Հայաստանի բանկերի շահույթը վարկավորման ստագնացիայի պայմաններում աստիճանաբար նվազում է

Արմինֆո.  Բանկային վարկավորումը 2015 թվականի երրորդ եռամսյակում կանգ է առել, այդպիսով արագացնելով շահույթի նվազումը` շարունակվող «պարտքի վերականգնման» պայմաններում: Ըստ ԱրմԻնֆո գործակալոթւայն` Հայաստանի բանկերի Էքսպրես-Ռենկինգի, Հայստանում գործող 21 բանկերից շահույթի տարեկան անկում է արձանագրվել 15-ում, իսկ երրորդ հաշվետու եռամսյակում` 10-ում: Տարվա առաջին ինն ամիսներին վնասով է աշխատել 7 բանկ, իսկ երրորդ եռամսյակում` 6 բանկ:

Դրանց թվում են երկրի հինգ խոշորագոըհբ բանկերից երկուսը, որոնք, ի դեպ, վարկավորում են երկրի տնտեսությունը:

Հաշվետու եռամսյակում երկրի բանկային համակարգում վարկային ներդրումների և այլ փոխառույթունների ընդհանուր ծավալը կազմել է 2.1 մլրդ դրամ, իսկ միագումար զուտ շահույթը եռամսյակում նվազել է 1,6%, 2-րդ եռամսյակի տպավորիչ աճի (2,5 անգամ) փոխարեն: Տարեկան կտրվածքով (1 հոկտեմբերի 2015 թ.`1 հոկտեմբերի 2014-ի համեմատ), վարկային ներդրումների աճը դանդաղել է 12%, մինչև 10.5%, իսկ ինը ամսվա զուտ շահույթի անկումն արագացել է 22%, մինչև 52.3% (2013-ի 21% աճի և 2012-ի 8% անկման փոխարեն):

Բանկերի ակտիվների կառուցվածքում, որոնք կազմել են 3.3 տրլն դրամ, վարկավորման մասնաբաժինը տարեկան կտրվածքով նվազել է`64.4% -ից մինչև 62.1%: Ընդ որում, ակտիվների աճի տեմպերի աննշան արագացումը (8,7% -ից մինչև 12,3% տարեկան) պայմանավորեցին առևտրի պորտֆելներում կատարած ներդրումները, որոնց ծավալն ավելացավ 6%: Փաստորեն, բանկերը, կորցնելով վարկավորման եկամուտներում, փորձեցին այդ վնասը փոխհատուցել արժեթղթերի շուկայի ակտիվույթունով:

Բանկերի ընդհանուր պարտավորությունների աճի տարեկան տեմպերն 8% -ից արագացել են մինչև 14.3%, մինչև 2.8 մլրդ դրամ, 2013-ի 19.6% աճի և 2012-ի 24.5% աճի փոխարեն: Դրանց կառուցվածքում բանկերի և այլ ֆինանսական կազմակերպությունները հանդեպ պարտավորությունները տարեկան կտրվածքով ավելացել են 24%, մինչև 967,1 մլրդ դրամ, իսկ հաճախորդների հանդեպ պարտավորությունները (ցպահանջ և ժամկետային ավանդներ) - 9%, մինչև 1.8 մլրդ դրամ: Ընդհանուր պարտավորությունների մեջ բանկերի և այլ ֆինանսական կազմակերպությունների հանդեպ պարտավորությունները կազմել են 34,5%, ցպահանջ և ժամկետային ավանդները` 62.7%, նախորդ տարվա, համապատասխանաբար, 31,7% և 65,7% փոխարեն: Հատկանշական է, որ բանկերի և այլ ֆինանսական կազմակերպությունների պարտավորությունների մեջ հաշվի են առնվում այն միջոցները, որոնք ստացվել են բանկերի կողմից թողարկված կորպորատիվ պարտատոմսերի վաճառքից: Մասնավորապես, խոսքը գնում է  Արդշինբանկի, Արարատբանկի, Արմսվիսբանկի և Պրոմեթեյ Բանկի մասին:

Բանկերի ընդհանուր կապիտալի տարեկան աճը 12.2% -ից դանդաղել է մինչև 2.4%, իսկ երրորդ եռամսյակում` 3.3% -ից մինչև 1.7%, հոկտեմբերի 1-ին կազմելով 511.3 մլրդ դրամ: Ընդ որում, դատելով շահույթի բացասական դինամիկայից, ընդհանուր կապիտալի աճը երրորդ առամսյակում բացառապես պայմանավորված էր կանոնադրական կապիտալի 1.5%, որը տարեկան կտրվածքով կազմեց 11.1%: Երրորդ եռամսյակում կանոնադրական կապիտալն աճել է մեկ բանկում (Առէկսիմբանկ-Գազպրոմբանկի խումբ - 17,2%), իսկ մեկ տարի առաջ – չորսում:

AmRating Վարկանիշային գործակալության վերլուծաբանները հիշեցնում են, որ 2017 թվականի հունվարի 1-ից, բանկերի ընդհանուր կապիտալի նվազագույն չափը սահմանվել է 30 մլրդ դրամ, ներկայիս 5 մլրդ դրամի փոխարեն: Նրանք նշում են, որ մինչ օրս ոչ մի բանկ չի հայտարարել միաձուլման կամ շուկայից դուրս գալու մասին: Առայժմ մի շարք բանկերում ամեն եռամսյակ տեղի է ունենում կապիտալիզացիա` կանոնադրական կապիտալի համալրման ճանապարհով: Հաշվի առնելով, որ նոր նորմատիվի ուժի մեջ մտնելուն քիչ ժամանակ է մնացել, 2016 թվականին որոշ բանկեր, հավանաբար, ստիպված կլինեն միավորվել շուկայի խոշոր դերակատարների հետ: Ըստ վարկանիշային գործակալության տվյալների, այսօր Հայաստանում գործող 21 բանկերից միայն առաջին հնգյակը կարող է պարծենալ նոր նորմատիվի սահմանաչափը գերազանցելու մեջ, ունենալով 46-53 մլրդ դրամ` 30 մլրդ.դրամի փոխարեն: Դրանք են` ԱԿԲԱ Կրեդիտ Ագրիկոլ Բանկը, HSBC Բանկ Հայաստանը, Արդշինբանկը, Ամերիաբանկը և ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը: Եվս չորս բանկեր որոշակի համալրման շնորհիվ (մոտ 1 մլրդ դրամ) կարող են իրենց դիրքերը պահպանել առաջատարների շարքում: Այնուհետև հաջորդում են յոթ բանկեր, որոնք ստիպված կլինեն կատարել զգալի ներդրումներ (7-17 մլրդ դրամ), իսկ մյուս վեց բանկերը ՀՀ ԿԲ պահանջները կատարելու համար ստիպված կլինեն ներդնել ավելի քան 20 մլրդ դրամ: -