Երեթշաբթի, 25 Փետրվարի 2014 14:10
2013 թվականին ֆիզիկական անձանց ավանդները Հայաստանի բանկերում ավելացել են 22.4 տոկոսով, մինչև 2,2 մլրդ.դոլար
ԱրմԻնֆո. 2013 թվականին IV եռամսյակում ֆիզիկական անձանց ավանդների աճի տեմպերը Հայաստանի բանկերում ավելացել են աճի տեմպերը՝ 4.1 % -ից մինչև 6.4 % (2012-ի IV եռամսյակի 8.7 % աճի համեմատ), իսկ տարեկան մկտրվածքով աճել են 22.4 % (2012-ի 33.4 % տարեկան աճի փոխարեն), կազմելով 2014 թվականի հունվարի 1-ին 912.6 մլրդ դրամ ($ 2.2 մլրդ): 2009 թվականի համեմատ այս ցուցանիշը աճել է գրեթե 3 անգամ է, ինչը պայմանավորված էր 2009-ի մարտի 3-ին տեղի ունեցած կտրուկ՝22% դեվալվացիայով:
Ըստ ԱրմԻնֆո գործակալության՝ Հայաստանի Բանկերի Ֆինանսկան Վարկանիշի, տարեկան կտրվածքով ֆիզիկական անձանց ժամկետային ավանդներն աճել են 23.7%, իսկ ցպահանջ ավանդները՝17.2 %: Եռամսյակի կտրվածքով (IV եռամսյակ) ֆիզիկական անձանց ժամկետային ավանդների աճը կազմել է 5,4%, իսկ ցպահանջ ավանդներինը՝ 11,3 %: Տեղին է նշել, որ շատ բանկեր, 2010 թվականի երկրորդ կեսից սկսեցին վերանայել ավանդների տոկոսադրույքները, բարձրացնելով դրանք, սակայն այդ գործընթացը 2013 թվականին ընթացքում կանգնեց, ինչը չէր կարող չանդրադառնալ ժամկետային ավանդների աճի տեմպերի վրա:
Ֆիզիկական անձանց ավանդների գծով 2014 թվականի հունվարի 1 – ի դրությամբ ամենամեծ ծավալն արձանագրել է HSBC Բանկ Հայաստանը՝ 99,690 մլրդ դրամ ($ 245.8 մլն), որի կառուցվածքում շարունակում են գերակշռել ժամկետային ավանդները՝ 56.1 %, իսկ ցպահանջ պարտավորությունների մասնաբաժինը նվազել է մինչև 43,9 %: Երկրորդ տեղում է ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը՝ 99.668 մլրդ դրամ կամ $ 245,7 մլն (85%-ը ժամկետային ավանդներ են), իսկ երրորդ տեղում է Յունիբանկը՝ 85.1 մլրդ դրամ կամ $ 209,7 մլն (92%-ը ժամկետային ավանդներ են): Չորրորդ տեղում է Ամերիաբանկը՝82.3 մլրդ դրամ կամ $ 203 մլն (82 % ժամկետային ավանդներ), ինգերորդ տեղում է Արդշինինվեստբանկը`80.1 մլրդ դրամ կամ $ 197,4 մլն (89% ժամկետային ավանդներ): Վեցերորդն է Հայբիզնեսբանկը՝ 69,1 մլրդ.դրամ, որին հաջորդում են՝ԱԿԲԱ - Կրեդիտ Ագրիկոլ Բանկը՝ 65.7 մլրդ դրամ, Կենվերս Բանկը՝ 45.8 մլրդ դրամ (8 տեղ), Զարգացման Հայկական Բանկը՝ 43.3 մլրդ դրամ (9 տեղ), Առէկսիմբանկ - Գազպրոմբանկի Խումբը՝ 34.6 մլրդ դրամ (10 տեղ): Ընդ որում, բոլոր այս բանկերի ավանդների կառուցվածքում գերակշռում են ժամկետային ավանդները:
Ընդհանուր պարտավորությունների կառուցվցածքում ֆիզիկական անձանց ավանդների մասնաբաժինով առաջատարներն են Զարգացման Հայկական Բանկը՝ 71.1 % , Յունիբանկը՝ 64% և Բիբլոս Բանկ Հայաստանը՝ 62,4 %, որոնց հաջորդում են ԲՏԱ Բանկը՝ 61.8 %, Անելիք Բանկը՝ 58.5 % և HSBC Բանկ Հայաստանը՝ 47.9 %: Դրանցից միայն HSBC Բանկ Հայաստանի մոտ ժամկետային ավանդները մի փոքր գերակայում են ցպահանջ ավանդներին, իսկ մնացածի մոտ գերակշռում են ժամկետային ավանդները: Նշված 10 առաջատար բանկերից ամենազգալի տարեկան աճ են ապահովել Զարգացման Հայկական Բանկը, Ամերիաբանկը և ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը՝ 41-49 %, բայց դրանք աճի տեմպերի ամենաբարձր ցուցանիշերը չեն համակարգում:
Առաջատարների հնգյակի մասնաբաժինը կազմում է ֆիզիկական անձանց ավանդների 49 %-ը, որի ավելի քան 31% -ն ընկնում է՝ HSBC Բանկ Հայաստանին (10,9 %), ՎՏԲ-Հայաստան Բանկին ( 10.9 %) և Յունիբանկին (9.3 %): Իսկ ամենափոքր է մասնաբաժինը բաժին է հասել Մելլաթ Բանկին՝ 0.1 %:
Հայաստանի 21 բանկերից ֆիզիկական անձանց ավանդների տարեկան և եռամսյակային անկում է արձանագրվել երկու բանկերի մոտ, իսկ ամենամեծը՝ Մելլաթ Բանկի մոտ՝ 12-34 %, կապված ժամկետային ավանդների 35.6% կրճատման հետ (որոնք բացառապես կազմված էին ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց միջոցներից), ինչպես նաև ցպահանջ ավանդների (կրկին ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձինք) 34.1 % կրճատման հետ: Ֆիզիկական անձանց ավանդների գծով ամենամեծ տարեկան աճն ապահովել է ԲՏԱ Բանկը (92%, 20 տեղ), 2 անգամ ավելացելով ժամկետային ավանդների ծավալը, իսկ ցպահանջ ավանդներինը՝ 26 %: 2013 թվականի IV եռամսյակում ֆիզիկական անձանց ավանդների ամենաբարձր աճն է արձանագրել Պրոմեթեյ Բանկը՝16.7%, ցպահանջ ավանդների եռամսյակային զգալի աճի (23,8 %), ինչպես նաև ժամկետային ավանդների ավելի չափավոր աճի (15.2%) հաշվին: Ֆիզիկական անձանց ժամկետային ավանդների եռամսյակային աճի գծով երկրորդ տեղում է ԲՏԱ Բանկը՝ 14 % (հիմնականում ժամկետային ավանդների 17.2 % աճի հաշվին), և դա հատկապես ուշագրավ է, քանի որ ԿԲ սանկցիաների կիրառման պայմաններում տոկոսադրույքների բարձրացման հնարավորությունները սահմանափակ էին:
Նշենք, որ Անելիք Բանկը 2012 թվականի IV եռամսյակից իր հաշվետվությունները հրապարակում է առանց Մոսկվայի «Անելիք ՌՈՒ»-ի, դեկտեմբերին վերջինիս օտարման պատճառով: Սակայն, 2013 թվականին հոկտեմբերին բանկի մաժորիտար սեփականատեր Լիբանանի Credit Bank SAL-ը, դառնալով բանկի միակ սեփականատերը, ձեռք բերեց նաև «Անելիք ՌՈՒ»-ի տիրապետման իրավունմքը: