան երեք տարի: Ինչպիսի՞ն է այն: Որքանո՞վ է այդ համակարգն իրեն արդարացնում Հայաստանի ներկայիս տնտեսական պայմաններում:

Սքորինգային համակարգը բավականին արդյունավետորեն գործում է ապրիլից, սկզբում այն աշխատում էր թեստային ռեժիմով, անվճար հիմունքներով տեղեկություններ տրամադրելով բանկերին ու վարկային կազմակերպություններին: Ներկայումս ընթանում է բանկերի ու վարկային կազմակերպությունների կողմից սքորինգային տեղեկությունների յուրացումը: Տեխնիկական տեսանկյունից վերցրած սքորինգային համակարգի աշխատանքը կարելի է համարել կայացած, քանի որ ինչպես բանկերը, այնպես էլ վարկային կազմակերպությունները գիտակցում են այդ մեխանիզմի կարևորությունն օբյեկտիվ գնահատման գործում:

Ներկայումս մեր կողմից տրամադրվում է սքորինգի երկու տեսակ` նկարագրող և կանխատեսող: Սքորինգի առաջին տեսակը տալիս է վարկային պատմության վիճակը թվային արտահայտությամբ, իսկ երկրորդը` ավելի շուտ պարունակում է հեռանկարների վերաբերյալ պոտենցիալ տեղեկություններ: Երկու դեպքում էլ մեկ վարկային պատմության առավելագույն դրական վիճակը գնահատվում է 850 սքորով, իսկ նվազագույնը` 400 սքորով, ընդ որում, Հայաստանում առկա վարկային պատմությունների մեծամասնությունը գտնվում է 700-750 սքորի սահմաններում: Սա վկայում է ֆինանսա-բանկային համակարգի վարկային պորտֆելի լավ որակի մասին: Այս առումով կարելի է նշել նկատելի դրական մակրոտնտեսական միտումները, որոնք ակտիվացնւմ են վարկային շուկան, որն էլ ետճգնաժամային փուլում գտնվում է իր աճի սկզբնամասում: Ընդ որում, հարցումներից մեզ հայտնի է, որ նոր թափ է հավաքում սպառողական վարկավորման հատվածը: Իմ կարծիքով, դրանից հետո կսկսի ակտիվանալ նաև հիփոթեքային վարկավորումը:

Ինչպե՞ս եք գնահատում ռիսկերի կառավարման մակարդակը սպառողական վարկավորման շուկայում:

Բանկերն ու վարկային կազմակերպությունները նորացրել են ռիսկերի գնահատման իրենց մոտեցումները, որոնք հնարավորություն են տալիս ավելի ճշգրտորեն գնահատել սպառողական վարկավորման ռիսկերը: Դա ակնհայտորեն կարելի է տեսնել նաև վարկային այնպիսի պրոդուկտի օրինակի վրա, ինչպիսին օվերդրաֆտն է, որի շրջանակներում բանկերն արդեն վարկեր են տրամադրում վարկառուի աշխատավարձի եռակի, իսկ որոշ դեպքերում էլ` քառակի չափերով:

Հետաքրքրական է, որ սպառողական վարկավորման ակտիվացմամբ կմեծանա նաև մեկ սպառողական վարկի միջին չափը: Մասնավորապես, 2011 թվականին, 2010 թվականի համեմատ, այս ցուցանիշն աճել է 20%-ով: Հասկանալի է, որ մեկ վարկի չափերը կարելի է կապել նաև սպառողական շուկայում առկա ինֆլյացիայի հետ: Սակայն, հիմնական պատճառը կայանում է նրանում, որ բանկերն սկսել են հեռանալ ճգնաժամի ընթացքում իրենց վարած զուսպ վարկային քաղաքականությունից, ամրագրելով ավելի լիբերալ մոտեցումներ և վստահորեն հենվելով ռիսկերի կառավարման նոր մեխանիզմների վրա:

Պրն.Արզոյան, ըստ ACRA-ի տվյալների, ինչպիսի՞ն է Հայաստանի վարկային շուկայի ծածկույթի աստիճանը, և որքա՞ն վարկեր է բաժին հասնում մեկ վարկառւին:

Վարկային ներթափանման մակարդակը Հայաստանում բավականին բարձր է, իհարկե, վարկերի քանակի տեսանկյունից, քանի որ վարկային ծառայություններից օգտվում է բնակչության 44%-ը: Խոսքը գնում է սպառողական վարկերի ու դրանց տարատեսակների մասին: Իմ կարծիքով, սա լավ ցուցանիշ է, անգամ այն պարագայում, եթե դա պահպանվի նաև կարճաժամկետ ապագայում: Ընդ որում, մեկ վարկառուին բաժին է հասնում միջին հաշվով 2-3 վարկ:

Պրն.Արզոյան, համաշխարհային մակարդակով սքորինգային ծառայություններից օգտվում են ոչ միայն ֆինանսա-վարկային ընկերություններն ու ֆիզիկական անձինք, այլ նաև տարբեր ոլորտի կազմակերպությունները: Ինչպե՞ս է այս հարցը Հայաստանում:

Ըստ էության, վարկային պատմությունների և սքորինգի առաջին և գլխավոր սպառողները բանկերն ու վարկային կազմակերպություններն են: Սակայն սքորինգային համակարգի ներդրումով մենք համագործակցության առաջարկներ սկսեցինք ստանալ նաև տնտեսության այլ ոլորտները ներկայացնող ընկերություններից: Համաձայն գործող օրենսդրության, ACRA լիովին նորմալ կերպով կարող է աշխատել նաև այդ կազմակերպությունների հետ, նրանց տրամադրելով ցանկացած վարկառուի սքորը, առանց նրան նախապես տեղեկացնելու: Այդ պատճառով էլ մենք արդեն դիտարկում ենք նոր ընկերությունների կողմից տվյալների օգտագործման մշակույթի ձևավորման հնարավորությունները: Դրանք կարող են լինել կապի, առևտրի ընկերություններ: Սքորինգի տվյալները կարող են լուրջ խթան հանդիսանալ ֆիզիկական անձանց հետ գործարքներ կատարելիս այդ ընկերություններին լրացուցիչ տրանսակցիոն ծախսերից ազատելու համար: Այսօր կարող եմ ստույգ ասել, որ շուկայի ընդլայնման և նոր հատվածների ընդգրկման ուղղությամբ իրականացվող քայլերը մտնում են 2012 թվականի մեր պլանների մեջ:

Կնշեի, որ ներկայումս ֆիզիկական անձ հանդիսացող յուրաքանչյուր վարկառու կարող է իր սքորի վերաբերյալ ստանալ տվյալներ` վերջերս մեր կողմից գործարկված on-line հարցման միջոցով: Դրա համար հարկավոր է մեր գրասենյակից նախապես ստանալ համապատասխան ծածկագիրը, որից հետո վիրտուալ քարտերից իրականացնելով համապատասխան վճարը ցանկացած պահի կարելի է ծանոթանալ վարկային պատմության և սքորի վիճակին: Մենք նաև ցանկանում ենք պարզեցնել այդ գործընթացը: Մասնավորապես, ArCa պրոցեսինգային կենտրոնի հետ լուծել որոշակի խնդիրներ, որից հետո ծածկագիրն ստանալու նպատակով հաճախորդը կարող է նախապես չգալ մեր գրասենյակ, այլ այդ ամենն ստանալ On-Line ռեժիմով, էլեկտրոնային առևտրի սկզբունքով, անձնագրային տվյալների հիման վրա:

Տարբեր երկրներում սքորինգային ծառայությունների շրջանակն իր մեջ ներառում է այնպիսի պրոդուկտներ, ինչպես վարկառուի վճարունակության գնահատումը, օրինակ, կոմունալ վճարների գծով: Իսկ Հայաստանում, այնուամենայնիվ, վարկառուների հիմնական բնութագրերը տալիս է միայն ձեր բյուրոն: Դժվար չէ՞ արդյոք ACRA-ի համար միայնակ զարգացնել շուկան: Ինչպիսի՞ն է Ձեր կարծիքը Հայաստանում առանձին, մասնագիտացված բյուրոներ ստեղծելու վերաբերյալ:

Այս հարցում կարևոր են տարածքի մասշտաբներն ու երկրի բնակչության թվաքանակը: Ելնելով դրանից, կարծում եմ, որ Հայաստանում առայժմ բավական է ունենալ միայն մեկ վարկային բյուրո: Ինչ վերաբերվւմ է սքորինգի տեսակներին, ապա ներկայումս մենք ունենք ծառայությունների լայն շրջան` պլաստիկ քարտերի գծով, ինչպես նաև հիփոթեքային և սպառղական վարկերի գծով առանձին սքորներ: Նման սքորներ մենք մտադիր ենք 2012 թվականին մշակել նաև կոմունալ վճարների գծով, իսկ շուտով պատրաստվում ենք լիակատար տեղեկությունների հավաքագրումը համապատասխան կառույցներից: Այս առումով վարկային բյուրոյի համար կարևորագույն աջակցություն է կառավարության խթանիչ քաղաքականությունը, որը մեզ հնարավորություն տվեց ակտիվ բանակցությոուններ սկսել հեռահաղորդակցության և կոմունալ տնտեսության ոլորտների կառույցների հետ: Ներկայում վարկային պատմությունը և սքորը գնահատելիս մենք օգտվում ենք ոչ միայն բանկերից ու վարկային կազմակերպություններից ստացված տեղեկություններից, այլ նաև այնպիսի ընկերություններից, ինչպիսիք են` <Հայռուսգազարդը> և <Երևան Ջուրը>: Օրերս կավարտենք բանակցությունները ԱրմենՏելի հետ, իսկ այնուհետև նախատեսված են բանակցությունները VivaCell-MTS և Orange Armenia ընկերությունների հետ: Այդ օպերատորներից ստացված տեղեկությունները թույլ կտան ստեղծել նոր տեսակի պրոդուկտներ: Ինչպես տեսնում եք, մենք դինամիկ ձևով զարգացնում ենք մեր ծառայությունների շրջանը և 2012 թվականի կեսերին կունանենք ժամանակակից պահանջներին համապատասխանող ինդուստրիա:

Ինչպիսի՞ ներդրումներ է մտադիր ACRA վարկային բյուրոն ուղղել իր հետագա զարգացմանը:

Վարկային տեղեկատվության ներկայիս ակտիվ շրջանառության պայմաններում, ժամանակակից պահանջներին համապատասխանղ պրոդուկտներ մշակելու համար նախատեսվում է նաև նոր ներդրումների հնարավորությունը,: Բացի այդ, տարեց-տարի շահույթ ապահովելու շնորհիվ մենք արդեն դարձել ենք եկամտաբեր, իսկ ընթացիկ տարվա արդյունքներով ակնկալում ենք 70-80 մլն.դրամ շահույթ, նախորդ տարվա 50.6 մլն.դրամի համեմատ: Հետևաբար, 2012 թվականին տեխնոլոգիական բազայի և պլատֆորմի ամրապնդման նպատակով մենք պատրաստվում ենք իրականացնել լուրջ ներդրումներ, չէ որ մեր գործունեության զարգացումը հիմնված է լուրջ, պաշտպանված և օպերատիվ աշխատող պլատֆորմի վրա, որն ի վիճակի կլինի բավարարել բանկերի ու վարկային կազմակերպությունների պահանջները:

Շնորհակալություն

Զրույցը վարեց Լիլիթ Ասլանյանը

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

RUB	4.73	-0.02
USD	382.65	-0.07
EUR	442.76	-1.39
GBP	502.42	-1.81
CAD	273.11	-1.10
JPY	24.83	-0.03
CNY	53.79	-0.02
CHF	477.00	-1.40

Նորություններ

ACRA. Սքորինգի օգնությամբ դեպի նոր շուկաների նվաճում