ՀՀ ֆինանսների նախարար. Հայկական ԱԷԿ-ը հանդիսանում է էլեկտրաէներգիայի ամենաէժան աղբյուրը երկրում

Արմինֆո. Հայկական ԱԷԿ-ը հանդիսանում է էլեկտրաէներգիայի ամենաէժան աղբյուրը երկրում, հետևաբար, դժվար է թերագնահատել դրա նշանակությունը տնտեսական զարգացման տեսանկյունից: ԱրմԻնֆո գործակալության թղթակցի հետ զրույցում այս մասին հայտարարել է ՀՀ ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանը:

«Հայկական ԱԷԿ-ն ապահովում է երկրում արտադրվող էլեկտրաէներգիայի 35 40% - ը, մատչելի գնով », - ասել է նախարարը, հավելելով, որ կայանի կանգնեցման դեպքում դրա հզորությունները պետք է պետք է փոխհատուցվեն գազատուրբինայի սարքավորումներով ջերմային էլեկտրակայանների հաշվին, բայց այդ դեպքում սակագինը կբարձրանա: 

«Եթե այսօր ԱԷԿ-ը հանկարծ կանգնեցվի, նկատի չունենալով այն ծրագիրը, որն այնտեղ իրականացվում է մեր ռուս գործընկերների հետ համատեղ, կապված շահագործման ժամկետն առնվազն 10 տարով երկարաձգելու հետ, ապա դա կհանգեցնի էլեկտրաէներգիայի գնի կտրուկ բարձրացման, դրա հետ կապված բոլոր բացասական հետևանքներով երկրի տնտեսության համար: Այդ առումով գտնում եմ, որ այդ ծրագիրը շատ անհրաժեշտ է և կարեւոր է», - ասել է նախարարը:

Նա հիշեցրել է, որ ՌԴ 270 մլն.դոլարի վարկը Հայաստանին է տրամադրվել 15 տարի ժամկետով, առաջին 3 տարիների համար արտոնյալ ժամկետով և 3% տոկոսադրույքով: «Միջազգային շուկայում Հայաստանի պետական ​​պարտատոմսերը տեղաբաշխված են 8% տոկոսադրույքով: Դա խոսում է այն մասին, որ պարտատոմսերը 8%-ով տեղաբաշխելու դեպքում ռուսական վարկի տոկոսադրույքը հանդիսանում է արտոնյալ: Ինչո՞ւ է խոսք գնում 3% տոկոսադրույքի մասին: Որովհետև վարկն արտահանումային է: Այն վերաուղղվում է ռուսաստանյան ռեզիդենտներին, որոնք տեղում հարկեր են վճարում Ռուսաստանի Դաշնության բյուջեին: Այս պատճառով էլ, վարկի տոկոսադրույքը համարժեք է, այն հավասարակշռված է, ելնելով կողմերի շահերից», - ասել է ֆինանսների նախարարը:

Արամյանը նշել է նաև, որ գլխավոր կապալառուի` «Ռոսատոմ Սերվիս» ընկերության հետ սարքավորումների ու ծառայութոյւնների մատակարարման մրցույթի արդյունքում տնտեսվեցին զգալի ֆինանսական ռեսուրսներ, բայց դա չի նշանակում, որ տնտեսված գումարները կուղղվեն հիմնական վարկի մարմանը: Խոսքը կարող է գնալ միայն արդեն օգտագործված ռեսուրսների մասին: Բացի այդ, տնտեսված միջոցները կարող են օգտագործվել պահուստային հնարավոր մարտահրավերներին դիմակայելու համար, օրինակ, նավթամթերքի կամ ամրանների գների աճին: «Ցանկացած պարագայում, այդ միջոցները մնում են Հայկական ԱԷԿ-ի տրամադրության ներքո, որի հետ մենք ունենք ենթակապալառուի պայմանագիր»,-ընդգծել է նախարարը: Ընդ որում, ենթավարկային համաձայնագրի շրջանակներում նույնպես տոկոսադրույքը մնում է անփոփոխ: Հակառակ պարագայում, ԱԷԿ-ը կարող է բախվել պրոբլեմների, այդ թվում նաև սակագնի ավելացման պրոբլեմին: «Կարևոր է, որպեսզի վարկի պայմանները չտեղափոխվեն երկրի քաղաքացիների վրա: ԱԷԿ-ը ֆիննախին կփոխանցի վարկի միջոցները, իսկ վերջինս պետք է հաշվարկներն իրականացնի ՌԴ ֆիննախի հետ»,-եզրափակել է Վարդան Արամյանը:

Հիշեցնենք, որ մայիսի 10-ին Հայաստանի ատոմային էլեկտրակայանը դուրս բերվեց էներգաարտադրության ցանցից՝ հերթական պլանային նորոգման և վերալիցքավորման աշխատանքների իրականացման նպատակով։ Պլանայինին աշխատանքներին զուգահեռ, կշարունակվեն նաև ՀԱԷԿ-ի գործող էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման ծրագրի իրականացման հետ կապված  միջոցառումները։

Ավելի վաղ ԱրմԻնֆո-ին հարցազրույցում Հայկական ատոմակայանի 2-րդ էներգոբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման նախագծի ղեկավար Վլադիմիր Բրեդովը հայտնել էր, որ պլանային նախազգուշական վերանորոգման ընթացքում կիրականացվեն մեծ ծավալի աշխատանքներ: Հիմնական շեշտադրումը կլինի անվտանգության վրա`կիրականացվեն սարքավորումների վերանորոգման, ինչպես նաև սարքավորումների գործիքային հետազոտման աշխատանքներ: Վերանորոգման աշխատանքներին կօգնեն Կոլայի և Նովորոնեժսկի ատոմակայանների մասնագետները, քանի որ այդ կայանները կառուցված են միանման, իսկ գիտական ղեկավարությունն իրականացնում է «ЦНИИТМАШ» ընկերությունը, որը հանդիսանում է Ռոսատոմի ճյուղերից մեկը: «Ինչ վերաբերվում է գործիքային հետազոտությանը, ապա այստեղ հիմնական խնդիրն է` հաշվարկել և հաստատել սարքավորումների մնացորդային ռեսուրսը: Այսինքն, անհրաժեշտ է ստուգել ԱԷԿ-ի սարքավորումների հետագա շահագործման հնարավորությունները: Ինչպես հասկանում եք, կայանում կան շատ սարքավորումներ, հետևաբար, գործիքային հետազոտությունը բաշխված է ըստ տարիների, առանց վնասելու կայանի անվտանգությունը: Անցյալ տարի մենք սկսեցինա այդ գործընթացը, այս տարի հետազոտվող սարքավորումների ծավալը անցյալ տարվա համեմատ, վերահսկող մարմնի պահանջով, կավելանա 50% (150 տեսակի սարքավորում),: Հուսով ենք հաջորդ տարի  ավարտել գործիքային հետազոտությունը, իսկ 2019-ին արդյունքները փոխանցել վերահսկող մարմնին` Միջուկային անվտանգության կարգավորման պետական մարմնին: Հուսով եմ, որ ամեն ինչ կախված կլինի հետազոտման արդյունքներից և պետական մարմնի որոշումից»,- ընդգծել էր Բրեդովը:

Հիշեցնենք, որ 2014 թվականի մարտին Հայաստանի կառավարությունը ԱԷԿ երկրորդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման վերաբերյալ որոշում էր կայացրել` նոր միջուկային էներգաբլոկի շինարարության ձգձման առնչությամբ: «Ռոսատոմը» և հայ փորձագետները պայմանավորվել էին աշխատել ԱԷԿ շահագուրծման ժամկետը մինչև 2026 թիվը երկարաձգելու նախագծի իրագործման ուղղությամբ: Նախատեսվում է այդ աշխատանքներն ավարտել 2019 թվականին: Ռուսաստանն այդ նպատակների համար 270 մլն դոլարի պետական արտահանման վարկ և 30 մլն դրամաշնորհ է հատկացրել Հայաստանին:  «Ռոսատոմ Սերվիս» ԲԸ-ն «Ռոսատոմ» պետկորպորացիայի էլեկտրաէներգետիկական բաժանմունքի մաս է հանդիսանում: Ընկերությունը ՋՋԷՌ-ի վրա աշխատող օտարերկրյա ատոմակայաններին է մատուցում շահագործման եւ վերանորոգման համար անհրաժեշտ ծառայություններ, զբաղվում է մատակարարման գործընթացներով: Ընկերությունը ներկայացված է ՋՋԷՌ-ի վրա աշխատող ատոմակայաններ ունեցող գրեթե բոլոր երկրներում: Չինաստանի, Իրանի, Բուլղարիայի եւ Հայաստանի շուկաներում «Ռոսաոտոմ սերվիս» ընկերությունը հանդիսանում է շահագործման ժամկետը երկարացնելու, վերանորոգումներ իրականացնելու եւ ատոմակայանների արդիականացման աշխատանքների գլխավոր կապալառու: Արտասահմանյան շուկաներում «Ռուսատոմ Սերվիս» ԲԸ-ի պատվերների ծավալը կազմում է 500 մլն ԱՄՆ դոլար: