Հայկական ԱԷԿ-ը վերականգնել է էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը

Արմինֆո. Հայկական ատոմակայանը պլանային նախազգուշական վերանորոգումից հետո վերականգնել է էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը: Այս մասին հաղորդել է ՀՀ էներգետիկ ենթակառույցների և բնական պաշարների նախարարության մամուլի ծառայությունը:

Ըստ աղբյուրի, ս.թ սեպտեմբերի 20-ին ատոմակայանը դուրս բերվեց էներգացանցից՝ հերթական պլանային նորոգման և վերալիցքավորման աշխատանքների իրականացման նպատակով։ Կանգառի ընթացքում պլանային նորոգման և վերալիցքավորմանը զուգահեռ, ինչպես և նախատեսվում էր, իրականացվել են նաև ՀԱԷԿ-ի գործող էներգաբլոկի շահագործման ժամկետը երկարաձգելուն ուղղված առաջին փուլի ծրագրով պլանավորված միջոցառումները։ Կատարվել է էներգաբլոկի համակարգերի, սարքավորումների, կոնստրուկցիաների համալիր ուսումնասիրություն։

Հիշեցնենք, որ 2014 թվականի մարտին ՀՀ կառավաևությունն ընդունեց Հայկական ԱԷԿ-ի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման մասին որոշում, կապված նոր միջուկային էներգաբլոկի շինարարության ձգձգումների հետ: «Ռոսատոմ» ընկերությունը հայ փորձագետների հետ համատեղ պայմանավովել է աշխատել ատոմակայանի ժամկետը 10 տարով` մինչև 2026 թվականը երկարաձգելու նախագծի վրա: Նախատեսվույմ է, որ աշխատանքները կավարտվեն 2019 թվականին: Այդ նպատակով Ռուսաստանը Հայաստանին տրամադրել է 270 մլն.դոլար պետական արտահանումային վարկ և 30 մլն. դոլար դրամաշնորհ: Հայաստանում կառուցվելիք նոր էներգաբլոկի կառուցման ծրագիրը կներկայացվի երկրի Ազգային ժողովի քննարկմանը: Այս մասին Երևանում ընթացող`Խաղաղ նպատակով ատոմային էներգիա օգտագործող ԱՊՀ երկրների 17-րդ նիստում հայտարարել էր ՀՀ էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների փոխնախարար Արեգ Գալաստյանը: Նրա խոսքով, Եվրահանձնաժողովի առաջարկները կիրականացվեն պլանային-նախազգուշական աշխատանքների ընթացքում: ԱԷԿ-ի 2-րդ էներգաբլոկի արդիականացման ծրագրի իրականացման արդյունաում կայանի ՕԳԳ-ն 390 մեգավատին կբարձրանա մինչև 430 մեգավատ: Միևնույն ժամանակ զգալի կբարձրանա նաև կայանի անվտանգությունը, իսկ արտադրվող էլեկտրաէներգիայի արժեքը կշարունակի մնալ ամենաէժաննրից մեկը: Գալստյանն ընդգծել է, որ Հայկական ԱԷԿ-ի ռիսկերի և անվտանգության համապարփակ գնահատման թեստն ուղղված է կայանի անվտանգության բարձրացմանը: Անվտանգության պահանջները, շարունակել է փոխնախարարը, շատ խստ էին: Ամերիկյան Tractebel հեղինակավոր ընկերութնա կողմից անցկացված աշխատանքների արդյունքում պատրաստվեց սթրես-թեստի վերջնական տարբերակը, որը կարգավորող մարմինը կձևավորի համապատասխան նորմատիվային փաստաթղթերով:

Նշենք նաև, որ 2015 թվականի օգոստոսին ՀՀ ԿԱ միջուկային անվտանգության կարգավորող պետական կոմիտեն Եվրոպական հանձնաժողովի Էներգետիկայի գլխավոր տնօրինության փորձագիտական գնահատմանը ներկայացրեց «Հայկական ԱԷԿ-ի «սթրես-թեստի» վերաբերյալ ազգային հաշվետվությունը»: Փորձագիտական գնահատումը կատարվեց ս.թ. հունիսի 20-ից 24-ը Հայաստանում: 10 փորձագետներից կազմված փորձագիտական խմբի կազմում էին Միջուկային անվտանգության բնագավառը կարգավորող մարմինների  եվրոպական խմբի կողմից առաջադրված 8 ԵՄ անդամ պետությունների ներկայացուցիչներ ու Եվրոպական հանձնաժողովի 2 աշխատակիցներ: Միջուկային անվտանգությունը Եվրոպական միության առաջնահերթուղղություններից է: 2011 թվականին Ֆուկուշիմա ԱԷԿ-ում տեղի ունեցած վթարից հետո ԵՄ-ն  դարձավ աշխարհում առաջատարը՝ իր պետություններումԱԷԿ-ների ռիսկերի և անվտանգության համապարփակ գնահատման՝ սթրես-թեստերի իրականացման ուղությամբ:

2011թ.-ի հունիսի 23-ին Հայաստանի Հանրապետությունը, Բելառուսի Հանրապետությունը, Խորվաթիայի Հանրապետությունը, Ռուսաստանի Դաշնությունը, Շվեյցարիայի Համադաշնությունը, Թուրքիայի Հանրապետությունը և Ուկրաինա  Եվրամիության հետ համագործակցությամբ հաստատեցին իրենց պատրաստակամությունը    կամավորականության սկզբունքով ռիսկերի եւ անվտանգության համապարփակ գնահատում՝ սթրես-թեստեր նախաձեռնելու ուղղությամբ ՝  հաշվի առնելով Եվրոպական հանձնաժողովի և Միջուկային անվտանգության կարգավորողների Եվրոպական խմբի միջև 2011 թվականի մայիսի 24-ին համաձայնեցված տեխնիկական բնութագրերը:

Այդ ժամանակ Հայաստանը դեռևս պատրաստ չէր անմիջական մասնակցություն ունենալ ԵՄ միջուկային սթրես թեստթերին, ինչպես դա արեցին Ուկրաինան կամ Շվեյցարիան: Այնուամենայնիվ,  Եվրոպական հանձնաժողովի «Միջուկային անվտանգության համագործակության գործիքի» շրջանակներում  ֆինանսավորվող երկու ծրագրերի իրականացման շնորհիվ  Մեծամոր ԱԷԿ-ն ու ՀՀ ԿԱ միջուկային անվտանգության կարգավորող պետական կոմիտեն նախաձեռնեցին Հայկական ԱԷԿ-ի «սթրես-թեստի» իրականացման հետ կապված անվտանգության ինքնագնահատում՝  անկախ փորձագիտական գնահատման գործընթացի հետագա իրականացման  մտադրությամբ: