Երեթշաբթի, 4 Փետրվարի 2014 15:58
Հայաստանի թանկարժեք հիփոթեքն ավելի է մեծացնում բնակչության զպված պահանջարկը անշարժ գույքի շուկայում
ԱրմԻնֆո. Հայաստանի թանկարժեք հիփոթեքն արգելափակում է բնակելի անշարժ գույքի նկատմամբ պահանջարկը: ԱրմԻնֆո գործակալության թղթակցի հետ զրույցում նման կարծիք է արտահայտել Երևանի անշարժ գույքի բորսայի ղեկավար, տնտեսագետ Արտյոմ Պրիբիլսկին: Ըստ փորձագետի, շուկայում ձևավորվել է զսպված պահանջարկ, որի իրականացումն է, որ ի վիճակի կլինի վերակենդանացնել բնակարանային երկրորդային շուկան երկրում: «Տնտեսությունում զբաղված քաղաքացիների որոշակի և բավականին ծանրակշիռ հատվածն ի վիճակի է այսօր բնակարան ձեռք բերել հիմնականում հիփոթեքի միջոցով, սակայն անհիմն բարձր տոկոսադրույքները գործնականում անհնար են դարձնում այդ գործընթացը»,-նշել է մասնագետը:
Հիփոթեքի գինը, ընդգծել է Պրիբիլսկին, պետք է համարժեք լինի բնակչության եկամուտներին. «Հայաստանի ընտանեկան բյուջեի ավելի քան 70%-ը ծախսվում է առաջին անհրաժեշտության ապրանքների վրա: Ծախսերի նման կառուցվածքի, ինչպես նաև նման ցածր եկամուտների պայմաններում միջին վիճակագրական աշխատող քաղաքացին ի վիճակի չի վճարել հիփոթեքային վարկի չափազանց բհարձր տոկոսներ»: Նրա գնահատականներով, հիփոթեքային տոկոսադրույքների 4-5 տոկոսային կետով իջեցումը բանկերին թույլ կտար մասշտաբային արդյունքի հաշվին պահպանել եկամտաբերությունը հիփոթեքային վարկավորման հատվածում: Սակայն բանկերը, նշել է նա, հաշվի առնելով անշարժ գույքի շուկայի ռիսկերը, գերադասում են առավելագույն չափով վնասազերչծել իրենց, դրանով իսկ նեղացնելով պոտենցիալ փոխառուների շրջանը, ինչն էլ իր հերթին շուկան մատնում են լճացման:
Ըստ ԱրմԻնֆո գործակալության` «Հայաստանի բանկերի տոկոսադրույքները և սակագները» ամենամսյա տեղեկագրի, ներկայումս Հայաստանի բանկային համակարգում հիփոթեքային վարկավորման միջին տոկոսադրույքը կազմում է 15% (նվազագույնը`12%, իսկ առավելագույնը` 19%), առանց պետական ծրագրերով իրականացվող սուբսիդավորման դրույքների:
Ըստ ԱրմԻնֆո գործակալության` «Հայաստանի առևտրային բանկերի ֆինանսական վարկանիշները» տեղեկագրի, 2014 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ հիփոթեքային վարկավորման ծավալը Հայաստանում կազմել է 150 մլրդ.դրամ, տարեկան աճը` 12.4%: Հարկ է նշել, որ մինչև 2007 թվականի գլոբալ ֆինանսա-տնտեսական ճգնաժամը հիփոթեքային վարկավորումը Հայաստանում հասել էր իր գագաթնակետին, աճելով ավելի քան 2 անգամ: Իսկ ճգնաժամային 2008 թվականին հիփոթեքային վարկավորման տեմպերն սկսեցին ընկնել, կազմելով 55.2%: 2009 թվականին հիփոթեքային վարկավորման ծավալները գործնականում մնացին անփոփոխ (աճը կազմեց ընդամենը` 3%): Դրանից հետո, մի շարք միջազգային ծրագրերի իրականացման, ինչպես նաև հիփոթեքային վարկավորման սուբսիդավորման պետծրագրի շնորհիվ երկրում նկատվեց հիփոթեքային վարկավորման դանդաղ աճ, մասնավորապես, 2010 թվականին հիփոթեքը Հայաստանում աճեց 6.1%, 2011-ին` 22%, իսկ 2012 թվականին` 14.3%:
2013 թվականի սեպտեմբերի վերջի դրությամբ, ըստ ԱրմԻնֆո գործակալության վերլուծաբանների, ժամկետանց վարկերի ծավալը հիփոթեքային վարկավորման հատվածում կազմել է 7.2%: Ընդհանուր ժամկետանց վարկեըը Հայաստանի բանկային համակարգում, անհույս վարկերի հետ միասին, մեկ տարում աճել են 22%, կազմելով բանկային համակարգի վարկային ընդհանուր պորտֆելի 6.2%-ը: