ՀՀ կառավարությունը հավանություն է տվել «Բնակարանային հիփոթեքային կրեդիտավորման մասին» ՀՀ օրենքի նախագծին

Արմինֆո. ՀՀ կառավարության կողմից հավանության է արժանացել «Բնակարանային հիփոթեքային կրեդիտավորման մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը, որով սահմանվում են հիփոթեքային վարկավորման միասնական խիստ կանոններ: Այս մասին ԱրմԻնֆո գործակալությանը տեղեկացվել է ՀՀ Կենտրոնական բանկի մամուլի ծառայությունից:

Ըստ օրենքի, այսուհետ բնակարանային հիփոթեքային վարկ ունեցող քաղաքացիների իրավունքներն առավել պաշտպանված կլինեն: Նախագծով վարկատուներն այսուհետ պարտավոր են սպառողներին մինչև վարկը տրամադրելը մանրամասն ներկայացնել և բացատրել վարկի հետ կապված մի շարք կարևոր պայմաններ, ինչպիսիք են՝ վարկի արդյունավետ տոկոսադրույքը, այն ծախսերը, որոնք քաղաքացին պետք է կատարի վարկ վերցնելիս, ժամկետից շուտ մարելու հնարավորությունը, դրա իրականացման կարգն ու հետևանքները, վարկի մարման կանոնները:

Ինչ վերաբերվում է ապառողին, նա հնարավորություն կունենա ժամկետից շուտ մարել վարկը՝ առանց էական ռիսկեր կրելու, իսկ վարկատուն չի կարող որևէ տույժ, վճար կամ հատուցում պահանջել: Վարկատուն հնարավորություն կունենա տույժեր կիրառել միայն այն դեպքում, երբ վարկը վաղաժամկետ մարվում է առաջին 3 տարիների ընթացքում և մարվող գումարի չափը ավելի է նախագծով սահմանված չափից:

Նախագծով նաև խիստ և հստակ կանոններ են սահմանվել անշարժ գույք գնահատողների ընտրության և գործունեության նկատմամբ: Օրինակ՝ գնահատողը չի կարող փոխկապակցված լինել վարկատուի հետ կամ բանկը չի կարող ուղղորդել սպառողին՝ օգտվել իր նախընտրած գնահատողից:

Նախագծով ներդրվել են նաև վարկատուների կողմից սահմանված կանոնները չպահպանելու հետևանքով սպառողներին պատճառված վնասների հատուցման մեխանիզմ:

Աղբյուրի համաձայն, այսպիսով, նոր կանոնների արդյունքում՝ հիփոթեքային վարկերի շուկան կլինի թափանցիկ, սպառողը հիփոթեքային վարկ վերցնելիս կլինի առավել տեղեկացված, սպառողը հնարավորություն կունենա ընտրել առավել բարենպաստ պայմաններով վարկ:

Ըստ ՀՀ ԿԲ տվյալների, ֆիզիկական անձանց ՀՀ դրամով հիփոթեքային վարկերի տոկոսադրույքները 2016 թվականի հունվար-սեպտեմբեր ամիսներին նվազելեն`13% -ից մինչև 11.6%, իսկ ԱՄՆ դոլարով վարկերինը` սկսած 13.4% -ից մինչև 12,3%: Մեկ տարի առաջ, հոկտեմբերի 1-ին, այդ տոկոսադրույքները համապատասխանաբար եղել են` 11.7% և 13%: Համեմատության համար նմշենք, որ 2015 թվականին դրամով հիփոթեքային վարկերի տոկոսադրույքներն աճել էին` 11.9-ից մինչև 12.3%, իսկ ԱՄՆ դոլարով վարկերինը` 12.2% -ից մինչև 13.4%:

Ըստ ԱրմԻնֆո գործակալության` Հայաստանի Բանկերի և Վարկային կազմակերպությունների Ռենկինգի, 2016 թվականի հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ հիփոթեքային վարկերի ընդհանուր ծավալը կազմել է 321.2 մլրդ դրամ ($ 677,1 մլն), տարեկան աճը`15.6%: Այս գումարից, Բանկերի հիփոթեքային պորտֆելը կազմել է 189.5 մլրդ դրամ կամ $ 399,4 միլիոն, տարեկան աճը`5,8%: Վարկային կազմակերպությունների շարքում հաշվի են առնված «Մատչելի բնակարան երիտասարդներին», «Ազգային Հիփոթեքային Ընկերություն», «Առաջին հիփոթեքային ընկերություն» և «Ֆիդես» ընկերությունների պորտֆելները, ընդ որում, առաջին երկուսը մասնագիտանում են բացառապես հիփոթեքային վարկերի վերաֆինանսավորման հատվածքում: