Ուրբաթ, 26 Մայիսի 2017 21:15

Արմինֆո. Վերջին երկու տարիներին Հայաստանի կապիտալի շուկայում կտրուկ աճել է կորպորատիվ պարտատոմսեր թողարկողների թիվը`4-ից մինչև 10, որից 6-ը բանկեր են: Էմիտենտների կողմից ընդհանուր առմամբ տեղաբաշխվել է պարտատոմսերի 30 թողարկում, որից 17-ը`բանկերի կողմից: Հատկանական է, որ տեղաբաշխված պարտատոմսերի մեջ գերակշռում են դոլարային պարտատոմսերը (14 թողարկում): Թողարկող բանկերի թիվը շարունակում է աճել: Իր առաջին դրամային պարտատոմսերի թողարկումից ութ տարի անց այդ մրցակցությանը կրկին վերադարձավ նաև Կոնվերս Բանկը, այս անգամ`մայիսի 16-ի դոլարային տրանշով: Բանկն սպասեց բարենպաստ պահին և որոշեց շուկա նետել ինչպես դոլարային, այնպես էլ դրամային պարտատոմսեր, քաջ գիտակցելով տարբեր ներդրողների աճող հետաքրքրությունը կապիտալի շուկայի նկատմամբ: Կապիտալի շուկայում աշխատանքի հետագա պլանները և արդյունավետ գործունեության ակնկալվող փոփոխություններն է ԱրմԻնֆո գործակալության հետ հրացազրույցում ներկայացնում Կոնվերս Բանկի ֆինանսական տնօրեն Հրանտ Հակոբյանը:

 

Ինչո՞ւ Կոնվերս Բանկը հենց հիմա գնաց պարտատոմսերի թողարկմանը: Ինչո՞ւմ է կայանում բարենպաստ պահը թողարկման համար

 

Ես կանվանեի մոտիվացիոն երեք հիմնական չափանիշներ: Առաջին հերթին, դա թելադրված է պարտավորությունները դիվրսիֆիկացնելու անհրաժեշտությունով: Երկրորդ, բանկը ծառայությունների իր զինանոցում պետք է ունենա այդպիսի գործիք, քանի որ դա բավականին գրավիչ գործիք է հաճախորդի համար: Երրորդ, ԿԲ կողմից բարենպաստ պայմաններ են ստեղծված բանկերի կողմից իրենց սեփական պատրատոմսերը թողարկելու առումով, պահուստավորումը դոլարով ավանդների համար կազմում է 18%, մինչդեռ պարտատոմսերով այն կազմում է ընդամենը 5%, այսինքն, ռեսուրսն ավելի էժան է նստում:

 

Հաճախորդների կողմից մեր պարտատոմսերի պատշաճ ընկալման համար մինչև առաջին տրանշի թողարկումը մասնաճյուղերում անցկացրեցինք թրեյնինգներ, պարզաբանելով առաջարկվող արժեթղթերի առանձնահատկություններն ու առավելությունները: Հաճախորդի ֆինանսական գործընկերը դառնալու մեր նպատակն արդեն ձեռք է բերված, ինչի մասին են վկայում առաջին դոլարային տրանշի առաջնային տեղաբաշխման արդյունքները, որի գնորդների 86.67%-ը ֆիզիկական անձինք էին, որոնց վրա էլ մենք կողմնորոշվել էինք ռազմավարական առումով: Բայց պակաս կարևոր չէ նաև այն փաստը, որ մնացած 13.33% իրավաբանական անձանց մեջ մեր արժեթղթերի նկատմամբ հետաքրքրություն ցուցաբերեցին ինստիտուցիոնալ ներդրողները, որոնց հետ մտադիր ենք հաստատել երկարատև համագործակցություն:

 

Որքանո՞վ էին Բանկի դոլարային պարտատոմսերը հաճախորդի համար ավելի ձեռնտու , ավանդների համեմատ:

 

Դոլարային թողարկման առաջին տրանշի արժեկտրոնային եկամտաբերությունը սահմանվել է 5.75%, իսկ արդյունավետ եկամտաբերությունը` 5.83%, մինչդեռ դոլարային ավանդների տարեկան տոկոսադրույքը կազմում է 4.5%: Այս տեսանկյունից մանրածախ գնորդին արդեն շատ ավելի ձեռնտու է միջոցները ներդնել այդ արժեթղթերում, քան ավանդներում:

 

Կոնվերս Բանկը հայտարարել է 2017 թվականին 1 մլրդ.դրամ ծավալով դրամային և 10 մլն.դոլար ծավալով դոլարային պարտատոմսերի թողարկման մասին, ընդ որում, վերջինների փուլային տեղաբաշխումն արդեն մեկնարկել է և անցել հաջողությամբ: Ե՞րբ սպասել ցուցակմանը և ո՞րը կլինի հաջորդ տրանշը`դրամային, թե դոլարային:

 

Դոլարային պարտատոմսերի առաջին տրանշն արդեն ցուցակվել է և մտել Nasdaq OMX Armenia ֆոնդային բորսայի (Abond) հիմնական ցուցակ: Շուտով տեղի կունենա դրամային պարտատոսմերի տեղաբաշխումը, մի քանի շաբաթից շուկա դուրս կբերենք ամբողջ ծավալը (1 մլրդ.դրամ): Դրամային պարտատոմսերի եկամտաբերության հարցում դեռ չենք կողմնորոշվել, բայց գնման հայտերն արդեն ստանում ենք, ընդ որում, ոչ միայն ինստիտուսիոնալ ներդրողներից: Համոզված եմ, որ այդ թողարկումն էլ հաջողությամբ կտեղաբաշխենք, հիմնականում կողմնորոշվում ենք մանրածախ հաճախորդների վրա, ինչպես դոլարային տրանշի պարագայում:

 

Տնտեսության ո՞ր ճյուղերն է պատրաստվում ֆինանսավորել Կոնվերս Բանկը սեփական պարտատամոսրի տեղաբաշխումից ստացված միջոցներով:

 

Ներկայումս Կոնվերս Բանկը ֆինանսավորում է տնտեսության բոլոր ճյուղերը`արդյունաբերությունը, գյուղատնտեսությունը, առևտուրը, հասարակական սնունդը, ծառայությունների, տրանսպորտի և կապի, ՓՄՁ ոլորտները: Ուշադրությունը հատկապես կենտրոնացնում ենք արտահանումային կողմնորոշումով ձեռնարկությունների վրա: Ձեռնարկութոյւններին վարկեր ենք տրամադրում նաև շրջանառու կապիտալի համալրման նպատակով, իրականացնում նախագծային ֆինանսավորում: Մեր վարկային ծառայությունների շարքը բավականին լայն է գործարարների համար:  

 

Իսկ ինչ վերաբերվում է մեր պարտատոմսերի տեղաբաշխումից ստացված միջոցներին, ապա դրանք հիմնականում կուղղվեն առևտրի հատվածի ֆինանսավորմանը, որտեղ կա մեծ պահանջարկ: Դրանով մենք կօժանդակենք երկրի ՀՆԱ-ում գերիշխող ոլորտին, որի համար դժվար ժամանակներ են

 

Ինչպե՞ս եք գնահատում Հայաստանի կապիտալի ներկայիս շուկան, նշեք դրական և բացասական կողմերը: Ինչո՞ւ են թողարկողների մոտ, այնուամենայնիվ, գերակշռում դոլարային պարտատոմսերը:

 

Դոլարիզացիան բնորոշ է զարգացող բոլոր տնտեսություններին, Հայաստանն այստեղ բացառություն չէ: Դոլարիզացիայի բարձր մակարդակը կապված է ազգային արժույթի նկատմամբ ցածր վստահության հետ: Իրավիճակը շտկելու համար պետք է կատարել երկարաժամկետ աշխատանքներ: Պրոբլեմի լուծումը ես տեսնում եմ տնտեսության երկարաժամկետ զարգացման, հատվածների տրանսֆորմացման, համաշխարհային թատերաբեմում Հայաստանի մրցունակությունը բարձրացնելու նպատակով արտադրողականության բարձրացման, տնտեսական աճի տեմպերն արագացնելու նպատակով ներդրումներ ներգրավելու մեջ: Դրա շնորհիվ աստիճանաբար կբարձրանա վստահությունն ազգային արժույթի նկատմամբ, ինչը կանդրադառնա ավանդային պորտֆելի կառուցվածքի վրա, որտեղ կսկսի գերակշռել դրամային բաղադրիչը: Ուզում եմ ընդգծել, որ դա ոչ թե Ռեգուլյատորի, այլ Կառավարության աշխատանքն է:

 

Միևնույն ժամանակ, չի զարգանում կապիտալի շուկան: Միակ դրական կողմն այն է, եթե կարելի է դա դրական կողմ համարել, այլ ոչ թե «հանգամանքների ձեռնտու ընթացք», որ ֆինանսական և բորսայական արտաքին ճգնաժամերն այնքան էլ չանդրադարձան Հայաստանի վրա: Հայաստանի կապիտալի շուկան զարգացած շուկայի կարգավիճակի հասցնելու համար անհրաժեշտ է, որպեսզի ընկերություններն իրենց հաշվապահական հաշվետվությունները պարտադիր կատարեն միասնական ստանդարտներով, պարտադրել անցնել աուդիտ, ապահովել առավելագուն թափանցիկություն, ինչը ներդրողներին հնարավորություն կտա ավելի հեշտ կողմնորոշվել, իսկ ընկերություններին` ներգրավել միջոցներ: Այլ խոսքով, հարկավոր է ստեղծել ներդրումային մշակույթ: Իսկ «մինուսները» ես տեսնում եմ ինչպես վերը նշված գործոններում, այնպես էլ բորսայական հարթակի պասիվության մեջ:   

 

Այսինքն, ուզո՞ւմ եք ասել, որ այս պահին կշարունակվի դոլարային թողարկումների գերակշռությունը:

 

Ավելի շուտ, այո: Չնայած տնտեսության որոշակի դժվարություններին, ՀՀ Կենտրոնական բանկը հաջողությամբ է դիմակայում մարտաահրավերներին, վարում է գրագետ մոնետար քաղաքականություն: Դրա շնորհիվ բանկային հատվածը կարողացավ դիմադրել երկու ցնցումներին, դրամի կտրուկ արժեզրկումներին`2009 և 2014 թվականներին:

 

Եթե պարտադիր լինի պարտատոմսերի վարկանիշավորումը, արդյո՞ք Կոնվերս Բանկը պատրաստ է այդ ծախսերին: Թե՞ թողարկողներին լրացուցիչ ծախսերով բեռնելը, ինչը շուկայի զարգացման այս փուլում բարդացնում է կապիտալի ներգրավումը,  ժամանակավրեպ է և կարող է արգելակել տնտեսական աճը:

 

Այո, Կոնվերս Բանկը պատրաստ է նման ծախսերին: Ավելին, մենք արդեն բանակցում ենք միջազգային վարկանիշային գործակալությունների մեծ եռյակի հետ: Վարկանիշի առկայությունը մեր վրա կդնի ավելի բարձր պատասխանատվություն, բայց ներդրողի համար կլինենք ավելի թափանցիկ, ինչը դրական ազդանշան կհանդիսանա մեզ հետ աշխատելու առումով: Կապիտալի ներգրավման նկատմամբ լուրջ տրամադրված թողարկողների համար, հատկապես միջազգային շուկայից, վարկանիշավորմանն ուղղված ծախսերը համարում են անհրաժեշտ:

 

Պարտատոսմերը, բնականաբար, կստանա նույն վարկանիշը, ինչ որ բանկը: Կարելի՞ է արդյոք ենթադրել, որ Կոնվերս Բանկը նախատեսում է միջազգային շուկա դուրս բերել իր պարտատոմսերը:

 

Այո, միջնաժամկետ հեռանակում մենք ունենք այդպիսի պլաններ, և խոսք է գնում նաև ավելի երկարաժամկետ պարտատոմսային թողարկումների մասին: Բայց այդ մասին դեռ վաղ է հստակ թվերով խոսելը: Ներկայումս ուշադրությունը կենտրոնացրել ենք ներքին շուկայում մեր պարտատոմսերը տեղաբաշխելու վրա, դրանով նպաստելով Հայաստանի կապիտալի շուկայի զարգացմանը:

 

Արդյո՞ք բանկի դրամային պարտատոմսերը ներդրողի համար ավելի ձեռտու կլինեն, քան պետական պարտատոմսերը, որոնք արդեն տեղաբաշխվել են բորսայում: Եվ ինչո՞ւ:

 

Կարծում եմ, այո, քանի որ մեր կարճաժամկետ շրջանառությամբ պարտատոմսերն առաջարկում ենք ավելի բարձր եկամտաբերությամբ, քան պետպարտատոմսերի եկամտաբերությունն է: Բացի այդ, պորտֆելի դիվերսիֆիկացման ցանկություն ունեն ոչ միայն թողարկողները, այլ նաև ներդրողները: Դրա հետ մեկտեղ, կորպորատիվ արժեթղթերի նկատմամբ ներդրողների կողմից նկատվում է բարձր ախորժակ, հատկապես բանկային պարտատոմսերի նկատմամբ: Իսկ դա տեղի է ունենում  այն բանի շնորհիվ, որ Հայաստանի բանկային համակարգը, ռեգուլյատորի գրագետ դրամա-վարկային քաղաքականության և կոշտ վերահսկողության շնորհիվ, կատարելագործվել է, իրացվելիության պրոբլեմ չունի, և ռիսկային որևէ միտում չի դիտվում: