Շաբաթ, 22 Նոյեմբերի 2014 10:36
Հայաստանի բանկերը մարզերում հաճախորդների բազայի ընդլայնման հնարավորություններ ունեն
ԱրմԻնֆո: Հայաստանի բանկերը մարզերի բնակիչների ու հատկապես գյուղացիական տնտեսությունների հաշվին հաճախորդների բազան ընդլայնելու մեծ հնարավորություններ ունեն: Նման եզրակացության ենք հանգում Finance for Economic Development (FED) ծրագրի շրջանակներում USAID պատվերով Տնտեսական զարգացման և հետազոտությունների կենտրոնի կողմից երկրի միկրո, փոքր և միջին ձեռնարկությունների (ՄՓՄՁ), ինչպես նաև ֆերմերային տնտեսությունների հարցման արդյունքների հիման վրա:
FED վերջերս հրապարակված զեկույցի համաձայն, հարցմանը մասնակցած ֆերմերային տնտեսությունների 61,5% -ը բանկային հաշիվներ չունի: Բանկային հաշիվներ ունեցող 38,5%-ից 68,2%-ն ունի ընդամենը մեկ հաշիվ, 22,7%-ը` 2 հաշիվ և միայն 9,1% -ը 3 և ավելի հաշիվ ունի բանկերում:
Ընդհանուր առմամբ հարցման մասնակից` իրավաբանական անձ հանդիսացող ՄՓՄՁ-ներն օգտվում են ֆինանսական ծառայություններից: Նրանց ճնշող մեծամասնությունը`32,9%-ը, օգտվում է 5 և ավելի ֆինանսական ծառայությունից, 28,8% -ը` 2 ֆինանսական ծառայությունից, 20,5% -ը`4 ծառայությունից, 11%-ը` 3 և միայն 6,8%-ն է օգտվում մեկ ֆինանսական ծառայությունից: Հարցված մասնավոր ձեռնարկատերերից ֆինանսական ծառայություններից չի օգտվում միայն 4,7%-ը: 28,7% -ն օգտվում է 2 ֆինանսական ծառայությունից, 19,1%-ը` 3 ֆինանսական ծառայությունից, 17,1%-ը`մեկ ծառայությունից, 8% -ը` 8 ծառայությունից, իսկ 5 և ավելի ծառայությունից մասնավոր ձեռնարկատերերից ոչ ոք չի օգտվում:
Հարցման համաձայն, իրավաբանական անձ հանդիսացող ՄՓՄՁ սուբյեկտների 82,2%-ը ֆինանսական ծառայություններից օգտվում է հարկերի վճարման, 60,3% -ը`գումարի կանխիկացման, 58,9%ը`ապրանքների ու ծառայությունների գնման, 50,7% -ը`վարկի սպասարկման, 49,3% -ը`ապրանքների ու ծառայությունների վաճառքի, 45,2%-ը`կումունալ և հեռահաղորդակցական ծառայությունների վճարման և միայն 13,7% -ը բանկային ծառայություններից օգտվում է աշխատավարձ վճարելու համար: Հարացման մասնակից իրավաբանական անձ չհանդիսացող մասնավոր ձեռնարկատերերից 43,9% -ը վարկ ունի բանկում, 39,4% -ը`օգտվում է բանկային ծառայություններից հարկեր վճարելու համար, 31,9% -ը բանկերից օգտվում է գումարի կանխիկացման, 21,5% -ը`կոմունալ և հաղորդակցական ծառայությունների վճարման, 19,1% -ը`ապրանքների ու ծառայություների գնման, 8,4% -ը`ապրանքների ու ծառայությունների վաճառքի համար և նրանցից ոչ մեկը չի օգտվում բանկային ծառայություններից աշխատավարձի վճարման համար:
Հարցված ՄՓՄՁ սուբյեկտների / իրավաբանական և ոչ իրավաբանական անձանց/ 66% -ը բանկային վարկեր չի վերցրել`անհրաժեշտություն չտեսնելով դրանում, 46% -ը փոխառություն չի վերցրել, քանի որ առիթ չի եղել կամ նման սովորություն չկա, 10,3%-ը նշել է, որ գործընկերները և աշխատակիցները դեմ են վարկ վերցնելուն, 9,8% -ը գտնում է, որ ֆինանսական ծառայություններից օգտվելու գործընթացը բավականին բարդ է, 8,9% -ը գտնում է, որ վարկերի միջնորդավճարները և սակագները բարձր են և 6,2%-ը չի վստահում բանկերին:
Հետազոտությունը ցույց է տվել, հարցված ֆերմերային տնտեսությունների 73,3% -ը գտնում է, որ բանկային վարկի կարիք չունի, 40,3%-ը վարկ վերցնելու սովորություն չունի կամ առիթ չի եղել, 6,8%-ը չի վստահում բանկերին, 5% -ը գտնում է, որ բանկային սակագները և միջնորդավճարները բարձր են, 2,3% - ը նշում է, որ ֆինանսական ծառայություններից օգտվելու գործընթացը բարդ է, 0,3% -ը նշել է, որ գործընկերները և աշխատակիցները դեմ են:
Հարցումն ի հայտ է բերել բանկերի թույլ դիրքերը մարզերում իրենց ավանդային բազայի ձևավորման հարցում: Այսպես`հարցված ՄՓՄՁ 75,4% -ը նշել է, որ ազատ միջոցներ և խնայողություններ չունի բանկում ավանդներ պահելու համար, 21,5% -ը գտնում է, որ դրանց տոկոսադրույքները չափազանց ցածր են, 27,7% -ը նշել է, որ ավանդներ պահելու առիթ չի եղել կամ սովորություն չունի, 58,1%-ը որևէ անհրաժեշտություն չի տեսնում դրանում, 26,9% -ը չի վստահում բանկերին:
Հարցված ֆերմերային տնտեսություններից 65,5%-ը ավանդ չունի բանկում, քանի որ ազատ միջոցներ և խնայողություններ չունի, 26% -ը չի վստահում բանկերին, 14,8% -ը գտնում է, որ ավանդի անհրաժեշտություն չունի, 3,8% -ը`առիթ չի եղել կամ նման սովորություն չունի, 1,3% -ը գտնում է, որ առաջարկվող տոկոսադրույքները ցածր են:
Միաժամանակ ֆերմերային տնտեսությունների 38%-ն ունի պարտքային պարտավորություններ: 26,5% -ը վարկ ունի բանկում, 11,5% -ը`վարկ վարկային կազմակերպությունում, 6,75% -ը`գումար են ստացել գրավատնից, 4,5% -ը միջոցներ է փոխառել մասնավոր անձանցից: Ըստ որում, պարտքային պարտավորություններ ունեցող ֆերմերային տնտեսությունների ընդհանուր թվից 69,3% -ը վարկ է վերցրել բանկից, 30,1% -ը`վարկային ընկերությունից, 17,6% -ը`գրավատներից, 11,8% -ը`պարտք ունեն մասնավոր անձանցից:
Ընդհանուր առմամբ բանկային ծառայություններից օգտվող ՄՓՄՁ ընդհանուր թվից այդ ծառայություններից գոհ է մնացել 58,7%-ը, շատ գոհ` 6,3%-ը, դժգոհ` 31,9%-ը, իսկ 2,5% -ն իր խիստ դժգոհությունն է հայտնել բանկերի հետ համագործակցությունից: