Հինգշաբթի, 25 Ապրիլի 2013 14:14
Պորտֆելների որակի վատացման և դուրսգրումների ծավալների մեծացման արդյունքում Հայաստանի բանկերի զուտ շահույթը կրճատվեց 37.3 տոկոսով
ԱրմԻնֆո. Վարկային պորտֆելների որակի վատացման և մեծ ծավալներով պրոբլեմային վարկերի դուրսգրման արդյունքում Հայաստանի բանկերի զուտ շահույթը 2013 թվականի առաջին եռամսյակում կրճատվեց 37.3%, մինչեւ 8.5 մլրդ.դրամ, իսկ վարկավորման տեմպերը մի փոքր արագացան, 5%-ից աճելով մինչեւ 6% (1.6 տրլն դրամ):
AmRating ազգային վարկանիշային գործակալության վերլուծաբանների կարծիքով, տվյալ պարագայում կարելի է պնդել, որ գործեց նախկին փոխառությունների վերածնման գործոնը, որոնցով շատ բանկեր մինչ օրս փորձում էին աշխատել: Բայց վերլուծաբանները խորհուրդ են տալիս հաշվի առնել նաեւ այն, որ վարկավորման եւ միջոցների ներգրավվման առումով առաջին եռամսյակը համարվում է պասիվ, հատկապես հունվարը եւ փետրվարի առաջին կեսը, իրենց ՙետտոնական սինդրոմներով՚, երբ պոտենցիալ փոխառուներն աստիճանաբար սկսում են ՙարթնանալ՚ ամանորյա մասշտաբային ծախսերից: Դրա համար էլ տարեսկիզբը, որպես կանոն, չի լինում շահութաբեր, դրան էլ ավելացրած, որ ժամկետանց վարկերի գծով նախապես իրականացված պահուտավորումը նույնպես կարող է ցավալի հարված հասցնել շահույթին ու կապիտալին:
Նման իրավիճակը, ըստ AmRating-ի վերլուծաբանների, կարող է պայմանավորված լինել նաեւ այլ օբյեկտիվ գործոններով, այդ թվում, ընտրությունների արդյունքներով, ինչը խախտեց բազմաթիվ ընկերությունների բիզնես-ժամանակացույցը: Մարտին, նրանք, իհարկե, սկսեցին իրենց գործունեությունը, որը սակայն, բավարար չէր, որպեսզի լիովին վերականգնվեն վարկավորման տեմպերը: Ընդ որում մանրածախի հատվածն արտաքին գործոնների նկատմամբ այնքան էլ կախվածություն չի դրսեըորում, քանի որ նրա սեզոնայնությունն էապես տարբերվում է իրավաբանական անձանց հատվածում տեղի ունեցող տատանումներից:
Ըստ ԱրմԻնֆո գործակալության` Հայաստանի բանկերի Էքսպրես Ռենկինգի, որը կազմվել է բրուտտո-տվյալների հիման վրա, 2013 թվականի առաջին եռամսյակի արդյունքներով, տրամադրված վարկերի ծավալով Հայաստանի բանկերի առաջատարների հնգյակում են` ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը - 176,4 մլրդ դրամ (եռամսյակային աճը` 11.8% տարեկան աճը` 15.4%), որին հաջորդում է Ամերիաբանկը - 176,1 մլրդ դրամ (եռամսյակային աճը` 13.2%, իսկ տարեկան աճը`29%) եւ ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ ԱՐԻԿՈԼ ԲԱՆԿԸ - 165,7 մլրդ դրամ (եռամսյակային աճը` 4%, տարեկան աճը` 9.5%): Չորրորդ հորիզոնականում է Արդշինինվեստբանկը - 146.7 մլրդ դրամ ¥եռամսյակային աճը` 11.1%), իսկ հինգերորդ տեղում է HSBC Բանկ Հայաստանը - 138 մլրդ դրամ (եռամսյակային աճը` 6,2%, իսկ տարեկան աճը` 25%): Ընդ որում, զուտ շահույթի գծով առաջին երեք տեղերում են` HSBC Բանկ Հայաստանը, Ամերիաբանկը եւ Արդշինինվեստբանկը, կազմելով համապատասխանաբար - 1.9 մլրդ դրամ, 1.4 մլրդ դրամ եւ 1 մլրդ դրամ: ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը եւ ԱԿԲԱ - Կրեդիտ Ագրիկոլ Բանկը, նվազեցնելով շահույթը 16 -29%, զբաղեցրին հինգերորդ եւ վեցերորդ տեղերը (0.8 մլրդ-ական դրամով):
Բանկերից եւ այլ կազմակերպություններից ներգրավված միջոցները 2013-ի առաջին եռամսյակում աճել են 2.1% (նախորդ տարվա 4-րդ եռամսյակի 3.1% աճի փոխարեն), իսկ հաճախորդների հանդեպ պարտավորությունները և այլ փոխառությունները` 11% ¥նախորդ տարվա 4-րդ եռամսյակի 5.7% աճի փոխարեն¤: Ներգրավված միջոցների գծով առաջատարն է ԱԿԲԱ - Կրեդիտ Ագրիկոլ Բանկը` 104.8 մլրդ դրամ (բանկի պարտավորությունների մոտ մոտ 52%-ը), որին հաջորդում են` ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը` 83.8 մլրդ դրամ (41%), Ամերիաբանկը` 80,8 մլրդ (30%), ԻՆԵԿՈԲԱՆԿԸ` 64.2 մլրդ դրամ (65%) եւ Առէկսիմբանկ-ազպրոմբանկի խումբը` 61.8 մլրդ դրամ (58%): Հաճախորդների հանդեպ պարտավորությունների գծով (այդ թվում` այլ փոխատվությունները) առաջատարն է Ամերիաբանկը`186,4 մլրդ դրամ (պարտավորությունների մոտ 69%-ը), որին հաջորդել են` HSBC Բանկ Հայաստանը` 144.2 (ավելի քան 78%), Արդշինինվստբանկը` 124.8 (ավելի քան 67%), ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը` 121 մլրդ դրամ (ավելի քան 58%), Յունիբանկը` ավելի քան 119 մլրդ դրամ (95%): Բանկերի կողմից ներգրավված միջոցների ընդհանուր ծավալներըն արտաքին եւ ներքին շուկաներից առաջին եռամսյակում ավելացել է 11% (գերազանցելով 2 տրլն դրամը, որտեղ մեծ մասը կազմում են հաճախորդների հանդեպ պարտավորությունները), իսկ վարկավորման տեմպերը դանդաղեցին, ինչը պայմանավորված էր, ամենայն հավանականությամբ, օտարերկրյա վարկային ծրագրերով ներգրավված միջոցների ոչ ամբողջովին տեղաբաշխումով: Իսկ այդ ամենը տեղի ունեցավ կապիտալի համարժեքության նվազեցման լույսի ներքո (միջին հաշվով տարեկան 26%-ից իջավ մինչեւ 22%, պահանջվող min 12%-ի պայմաններում), նվազեցնելով ընդհանուր իրացվելիությունը (29%-ից մինչեւ 27%, պահանջվող min 15%-ի պայմաններում), ընդ որում, ընթացիկ իրացվելիությունը բարձրացավ`190%-ից մինչեւ 206% (պահանջվող 60% min-ի պայմաններում): Ընդ որում, կապիտալի համարժեքության նվազագույն սանդղակի դեպքում 2012-ի 4-րդ եռամսյակում ՙնստեցին՚ երկու բանկեր (որոնք վարկավորման ծավալներով առաջատարների տասնյակում էին), իսկ ընդհանուր և ընթացիկ իրացվելիության գծով` մեկական բանկեր (չնչին փոփոխություններով):