Երեթշաբթի, 25 Փետրվարի 2014 14:50

Հայաստանի բանկայինհամակարգի ընդհանուր պարտավորությունները 2013 թվականին աճել են 24 տոկոսով, կազմելով 6.1 մլրդ.դոլար

ԱրմԻնֆո. Հայաստանի բանկային համակարգի ընդհանուր պարտավորությունները 2013 թվականի II և III եռամսյակների աճի տեմպերի դանդաղումից հետո 2013 թվականի IV եռամսյակում արագացրեցին աճը 2,7 % - ից մինչեւ 8.6 % (2012-ի IV եռամսյակի 5.3 % և 2011-ի IV եռամսյակի 9,5% աճի համեմատ), իսկ տարեկան կտրվածքով աճել են 24% (2012-ի 19.7% տարեկան աճի և 2012-ի 36.7% տարեկան աճի համեմատ), կազմելով 2014 թվականի հունվարի 1-ին 2.5 մլրդ դրամ ($ 6.1 մլրդ): Ըստ Ըստ ԱրմԻնֆո գործակալության՝ Հայաստանի Բանկերի Ֆինանսկան Վարկանիշի վերլուծության, ընդհանու պարտավորությունների եռամսյակային աճի արագացումը պայմանավորված էր հիմնական բաղադրիչների աճով՝ ժամկետային ավանդներ՝ 5.8% (2013-ի III եռամսյակի 7.1 % և 2012-ի IV եռամսյակի 5.2 % աճ), ցպահանջ պարտավորություններ՝ 22.1% (2013-ի III եռամսյակի 8.7 % և 2012-ի IV եռամսյակի 2.6 % անկում), բանկերի և այլ ֆինանսական կազմակերպությունների վարկեր և ավանդներ` 5.2% (2013-ի III եռամսյակ՝ 7.3 % և 2012-ի IV եռամսյակ՝ 7.8 % անկում), բանկային թղթակցային հաշիվներ (լորո)՝ 10.4 % (2013-ի III եռամսյակ՝ 8.3 % աճ և 2012-ի IV եռամսյակ՝54.3 % անկում): Հիշեցնենք, որ բանկային լորո հաշիվների զգալի աճը երկրորդ եռամսյակում (71%) պայմանավորված էր չորս բանկերի մոտ (այդ թվում՝ Մելլաթ բանկը) այս հոդվածի զգալի աճով, ընդ որում, Մելլաթ բանկը III եռամսյակում զգալիորեն ավելացել է այս հոդվածը, իսկ մնացած երեք բանկերը, ընդհակառակը , այն կրճատվել են, բայց չորրորդ եռամսյակում, այնուամենայնիվ, երեք բանկերի մոտ էր այս ցուցանիշն աճել, իսկ առավել աչքի էր ընկել Մելլաթ բանկը:

Տարեկան կտրվածքով ժամկետային ավանդներն աճել են 22% (2012-ին՝33 % աճ), բանկերի և այլ ֆինանսական հաստատությունների ավանդները և վարկերը՝ 11.2% (2012-ին՝ 13,4 % աճ), ցպահանջ պարտավորությունները՝ 45.5 % ( 2012ին՝ 6.2 % անկում ), ֆինանսական միջոցները լորո հաշիվներում՝ 2 անգամ (2012ին՝ 56.1% անկում), ընդ որում, հիմնականում Անելիք Բանկի և Մելլաթ Բանկի շնորհիվ:Պարտավորություններիկառուցվածքի տարեկան դինամիկան վկայում է այն մասին, որ որ վարկավորման տեմպերը պահպանելու համար բանկերը շարունակում են միջոցներ ներգրավել ոչ միայն ներքին շուկայից, այլ նաև արտաքին աղբյուրներից, այդ թվում նաև միջազգային վարկային ծրագրերի շրջանակներում: Ընդ որում, դա նրանց թույլ է տալիս լուծել երկարաժամկետ «էժան» միջոցների պրոբլեմը, հնարավորություն ստանալով վարկավորումն իրականացնել հաճախորդին հարմար պայմաններով: 2010 թվականի երկրորդ կեսից ժամկետային ավանդների աճի տեմպերի արագացումը (13% - ից մինչև 33-35 % 2011- 2012թթ.), շատ բանկերի կողմից տոկոսադրույքների բարձրացման շնորհիվ, 2013 թվականին զգալիորեն դանդաղեցին, ըստ երևույթին, վերջին ամիսներին տոկոսադրույքների անփոփոխ մնալու հետևանքով: Նշենք, որ դրամային ավանդների էական աճը 4 տարվա կտրվածքով պայմանավորված է 2009 թվականին 22% կտրուկ դեվալվացիայով:

Հայաստանի 21 բանկերից ամկետային ավանդների տարեկան աճ են ապահովել 19 բանկեր,իսկ ցպահանջ պարտավորություններ՝ 17 բանկեր: Իսկ եռամսյակային աճը ժամկետային ավանդների գծով ապահովել են 17 բանկեր, և ցպահանջ պարտավորություններով՝13 բանկեր: Ամենամեծ տարեկան աճը ժամկետային ավանդների գծով այս անգամ ապահովել է ԲՏԱ Բանկը՝80.5 % (20 տեղ), իսկ եռամսյակային աճը՝Հայբիզնեսբանկը՝ 34.6 % (7 տեղ): Ամենամեծ տարեկան և եռամսյակային աճը ցպահանջ պարտավորությունների գծով ապահովել է Առէկսիմբանկ - Գազպրոմբանկի խումբը՝ 2-13 անգամ (1 տեղ, 21 անգամ ավելացան իրավաբանական անձանց միջոցները): Նշենք, որ դրանք Առէկսիմբանկ - Գազպրոմբանկի խմբի կողմից 2013 թվականի դեկտեմբերի վերջին միջազգային ծրագրերով ստացված միջոցներն են, որոնք «իրավաբանական անձանց միջոցներ» հոդվածի վրա «գցելը» պայմանավորված է դրանք տեղաբաշխելու անհնարինությունով, կարճաժամկետ լինելու պատճառով: Ցպահանջ պարտավորությունների տարեկան ամենամեծ անկումը գրանցել է Կոնվերս Բանկը՝ 38.8 % (8 տեղ), իսկ եռամսյակային՝ Արմսվիսբանկը՝ 24.6 % (19 տեղ), ընդ որում, առաջինի մոտ պատճառը կայանում է իրավաբանական անձանց միջոցների էական կրճատման մեջ, իսկ երկրորդիմոտ՝ֆիզիկական անձանց միջոցների կրճատման մեջ:

Ընդհանուր պարտավորությունների կառուցվածքում ժամկետային ավանդների մասնաբաժինը IV եռամսյակում նվազել է 43,7 % - ից մինչև 42,6 % (2012-ի IV եռամսյակում՝ 42.7 %), ցպահանջ պարտավորություններն աճել են 20.1 % - ից մինչև 22.6 % (2012-ի IV եռամսյակում՝ 19.1 %), բանկերի և այլ ֆինանսական կազմակերպությունների ավանդները և վարկերը նվազել են 27,1 %-ից մինչև 26.3 % (2012-ի IV եռամսյակում՝ 29.2 %) և բանկային թղթակցային հաշիվները (Լորո) մնացել են անփոփոխ, կազմելով 0.5 % (2012-ի IV եռամսյակում՝ 0.3 %), որոնց բացարձակ արժեքները 2013 թվականի դեկտեմբերի 31 –ին համապատասխանաբր կազմել են՝ 1.1 տրլն.դրամ, 558.1 մլրդ դրամ, 649.4 մլրդ.դրամ և 12.7 մլրդ դրամ: Համեմատության համար նշենք, որ նախաճգնաժամային 2007 թվականին պարտավորությունների կառուցվածքում ցպահանջ ավանդները կազմել են 35%, ժամկետային ավանդները՝ ավելի քան 37 %, բանկերի և այլ ֆինանսական կազմակերպությունների ավանդները և վարկերը՝ ավելի քան 11 %, 2008 - ին, այս ցուցանիշերը համապատասխանաբար կազմել են՝ 25%, 33% և 20 %, 2009 - ին`26%, 41 % և 24%, 2010 –ին՝ 24%, 40 % և 30%, 2011 –ին՝ 38 %, 24% և 31 %, իսկ 2012-ին՝ 19%, 43 % և 29 %:

Ցպահանջ պարտավորությունների գծով տարեկան և եռամսյակային ամենամեծ աճն ապահովել է Առէկսիմբանկ - Գազպրոմբանկի խումբ (տես առաջին պարբերության), ինչը հիմնականում պայմանավորված էր իրավաբանական անձանց միջոցների 21 անգամ աճով: Ամենամեծ տարեկան և եռամսյակային անկումը (տես առաջին պարբերության ) արձանագրել են Կոնվերս Բանկը և Արմսվիսբանկը, ինչն առաջինի մոտ պայմանավորված է իրավաբանական անձանց միջոցների կրճատումով, իսկ երկրորդի մոտ՝ ֆիզիկական անձանց միջոցների կրճատումով: Ցպահանջ պարտավորությունների ծավալով առաջատարն է Առէկսիմբանկը՝126,7 մլրդ.դրամ, երկրորդ տեղում է HSBC Բանկ Հայաստանը՝ 83.2 մլրդ.դրամ, երրորդն է Ամերիաբանկը՝ 61.6 մլրդ.դրամ: Իրավաբանական անձանց ցպահանջ պարտավորությունների ծավալով առաջատարն է Առէկսիմբանկը՝122.3 մլրդ դրամ, երկրորդ տեղում է Ամերիաբանկը՝ 47.1 մլրդ դրամ, իսկ երրորդ տեղում է HSBC Բանկ Հայաստանը՝ 43.8 մլրդ դրամ:

Ժամկետային ավանդների ամենաբարձր եռամսյակային աճ է ապահովել Հայբիզնեսբանկը (տես առաջին պարբերություն), ինչը պայմանավորված է իրավաբանական անձանց ավելի քան 4 անգամ աճով, իսկ ամենաբարձր տարեկան աճը՝ ԲՏԱ բանկը (տես առաջին պարբերություն), ֆիզիկական անձան միջոցների կրկնակի աճի հաշվին: Ամենամեծ անկումը ժամկետային ավանդների գծով արձանագրել է Մելլաթ Բանկը (35.6 %), որի ժամկետային ավանդները չնչին են և բացառապես կազմված են ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց միջոցներից, և որոնք տարեկան կտրվածքով կրճատել են այս պորտֆելը, իսկ հաշվետու եռամսյակում մնալով գևրեթե անփոփոխ: Ժամկետային ավանդների ծավալով առաջատարն է Ամերիաբանկը՝ 115.1 մլրդ.դրամ, երկրորդ տեղում է Յունիբանկը՝ 110.6 մլրդ.դրամ, երրորդ հորիզոնականում է ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը՝ 106,52 մլրդ.դրամ, չորրորդ տեղում է Արդշինինվեստբանկը՝ 105.2 մլրդ.դրամ և հինգերորդ տեղում է Հայբիզնեսբանկը՝ 89.3 մլրդ.դրամ: Այս հնգյակի մասնաբաժինը Հայաստանի բանկային համակարգ ժամկետային ավանդների ընդհանուր ծավալներում նվազել է IV եռամսյակում՝ 51.3 % - ից մինչև 50,1 %, տարեկան կտրվածքով մնալով անփոփոխ: Ընդ որում, հինգի մոտ էլ ավանդների կառուցվածքում առյուծի բաժինը կազմում են ֆիզիկական անձանց: Ֆիզիկական անձանց ժամկետային ավանդների գծով առաջատարն է ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը՝ 84.6 մլրդ, երկրորդ տեղում է Յունիբանկը՝ 78.3 մլրդ դրամ, իսկ իրավաբանական անձանց ժամկետային ավանդների գծով առաջատարն է Ամերիաբանկը՝47.2 մլրդ.դրամ, երկրորդ տեղում է Արդշինինվեստբանկը՝ 34.2 մլրդ դրամ:

Ընդհանուր պարտավորություններում ցպահանջ պարտավորությունների տեսակարար կշռով 2013 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ առաջատարներն են HSBC Բանկ Հայաստանը և Արարատբանկը՝ 40%, իսկ ժամկետային ավանդների տեսակարար կշռով՝ Յունիբանկը՝ 83%, իսկ միջբանկային ավանդներ/վարկերի մասնաբաժնով՝ Ինեկոբանկը, ACBA -Credit Agricole Bank-ը և ProCredit Bank-ը՝ 44 - 59%-ը, որոնցօց երկրորդն առաջատարն է ծավալներով:

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

RUB	4.29	0.03
USD	387.97	0.37
EUR	421.76	1.64
GBP	492.84	2.53
CAD	284.92	0.76
JPY	24.91	0.04
CNY	53.64	0.01
CHF	426.90	0.68

Նորություններ

Հայաստանի բանկայինհամակարգի ընդհանուր պարտավորությունները 2013 թվականին աճել են 24 տոկոսով, կազմելով 6.1 մլրդ.դոլար