Փոխնախարար. 2018 թվականին Հայաստանում կսկսվի գյուղատնտեսական արտադրանքի վերամշակման ոլորտի ձեռնարկությունների համար տոկոսադրույքների սուբսիդավորման ծավալուն ծրագրի իրագործումը

Արմինֆո. 2018 թվականին Հայաստանում կսկսվի գյուղատնտեսական արտադրանքի վերամշակման ոլորտի ձեռնարկությունների համար տոկոսադրույքների սուբսիդավորման ծավալուն ծրագրի իրագործումը: Դեկտեմբերի 25-ին մամուլի ասուլիսում այդ մասին հայտարարել է գյուղատնտեսության փոխնախարար Ռոբերտ Մակարյանը:

Նրա ասելով, ծրագրի ընդհանուր գումարը կկազմի 18 մլրդ դրամ: Ընթացիկ տարվա սեպտեմբերին մեկնարկել է 2,4 մլրդ դրամ արժեքով պիլոտային ծրագիրը, որը կիրառվել է երկրի մի քանի մարզերում և ցույց է տվել իր արդյունավետությունը: Այժմ, փոխնախարարի ասելով, նախագիծը կտարածվի ողջ հանրապետությունում: Խոսքը վերաբերում է պետության կողմից պտուղ-բանջարային արտադրանքի մթերման գործընթացի սուբսիդավորմանը: Վարկային միջոցների 12 տոկոսից 9 տոկոսը կսուբսիդավորվի պետական բյուջեի միջոցների հաշվին: Այդպիսով, շարունակել է Մակարյանը, ձեռնարկությունները վարկեր են ստանում 3 տոկոս տոկոսադրույքով, որոնք ուղղորդվում են բացառապես արտադրանքի մթերմանը` կնքված պայմանագրերի հիման վրա: Ընդ որում, միջոցներն ստանում են ոչ թե վերամշակողները, այլ` անմիջականորեն ֆերմերները: Անհրաժեշտ փաստաթղթերի ձևակերպումից հետո գյուղացիները 10 օրվա ընթացքում ստանում են վարկային ռեսուրսները, որոնց դիմաց կվճարեն մթերող ձեռնարկությունները: Դա գյուղացուն հնարավորութուն կտա երաշխավորված  տնօրինել ֆինանսական ռեսուրսները, իսկ վերամշակողին` հումքի համար անհրաժեշտ բազան: 2018 թվականի սկզբին կսկսվի վերամշակող ձեռնարկությունների հետ աշխատանքը, որպեսզի մինչև գյուղատնտեսական աշխատանքների սկիզբը պատրաստ լինի այն ընկերությունների ցանկը, որոնք վարկային ռեսուրսներ ստանալու կարիք ունեն, իսկ ֆերմերային տնտեսությունները պատկերացում ունենան մթերող ընկերությունների և նրանց առաջարկների մասին: Ծրագրի իրագործման  արդյունքում կվերանա ֆերմերների հանդեպ վերամշակողների պարտքերի խնդիրը:

Այսօրվա դրությամբ, ըստ Մակարյանի, պիլոտային ծրագրի 2,4 մլրդ դրամ վարկային միջոցներից իրացվել է 1,3 մլրդ դրամ: Ծրագրից օգտվել են հանրապետության 16 վերամշակող ձեռնարկություններ: Ծրագրին մասնակցությունը բաց է, և չի բացառվում, որ 2018  թվականին մասնակիցների թիվն ավելանա: Քանի որ ծրագիրը փորձնական է, մեկ շահառուին բաժին է ընկել միջին հաշվով 150 մլն դրամ: Հաջորդ տարի մեկ շահառուի համար սահմանափակման ցուցանիշը կկազմի 1 մլրդ դրամ:

Ինչ վերաբերում է պարտքերին, ապա, ինչպես նշել է փոխնախարարը, ավարտին  է մոտենում ֆերմերների հանդեպ «Վինար՚ ընկերության պարտքների պատմությունը, որոնց գումարը կրճատվել է մինչև 34 մլն դրամ: Ընդհանուր առմամբ, այսօրվա դրությամբ վճարվել է պարտքի ընդհանուր գումարի 90 տոկոսը: Մնացել է 3-4 ընկերություն, որոնք արդեն մասամբ մարել են իրենց պարտքերը, իսկ մնացած մասը կմարվի մինչև 2018 թվականի ապրիլի 1-ը: Փոխնախարարը կրկին ֆերմերներին հորդորել է իրենց արտադրանքը չտրամադրել պատքով` հետագայում բարդ իրավիճակում չհայտնվելու համար: Այսօրվա դրությամբ ընթացիկ տարի մթերվել է շուրջ 70 հազար տոննա պտուղ-բանջարային մշակաբույս, որից 45 հազարը բանջարային, մնացածը պտղային, ինչը 9 հազար տոննայով գերազանցում է նախորդ տարվա ցուցանիշը, որի ընթացքում մթերվել էր 61 հազար տոննա: Ընթացիկ տարում մթերվել է նաև 110,9 հազար տոննա խաղող` նախորդ տարվա 109,8 հազարի տոննայի դիմաց:

Հավելենք, որ Հայաստանի վերամշակող ձեռնարկությունները 2015-2016թթ. խաղողի, բանջարեղենի  և պտղային մշակաբույսերի մատակարարումների դիմաց  ֆերմերների հանդեպ կուտակած 1660.4 մլն դրամ պարտքից 1422.8 մլն դրամ մարել են 2017 թվականի հունիսի 1-ի դրությամբ: Ֆերմերների հանդեպ պարտքի նշված գումարը կուտակել են 20 ձեռնարկություններ: Մնացած 237.6 մլն դրամ պարտքը վերաբերում է 10 ձեռնարկությունների:

Հարկ է նշել, որ գյուղմթերումների ժամանակ վերամշակող ձեռնարկությունների վարկերի սուբսիդավորման պետական ծրագրի շրջանակում տրամադրվող նպատակային վարկերի առավելագույն 12 տոկոս անվանական տոկոսադրույքից սուբսիդավորվում է 9 տոկոսը, ինչի արդյունքում փոխառուին վարկը հասնում է 3 տոկոս տարեկան տոկոսադրույքով: Տվյալ  պետական ծրագրով վարկի առավելագույն չափը սահմանված է 150 մլն դրամ:

ԱրմԻնֆո ԼԳ պատրաստած Հայաստանի բանկերի ֆինանսական վարկանիշի 2017 թվականի հուլիսի 1-ի տվյալներով, գյուղատնտեսական վարկերի ընդհանուր ծավալը կազմել է 161.3 մլրդ դրամ (335.8 մլն դոլար)` ընդամենը 1% տարեկան աճով: Բանկային համակարգի ընդհանուր վարկային պորտֆելում գյուղատնտեսական վարկերի բաժինը գերազանցում 6%-ը: Գյուղատնտեսական վարկերի գծով առաջատարը ACBA Credit- Agricole Bank-ն է (գյուղատնտեսական վարկերի ավելի քան 40% շուկայում), առաջատար հնգյակում են նաև Ամերիաբանկը, Հայբիզնեսբանկը և Արմսվիսբանկը: «Կոնվերս Բանկը՚ գյուղատնտեսական վարկերի գծով զբաղեցնում է 6-րդ դիրքը, ԱՐԱՐԱՏԲԱՆԿԸ-ը` 10-րդ տեղը, հետո գալիս են ԻՆԵԿԲԱՆԿ-ը,  Հայէկոնոմբանկը, Արդշինբանկը և «Պրոմեթեյ Բանկը՚: «ՓՄՁ ներդրումներ՚ ՈՒՎԿ վարկային ներդրումների ծավալը հուլիսի 1-ի դրությամբ հասել է 6.1 մլրդ դրամի,  իսկ «Քարդ ագրոկրեդիտ՚ ՈՒՎԿ-ինը` 5.8 մլրդ դրամ: (30.06.17 դրությամբ դրամի հաշվարկային փոխարժեքը`- 480,47 դրամ/1դոլար):