Հինգշաբթի, 22 Սեպտեմբերի 2011 15:16
Հաճախորդների որսը բանկինգի լավագույն միջոցը չէ
ԱրմԻնֆո. Կոնվերս Բանկի գործադիր տնօրեն Տիգրան Դավթյանի հարցազրույցը ԱրմԻնֆո լրատվական գործակալությանը
Պարոն Դավթյան, եկեք զրույցն սկսենք 2011 թվականը համեմատելով 2008 թվականի հետ: Ինչո՞ւմ եք տեսնում բանկերում և, առհասարակ, Հայաստանի տնտեսությունում տիրող առանցքային տարբերությունները:
Եթե մենք մինչճգնաժամային ժամանակահատվածը համեմատենք ներկայիս իրավիճակի հետ, ապա իմ համոզմամբ, ամեն ինչ դեռ չի անցել, քանի որ բանկային համակարգի ներկայիս սուր խնդիրից է նոր, վճարունակ պոտենցիալ հաճախորդների բացակայությունը: Ներկայումս բանկերը, ի տարբերություն 2008 թվականի, ունենալով իրացվելիության հսկայական ավելցուկ, մեծ դժվարությամբ են մեծացնում իրենց վարկային պորտֆելները: Միևնույն ժամանակ նրանք շարունակում են ավելացնել իրենց կանոնադրական կապիտալները, համալրելով ազատ ռեսուրսների բազան, որոնք ինչ - որ կերպ պետք է տեղաբաշխվեն: Իսկ որտե՞ղ: Այս հարցի պատասխանը բանկերը գտնում են ոչ այնքան օրիգինալ լուծումներով` իրենց կողմը գրավելով մյուս բանկերի հաճախորդներին: Ագրեսիայի այս հզոր պոռթկումի ազդեցության տակ որոշ բանկեր իրենք են գնում դեպի հաճախորդը, պարզելով, թե որ բանկում է սպասարկվում ու ինչ պայմաններով, առաջարկելով նրան վարկավորման ավելի գրավիչ պայմաններ, ցածր տոկոսադրույքներ: Իսկ հաճախորդը, հոգեբանորեն տրամադրվելով ավելի էժան վարկային ռեսուրսներ ներգրավելու հնարավորությանը, սկսում է դրանք փնտրել մի երրորդ բանկում, որից հետո վերադառնում է այն բանկ, որտեղ մշտապես սպասարկվում էր ու դնում իր վերջնագիրը: Արդյունքում, կամ բանկն իր հին հաճախորդին նվազագույն դրույքներով վարկ է տրամադրում, կամ կորցնում է նրան: Նման դեպքերում չեն շահում ոչ երկրորդ, և ոչ էլ երրորդ բանկերը: Ի դեպ, այստեղ կորուստ է ունենում նաև այդ հաճախորդին սպասարկող բանկը, բայց ոչ թե հաճախորդի, այլ եկամուտի, քանի որ ստիպված է նրա համար իջեցնել դրույքները: Ահա թե ինչում է, որ ներկայումս բանկային համակարգում եկամտաբերության հարցում տիրում է շնչահեղձություն: Խնդիրը բազմիցս փորձել ենք լուծել բանկերի հետ բանակցելով, թեև այդպես էլ համաձայնության չենք եկել:
Բանկերը բոլոր ջանքերով աշխատում են կառչել շատ սահմանափակ թվով լավ հաճախորդներից, հատկապես փոքր ու միջին գործարարության ոլորտից: Ինչպես հիշում եք, մինչճգնաժամային ժամանակահատվածում բանկերն ակտիվորեն վարկավորում էին հիմնականում կորպորատիվ փոխառուներին, ովքեր սիրում են քոչվորների նման մշտապես տեղափոխվել մի բանկից մյուսը: Չնայած, նման հաճախորդները մինչճգնաժամային շրջանում էլ այնքան շատ չէին, ինչպես և այժմ: Բացի այդ, ներկայիս տնտեսական իրավիճակը շատ հեռու է այն կայունությունից, որը կարող է հաջողություն երաշխավորել խոշոր փոխառուների վարկավորման գործում: Այս առումով լիովին կիսում կառավարության դիրքորոշումը, որ երկրի տնտեսության ապագան դա փոքր և միջին բիզնեսի, ինչպես նաև գյուղատնտեսության զարգացումն է:
Առավել ևս, որ այդ հատվածները զարգացնելու համար մեծահոգաբար ռեսուրսներ են տրամադրում նաև միջազգային կառույցները ...
Այո: Բայց պետք է հասկանալ, որ միջազգային ինստիտուցիոնալ ֆինանսական կառույցների «առատաձեռնությունը» պայմանավորված է ռեսուրսների տեղաբաշխման անհրաժեշտությունով: Իսկ ինչու դրանք չուղղել Հայաստանին: Իհարկե, ինձ, որպես բանկիրի, հաճելի է, որ Հայաստանի, և նաև առևտրային բանկերի վարկանիշները միջազգային կազմակերպությունների մոտ բավականին բարձր են ու հուսալի: Տնտեսությանն, իրոք, միշտ էլ անհրաժեշտ են ռեսուրսներ, բայց հարկավոր է նաև կարողանալ դրանք արդյունավետորեն տեղաբաշխել: Հուսով եմ որ ներկայիս նման լուրջ իրացվելիության առակայության պայմաններում, Հայաստանը կկարողանա դուրս գալ ճգնաժամից, այլ ոչ թե կսկսի մտածել ճգնաժամի երկրորդ ալիքի մասին:
Անցյալ տարվա վերջերից սկսված և ուժգնացած սպառողական ինֆլյացիայի ֆոնի ներքո տիրել էր մի այնպիսի զգացում, որ բանկային տոկոսադրույքների տրենդն արդեն կշրջադարձի դեպի աճի կողմը: Սակայն այժմ դիտվում է մի տեսակ դադար, կարծես թե բանկերն սպասում են, չնայած Կենտրոնական բանկն այս տարի բարձրացրեց իր բազային տոկոսադրույքը մինչև 8.5%: Ինչպե՞ս կմեկնաբանեիք տոկոսադրույքների ընթացիկ իրավիճակը, որոնց վրա մեծապես ազդում է Ձեր կողմից նշված շուկայի մրցակցությունը:
Ես միշտ էլ ասել եմ, որ Հայաստանը ոչ տիպիկ տնտեսություն ունեցող երկիր է, որը չի տեղավորվում որևէ դասական տնտեսական տեսության շրջանակներում: Նույնիսկ առաջարկի և պահանջարկի ամենապարզ կանոնները Հայաստանում գործում են մի ուրիշ ձևով: Մի խոսքով, Հայաստանն ունի տնտեսության իր սեփական փիլիսոփայությունը, իր տենդենցներն ու օրենքները, որոնք սկզբունքորեն դժվար է հասկանալ, բայց հարմարվել դրանց` հնարավոր է: Իրոք, Կենտրոնական բանկը հայտարարեց տարեսկզբից սկսված ինֆլյացիայի մասին, բարձրացնելով վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքները, սակայն աջակցել վարկային պորտֆելի աճին, չխոստացավ: Տեսականորեն, տոկոսադրույքները պետք է բարձրանային, բայց տեղի ունեցավ հակառակը` դրանք ընկան: Արդեն ասել էի հաճախորդներին գրավելու «կարուսելի» մասին, և հատկապես դա է, որ նպաստեց տոկոսադրույքների իջեցմանը: Հատկանշական է, որ վարկերի տոկոսադրույքներն իջան, բայց ավանդներինը` ոչ, և դա չափից ավել իրացվելիության պայմաններում: Եթե նախաճգնաժամային շրջանում բանկերը բնակչությունից ավանդներ էին ներգրավում տարեկան 7%-ով և վարկավորում` 14%-ով, ապա այժմ կրկին ներգրավում են 7%-ով և վարկավորում` 11%-ով: Ստացվում է, որ բանկերի մարժան նվազել է: Իմ կարծիքով, այս խնդրի լուծումը կայանում է բանկերի թվաքանակի մեջ, չնայած այն հանգամանքին, որ գրեթե բոլոր բանկերը երկրում աշխատում են շահույթով, սակայն, 21 բանկը չափից շատ է մի երկրի համար, որն ունի նման տնտեսություն: Միաձուլումների ու միավորումների միջոցով հարկավոր է խոշորացնել բանկերը, դրանց առավելագույն թվաքանակը հասցնելով 10-ի: Իհարկե, այդ դեպքում, մրցակցությունը կսաստկանա, սակայն բանկային համակարգը կլինի շատ ավելի հզոր, իսկ հաճախորդների հարցը կստանա ավելի քաղաքակիրթ լուծում: Կարծում եմ, որ վաղ թե ուշ առևտրային բանկերը կսկսեն մտորել այդ մասին:
Իսկ "Կոնվերս բանկը" պատրա՞ստ է միավորվելուն:
Ես ինքս կողմնակից եմ բանկերի M&A մեթոդով խոշորացմանն ու դրանց թվի նվազեցմանը, իսկ ինչ վերաբերվում է մեր բանկին, ապա թող դա որոշի բաժնետերը:
Ձեր բանկը դեռևս անցյալ տարվանից ընթանում է <Հայփոստի> բաժանմունքների միջոցով ընդլայնվելու նոր եղանակով: Ո՞ր փուլում է գտնվում Փոստբանկային մասնաճյուղերի և ծառայությունների զարգացման գործընթացը:
Այսօր մենք ունենք Փոստբանկային երկու մասնաճյուղ, որոնցից մեկը գտնվում է Երևանում, Բաղրամյան պողոտայում, իսկ երկրորդը` Կապան քաղաքում: Մենք դրանք բացել ենք փորձնական ռեժիմով, հատկապես տարբեր վայրերում, մայրաքաղաքի կենտրոնում և մարզում, փորձի ձեռքբերման նպատակով, քանի որ ինչպես տեխնիկական, այնպես էլ իրավական տեսանկյունից, փոստային և բանկային համալիր ծառայությունները մեկ գրասենյակի միջոցով տրամադրելու նման օրինակներ Հայաստանում դեռևս չեն եղել: Օրենսդրությունը չի սահմանում, թե ինչպես լիարժեքորեն կարելի է զարգացնել այս ոլորտը, քանի որ մենք փորձում ենք ինքներս գլուխ հանել, դրա համար էլ մեկ տարի առաջ բանկում ստեղծվեց հատուկ բաժին, որը զբաղվում է տեղեկատվության մշակմամբ, եզրակացությունների ձևավորմամբ և Փոստբանկային գործունեության վերաբերյալ առաջարկությունների զարգացմամբ: Այս ամենին զուգահեռ, մենք իրականացնում ենք Կոնվերս Բանկի ռեսթայլինգը: Արդեն մեր շատ մասնաճյուղերում տրամադրվում են բանկային ունիվերսալ ծառայությունների ամբողջական փաթեթներ:
Բացի նշված պլաններից Կոնվերս Բանկը նախատեսում է մինչ տարեվերջ և 2013թ. կեսերն ավարտել վերանորոգման աշխատանքներն իր բոլոր գործող մասնաճյուղերում, նոր չափանիշներին և ստանդարտներին չհամապատասխանող մասնաճյուղերը տեղափոխել ավելի հարմարավետ շենքեր: Հայեցակարգը հետևյալն է` երկու-երեք տարիների ընթացքում Կոնվերս բանկի բոլոր մասնաճյուղերը պետք է միանման լինեն իրենց տեսքով և սպասարկման որակով, լինի դա մայրաքաղաքային, թե մարզային մասնաճյուղ: Արդեն ավարտվել են վերանորոգման աշխատանքները մայրաքաղաքի երեք մասնաճյուղերում` <Մոսկովյան>, <Արարատյան>, <Կենտրոնական> (Կոմիտասի փ.), ինչպես նա միջազգային «Զվարթնոց» օդանավակայանում: Բացի այդ, մենք մտադիր ենք Էջմիածին քաղաքի և Ավան համայնքի մասնաճյուղերը տեղափոխել նոր շենքեր, ինչպես նաև նախատեսում ենք դեկտեմբերին նոր մասնաճյուղ բացել Ստեփանակերտ քաղաքում: 2012 թվականին 3-4 նոր մասնաճյուղերի բացում է նախատեսվում նաև Երևան քաղաքում:
Պարոն Դավթյան, ինչպիսի՞ն են հիմնական ցուցանիշների և հաճախորդների գծով ակնկալիքները, կապված <Կոնվերս Բանկ-ՓոստԲանկ>-ի փոստային բաժանմունքներում փոստբանկային ծառայությունների ակտիվացման հետ:
Փոստբանկինգի նիշան բոլորովին այլ է, ինչպես ծառայությունների, այնպես էլ հաճախորդների առումով: Եվ մենք չենք պատրաստվում մրցակցել Փոստի հետ, հակառակը, մենք փոստային բաժանմունքներում կտրամադրենք բնակչությանն անհրաժեշտ բանկային ծառայությունների ամբողջական փունջ, այդ թվում նաև ավանդային և քարտային հաշիվների բացում և սպասարկում, դրամական փոխանցումների ծառայություններ, ընդ որում, այն համակարգերի միջոցով, որոնց հետ Փոստը չի աշխատում: Պետք է ասեմ, որ այսօր մեր գործող երկու փոստբանկային բաժանմունքներում ամենապահանջված ծառայությունը արտարժույթի փոխանակումն է, որն ապահովում է հաճախորդների 70-80% - ը:
Ինչ վերաբերում է հիմնական ցուցանիշներին, ապա կիսամյակի սկզբին ժամկետային ավանդների պորտֆելը կազմել է շուրջ 25 մլրդ դրամ, որտեղ մոտ 75% են կազմել արտարժույթով ավանդները և ընդամենը 25%` դրամային ավանդները: Բանկի վարկային պորտֆելը կազմել է 43 մլրդ դրամ, իսկ մինչև տարեվերջ ակնկալվում է այն ավելացնել առնվազն 10% - ով: Գործառնական շահույթ բանկն ապահովում է մշտապես, իսկ տարվա արդյունքներով ակնկալվում է լավ շահույթ: Բանկը է կանգնած է ամուր հիմքերի վրա, ինչի մասին է վկայում է <չվերադարձվող> վարկերի նվազումը, որոնք կուտակվել էին անբարեխիղճ փոխառուների շնորհիվ, ովքեր օգտվել էին ճգնաժամային իրավիճակից: Գլխավորն այն է, որ նախատեսում ենք հետագայում նույնպես զարգացնել վարկային, այդ թվում նաև հիփոթեքային պորտֆելը, նաև զարգացնել ավտովարկավորումը և ՓՄՁ ֆինանսավորումը, իսկ խոշոր կորպորատիվ հաճախորդների գծով հավատարիմ կմնանք պահպանողական քաղաքականությանը և, իհարկե, կպահպանենք առաջատար դիրքերը Հայաստանի բանկային համակարգում, ինչպես հիմնական ցուցանիշներով, այնպես էլ մեր իմիջով և ծառայության որակով:
Հետաքրքրություն են ներկայացնում նաև բանկի մանրածախ պրոդուկտների գծով քո-բրենդինգային ծրագրերը…
Մանրածախը մեզ համար միշտ էլ եղել է գերակա ուղղություն, այդ թվում, մենք կարևոր դեր ենք հատկացնում քարտային բիզնեսին, որի շրջանակներում Կոնվերս Բանկի քարտապաններն ավելի քան 280 առևտրի և սպասարկման կետերում, Կոնվերս Բանկի քարտերի շնորհիվ, կարող են օգտվել զեղչերից: Մենք մշտապես պետք է զարգացնենք այդ ուղղությունը, սակայն այստեղ կրկին հարցը բախվում է հաճախորդների խնդրին: Տեսեք, եթե Հայաստանում բանկային ծառայություններից օգտվում է բնակչության միայն 40% - ը, ապա համաշխարհային պրակտիկայում այդ ցուցանիշը գերազանցում է 70%-ը: Մյուս կողմից, 3.2 մլն.բնակչություն ունեցող երկրում այսօր արդեն վաճառված է 2.5 միլիոն շարժական քարտ, այն դեպքում, բոլոր տեսակի բանկային քարտերը կազմում են ընդամենը 500 հազար, ընդ որում, մեկ քարտապանը կարող է ունենալ 3-4 տարբեր բանկերի քարտեր: Ստացվում է, որ Հայաստանում բանկային քարտերից օգտվում է ընդամենը 200-300 հազար անձ: Այս ոլորտի ներուժը հսկայական է, հարկավոր է ընդամենը գտնել համապատասխան լուծումներ այն օգտագործելու համար, ինչի վրա էլ ներկայումս աշխատում ենք:
Շնորհակալություն:
Լիլիթ Ասլանյան
ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Փորձագետ․ Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի սակագների զսպումը կրում է խիստ ժամանակավոր բնույթ
Քաղաքագետ․ ԵԱՏՄ-ից Հայաստանի դուրս գալը կհանգեցնի նրա կախվածության ադրբեջանական և թուրքական շուկաներից
Արթուր Ավետիսյան․ Ապագա ԱԷԿ-ի մոդելի ընտրության շուրջ բոլոր մտորումները խոսակցություններից այն կողմ չեն գնա, քանի դեռ չկա ռազմավարական զարգացման տեսլական
ATI.SU․ Հայաստանում միջազգային բեռնափոխադրումների պահանջարկը 30%- ով աճել է
ՔՊ-ը Կենտրոնական բանկի խորհրդի անդամի պաշտոնի համար առաջադրել է Արմեն Քթոյանի թեկնածությունը
Հայաստանն ու Ֆրանսիան դիտարկում են տեխնոլոգիական ոլորտում համագործակցության ընդլայնման հեռանկարները