Արմինֆո. ՀՀ տրանսպորտի, կապի և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների նախարար Վահան Մարտիրոսյանը մարտի 5-ին ընդունել է Չինաստանի քաղաքացիական ինժեներաշինարարական կորպորացիայի Եվրասիայի հարցերով վարչության գլխավոր տնօրեն Ցզյան Այմինին:
Ինչպես տեղեկացնում է ՀՀ տրանսպորտի, կապի և տեղեկատվական
տեխնոլոգիաների նախարարության լրատվական ծառայությունը, ընկերությունը հետաքրքրված է Հայաստան-Իրան երկաթգծի նախագծման աշխատանքներով և կառուցմամբ: Ցզյան Այմինը նշել է, որ Չինաստանի առևտրի նախարարությունում կքննարկվի ծրագիրը «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհե նախագծում ներառելու հնարավորությունը: Նախարարը ընդգծել է, որ Հայաստանի համար երկաթուղու կառուցման ծրագիրը ռազմավարական նշանակություն ունի և պատրաստակամություն հայտնեց հարցը քննարկելու Չինաստանի առևտրի նախարարության հետ: Ցզյան Այմինն իր հերթին հավելել է, որ քննարկումների դրական ընթացքի ավարտից հետո պատրաստ կլինեն կատարել ծրագրի տեխնիկատնտեսական ուսումնասիրությունը: Հանդիպման ավարտին կողմերի միջև պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել հետագա անելիքների ժամանակացույցի շուրջ:
Փետրվարի 12-ին լրագրողների հետ զրույցում ՀՀ-ում Իրանի դեսպան Սեյեդ Քազեմ Սաջադին նշել էր, որ Իրան-Հայաստան երկաթուղու կառուցման ուղղությամբ առաջին քայլը պետք է հայկական կողմն անի: Նրա խոսքով, Իրանը պատրաստ է այդ երկաթուղու կառուցմանը: Հայկական կողմն իր հերթին պետք է նախագիծը ներկայացնի հավանական ներդրողներին: «Մենք պատրաստ ենք համագործակցության նաև «Հյուսիս-Հարավ» ավտոտրանսպորտային միջանցքի կառուցման ծրագրի շրջանակներում: Պարզապես անհրաժեշտ է համատեղ ներդրումներ կատարել այդ ոլորտներում: Դուք սկսեք, իսկ մենք պատասխան քայլ կկատարենք»,- ասել է դիվանագետը:
Ավելի վաղ ՀՀ տրանսպորտի, կապի և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների նախարար Վահան Մարտիրոսյանը հայտնել էր, որ Իրան-Հայաստան երկաթուղու կառոիցման նպատակավ հավանական ներդրողներ ներգրավելու ուղղութամբ բանակցությունները շարունակվում են: Նա հերթական անգամ նշել է հայկական կողմի շահագրգռվածությունը նախագծի իրականացման հարցում: Հատկանշական է, որ նախագիծը, որի մեկնարկի մասին հայտարարվել էր դեռ 2012 թվականին, այսօր վերջնականապես ձևավորված չէ: Նախարարի խոսքով, տվյալ պահին, շատ մոտավոր հաշվարկով, շինարարության արժեքը գնահատվում է $3,2 մլրդ: «Բայց այդ հաշվարկը շատ մոտավոր է, քանի որ չկա վերջնական հաստատված նախագիծ, և մենք սպասում ենք ապագա ներդրողների գնահատականին»,- հայտարարել էր նա: Ինչպես հայտնել էր Մարտիրոսյանը, քննարկվում են գործող երկաթուղու հետ Սևանի ափով
/«Սևանե կայարան/ կամ Արարատյան դաշտավայրով միացման երթուղիները: «Տվյալ պահին նախընտրելի է Սևանով երթուղին»,- պարզաբանել էր նախարարը: Ինչպես հայտարարել է նա, կրկին մոտավոր գնահատականներով, նախագծի վերադարձելիությունը գնահատվում է 22 տարի:Նախագծի համաձայն՝ Հայաստանի տարածքում երկաթուղու ընդհանուր երկարությունը կկազմի 305 կմ։ Այն կունենա 19.6 կմ ընդհանուր երկարության 86 կամուրջ և 102 կմ ընդհանուր երկարության 60 թունել։ Շինարարությունը, ծրագրի համաձայն, կավարտվի 2022 թվականին, սակայն ԱրմԻնֆո-ի տնտեսական վերլուծաբանների կարծիքով, Իրան-Հայաստան երկաթուղու կառուցման անարդյունավետությունը հիմնավորված է երեք հիմնական կարևորագույն գործոններով: Դա առաջին հերթին Հայաստանի երկաթուղու փակուղային վիճակում գտնվելն է և դեպի Ռուսաստան անմիջական ելքի անհնարինությունը, երկրորդ՝ նույնիսկ երկաթուղու աբխազական հատվածի հետագա հիպոթետիկ ապաշրջափակման դեպքում, այդ ժամանակ ներկայումս կառուցվող ավտոմայրուղու հայ-իրանական հատվածի առկայությունը միանգամայն անօգուտ կդարձնի Իրան-Հայաստան երկաթուղին՝ կապված վերջինիս ոչ մեծ երկարության հետ: Ի սկզբանե ցածր արդյունավետությանն ավելանում է նաև երրորդ, թերևս, կարևորագույն գործոնը՝ ՌԵՈւ կողմից իրականացվող Աստարա-Ռեշտ-Կազվին երկաթուղու նախագիծը: Դա տրանսպորտային նախագիծ է, որը միավորում է Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Իրանի գործող երկաթուղիները: Նախագիծն իրականացվում է ՙՀյուսիս-Հարավ՚ միջազգային տրանսպորտային միջանցքի շրջանակներում, որի նպատակը Ռուսաստանի, Ադրբեջանի, Իրանի, Հնդկաստանի և Օմանի տրանսպորտային-տեղեկատվական մայրուղիների ինտեգրումն է: Վերլուծաբանների կարծիքով, Իրան-Հայաստան երկաթուղու նախագիծը բացառապես քաղաքան շարժառիթ ունի, այդ պատճառով վերջին 5 տարում այն չի հաջողվել մեռյալ կետից շարժել: