Չորեքշաբթի, 13 Նոյեմբերի 2013 14:50
Հայաստանի վարկային կազմակերպությունների վարկային պորտֆելում ոչ ստանդարտ և կասկածելի վարկերի զգալի վատթարացումը 26.1 տոկոսով ավելացրել է ժամկետանց վարկերի թիվը
ԱրմԻնֆո. Հայաստանի վարկային կազմակերպությունների ընդհանուր վարկային պորտֆելում վարկավորման ամենամեծ ծավալները բաժին են ընկել ֆինանսական հատվածին, գյուղատնտեսությանը և առևտրին, իսկ ամենամեծ աճն ապահովել է գիտության ոլորտը: Այսպես, ֆինանսական հատվածի վարկավորման ծավալը 2013 թվականի երրորդ եռամսյակում աճել է 8.1%, տարեկան աճը՝ 22.2 %, կազմելով 52.3 մլրդ դրամ ($ 129 մլն): Գյուղատնտեսության վարկավորումը հշվետու եռամսյակում նվազել է 2.1%, մինչև 35.3 մլրդ դրամ ($ 87 մլն), տարեկան կտրվածքով աճելով 35,2%: Առևտրի ոլորտի վարկավորման ծավալը երրորդ եռամսյակում գրթե չի փոխվել՝ 20.9 մլրդ դրամ ($ 51.7 մլն), տարեկան կտռրվածքով աճելով 12.4%: Գիտության ոլորտի վարկավորումը երրորդ եռամսյակում կազմել է 77.4 %, տարեկան աճը՝ ավելի քան 2 անգամ, կազմելով 293 մլն դրամ ($ 725 հազ.):
Ըստ ՀՀ Կենտրոնական բանկի տվյալների, որոնք տրամադրվել են ԱրմԻնֆո գործակալությանը, Հայաստանի վարկային կազմակերպությունների վարկային պորտֆելում ստանդարտ վարկերն աճել են մեկ տարում 24.3 %, իսկ ժամկետանց վարկերը՝ 26.1 %, իսկ եռամսյակային կտրվածքով ստանդարտ վարկերի աճը կազմել է 3.2%, ինչն ուղեկցվել է ժամկետանց վարկերի 4 % անկումով: Համեմատության համար նշենք, որ 2012 թվականի երրորդ եռամսյակում դիտվել է հակառակ պատկերը՝ ստանդարտ վարկերի գրեթե 1% անկումն ուղեկցվել է ժամկետանց վարկերի 21.1% աճով:
Հայաստանի վարկային կազմակերպությունների վարկային ընդհանուր ներդրումները 2013 թվականի երրորդ եռամսյակում աճել է 3.1 %, կազմելով 181,2 մլրդ դրամ ($ 447.2 մլն), տարեկան աճը՝ 25.5 %: Դրա կառուցվածքում ծավալներով չորրորդ տեղում են հիփոթեքային վարկերը` 18.9 մլրդ դրամ ($ 46.8 մլն), հաշվետու եռամսյակում աճելով 7.5%, տարեկան կտրվածքով՝ 15%: Հինգերորդ տեղում են սպառողական վարկերը՝ 17.3 մլրդ դրամ ($ 42.6 մլն), աճելով հաշվետու եռամսյակում 4.7%, տարեկան կտրվածքով՝ 36.4 %:
Վեցերորդ տեղում է վերամակման արդյունաբերությունը՝ 9.8 մլրդ դրամ ($ 24 մլն), եռամսյակային անկումը՝ 3.1 %, տարեկան աճը՝ 22 %: Յոթերորդ տեղում է շինարարության ոլորտը՝ 5.6 մլրդ դրամ ($ 13.8 մլն), եռամսյակի անկումը՝ 7.5 %, տարեկան կտրվածքով՝ 1,8 %: Ութերորդ տեղում է էներգետիկ ոլորտը՝ 4.5 մլրդ դրամ ($11 մլն), երրորդ եռամսյակում աճելով 1.5%, տարեկան կտրվածքով՝ 15.6 %: Իններորդ տեղում է հանքարդյունաբերության ոլորտը՝ 3.6 մլրդ դրամ ($ 8.8 մլն), տարեկան կտրվածքով աճելով գրեթե 10 անգամ, նախորդ եռամսյակի համեմատ նվազելով 2.3 %:
Ըստ ռիսկային խմբերի վարկերը և դեբիտորական պարտքերը 2013 թվականի երրորդ եռամսյակում ավելացել են 2.9%, տարեկան կտրվածքով՝ 24.3 %, կազմելով 182,9 մլրդ դրամ: Այսպես, 2013 թվականի հոկտեմբերի 1-ին վարկային կազմակերպությունների վարկային պորտֆելում <ստանդարտ> վարկերը կազմել են 95.8 % կամ 175.3 մլրդ դրամ« վերահսկվող վարկերը՝ 2,2 % կամ 3.9 մլրդ դրամ, ոչ ստանդարտ վարկերը՝ 1.1% կամ 2.1 մլրդ.դրամ, կասկածելի վարկերը՝ 0.9 % կամ 1.6 մլրդ դրամ: Հաշվետու եռամսյակում ժամկետանց վարկերի կառուցվածքում անկում է արձանագրվել միայն վերահսկվող վարկերի գծով՝ 13.3 %, իսկ ոչ ստանդարտ և կասկածելի վարկերի գծով աճը կազմել է համապատասխանաբար 10.5 % և 6.7%: Տարկան կտրվածքով այս երեք խմբերը ցուցադրել են աճ՝ վերահսկվող վարկերը՝ 8.3%, « ոչ ստանդարտները՝ 75%, իսկ կասկածելի վարկերը՝ 33.3 %:
Ըստ ՀՀ Կենտրոնական բանկի տվյալների, 2013 թվականի հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ Հայաստանում գործում էր 33 վարկային ընկերություն և 123 մասնաճյուղ, 2012 թվականի նույն ժամանակահատվածի 32 ընկերության և 90 մասնաճյուղի փոխարեն: Մասնավորապես, 2013 թվականի փետրվարին վարկային ընկերությունների ցանկը համալրեց <Կրեդո Ֆինանս> ընկերությունը: Արդյունքում, Հայաստանում արդեն գործում է 29 ունիվերսալ վարկային կազմակերպություն, երեք լիզինգային ընկերություն և մեկ վարկային միություն: Դրանցից չորսը մասնագիտանում են հիփոթեկի ոլորտում՝ Առաջին հիփոթեքային ընկերությունը, <Ֆիդնեսը> Ազգային հիփոթեքային ընկերությունը և Մատչելի բնակարան երիտասարդներին ընկերությունը: Իսկ վերջին երկուսը կոչված են հիփոթեկային վարկավորման վերաֆինանսավորման ոլորտում, վարկային պորտֆելի ծավալով գտնվելով առաջատարների հնգյակում: