Հայաստանի արտահանման ապահովագրական գործակալություն. Արտահանումը գտնվում է հուսալի պաշտպանության ներքո

Արմինֆո. Կես տարի առաջ Հայաստանում սկսեց գործել շուկայի կարևորագույն կառույցներից մեկը՝ Արտահանման ապահովագրական գործակալությունը, որը կոչված է աջակցել երկրի արտահանումային ներուժի զարգացմանը և որի ստեղծումն ընթացով երկրում հայտարարված նոր արդյունաբերական քաղաքականությանը զուգահեռ: Թե որոնք են պետական այդ նոր կառույցի գործունեության հիմնական ուղղությունները, սկզբունքները, ինչպես նաև նրա առջև ծառացած խնդիրների առանձնահատկությունները, այդ մասին ԱրմԻնֆո գործակալության թղթակիցը խնդրեց պատմել Արտահանման ապահովագրական գործակալության գործադիր տնօրեն Վազգեն Աբգարյանին:

Արտահանման գործարքների ապահովագրությունը բոլորովին նոր ոլորտ է, որն էապես համալրում է ֆինանսական գործիքների ցանկը, գործնականում ընդլայնելով հայրենական արտադրողի իրացման շուկան: Երբ նման առաջարկներով Գործակալությունը դուրս եկավ շուկա, ամենից շատ ի՞նչ էիք զգում – չբավարարված պահանջարկի առկայությո՞ւն, թե՞ այդ պահանջարկը սեփական ուժերով ձևավորելու անհրաժեշտություն: Մի խոսքով, որքա՞ն էր շուկան պատրաստ այս նոր, մինչ այժմ անհայտ ծառայությանը:

Արտահանման գործարքների ապահովագրության պահանջարկ, անկասկած, կար, բայց գտնվում էր թաքնված, ես կասեի՝ քնած վիճակում: Պարզապես, այս ծառայության հետ երբևէ առնչություն չունեցած արտահանողին ժամանակ է պետք, որպեսզի գիտակցի մեր ծառայության կարևորությունը և լրջությունը, ինչպես նաև արդյունավետության և օգտակարության  մակարդակը՝ արտահանման իր հնարավորություններն իրականացնելու համար: Չէ որ երբ արտահանողն աշխատում է բաց հաշվի համակարգով (openaccountpayment), նա, անկասկած, բախվում է բազմաթիվ ռիսկերի: Այդ ռիսկերն ինքնուրույն գնահատելը հաճախ հնարավոր չի լինում, բայց դրանք հնարավորին չափով նվազեցնելը մեր հիմնական առաքելությունն է:

Ի՞նչ ռիսկերի մասին է խոսքը:

Չվճարման ռիսկերի մասին: Պատճառները կարող են լինել տարբեր, սկսած օտարերկրյա կոնտրագենտի անվճարունակությունից և վերջացրած մատակարարված ապրանքի դիմաց չվճարելու սովորական ցանկությունով՝ տարբեր պատճառաբանությւոններով կամ առանց դրանց:

Օրինակ, առաջին ռիսկը կարող է կապված լինել օտարերկրյա կոնտրագենտի ժամանակավոր անվճարունակության հետ: Երբ շփվում ես արտահանողի հետ, առաջարկելով ապահովագրել արտահանման գործարքը, հաճախ լսում ես այսպիսի պատասխան. «Մենք ճանաչում ենք մեր գործընկերներին, նրանց հետ աշխատում ենք և վստանում նրանց»: Այո, բայց ցանկացած փոխհարաբերություն, ցանկացած բիզնես-գործարք, այնուամենայնիվ, հղի է ռիսկերով: Տվյալ պարագայում ես խոսում եմ այն մասին, թե ինչ գործընթացների ականատեսը եղանք անցյալ տարի Ռուսաստանում: Ռուբլու 70 տոկոսանոց արժեզրկումը հսկայական դժվարություններ ստեղծեց ռուսաստանյան ներմուծեղներին, որոնց մի մասը, պարզապես, դարձավ անվճարունակ: Շուկայական կոնյունկտուրայի այս անսպասելի փոփոխությունները ոչ մի կերպ կախված չեն կոնտրագենտ-ընկերությունից, կամ նրանց՝ ամենահին և բարեխիղճ գործընկերը լինելու հանգամանքից: Իսկ ռազմական գործողությունների, հակամարտությունների, պատժամիջոցների, բնական կատակլիզմների կամ առևտրի սահմանափակման, արտարժույթի փողարկման անհնարինության և այլ գործոնների  հետ կապված քաղաքական որոշումները: Այս բոլոր ֆորս-մաժորային գործոնները լուրջ ռիսկեր են և մենք դրանք ապահովագրում ենք:

Ռիսկերի երկրորդ խումբը, ինչպես արդեն ասացի, կապված է կոնտրագենտի տարրական անբարեխղճության և անհուսալիության հետ: Մեր աշխատանքը կայանում է նրանում, որպեսզի բացահայտվեն այդպիսի անբարենպաստ գործոնները: Դա վերաբերվում է հատկապես նոր գործընկերներին, չնայած, չի բացառվում, որ կոնտրագենտի անբարեխղճությունը կարող է դրսևորվել ոչ միանգամից, այլ այն ժամանակ, երբ նրա նկատմամբ վստահությունը կմեծանա և գործարքների ծավալներն էլ կդառնան ավելի էական: Բայց անբարեխղճությունից բացի կա նաև ֆինանսական անվճարունակության գործոնը, ինչը հիմնականում դառնում է չվճարելու կամ վճարները տարբեր պատճառաբանություններով ձգձելու պատճառը: Մեզ մոտ ձևակերպելով արտահանման գործարքի 0.3%-0,6%-ի չափով ապահովագրությունը, արտահանողը ձեռք է բերում  գործընկերոջ, որն ի վիճակի է իր ուղիների միջոցով գնահատել կոնտրագենտի իրական վճարունակությունը և պրոբլեմների առկայության դեպքում վճարել նրան պատճառված վնասի մինչև 95%-ը:

Ձեր կարծիքով, որքա՞ն ժամանակ է շուկային հարկավոր Գործակալության հետ գործընկերության անհրաժեշտությունը գիտակցելու համար:

Ինչպես ցույց է տալիս ԱՊՀ երկրների, ինչպես նաև աշխարհի մեր նման (զարգացող) շուկաների փորձը, արտահանման վարկային ռիսկերի ապահովագրության գծով ընկերության ստեղծումը և ինստիտուցիոնալ զարգացումը պահանջում է առնվազն երեք տարի: Չնայած նշեմ, որ այս կես տարին մեզ համար բավականին պրոդուկտիվ էր, որի ընթացքում մեր ծառայությունների վերաբերյալ տեղեկատվություն տրամադրեցինք Երևանի և Հայաստանի մարզերի ավելի քան 300 արտահանողների: Գործնական հարաբերություններ ստեղծվեցին առևտրային բանկերի հետ, որոնք մեր պոլիսով վարկավորում են արտահանման ֆակտորինգը: Մենք մեր կայքում հրապարակեցինք ԱՊՀ և Եվրոպայի երկրների հազարավոր պոտենցիալ գնորդների ցանկը, ըստ ոլորտների, և յուրաքանչյուր արտահանող կարող է օգտվել այդ ցանկից, ստեղծել գործնական հարաբերություններ և որոշում ընդունելուց հետո ապահովագրելու նպատակով դիմել մեզ,

քանի որ նոր կոնտրագենտը պահանջում է նոր բիզնես-հարաբերություններ: Եվ եթե ամփոփենք ընթացիկ տարին, ապա 7-8 ամիսների ընթացքում հասցրեցինք հավանության արժանացնել և կնքել ավելի քան 20 պայմանագիր: Բոլորն էլ, առանց բացառության, Հայաստանի բանկերի կողմից արտոնյալ տոկոսադրույքներով ֆինանսավորվեցին, ընդ որում՝ առանց լրացուցիչ գրավային ապահովման: Հավանության արժանացած լիմիտների ընդհանուր ծավալը գերազանցեց 2 մլն. ԱՄՆ դոլարը:

Տվյալ պարագայում ի՞նչ է նշանակում Ձեր ասած՝ «առանց լրացուցիչ գրավային ապահովման» արտահայտությունը: Մի՞թե առևտրային բանկերն արտահանման վարկեր տրամադրելիս գրավ չեն պահանջում:

Դա ապահովում է, որը կնքվում է բաժնետեր-սեփականատերերի երաշխիքների տեսքով, և այդ երասշխիքը տարածվում էր միայն այն դեպքերի վրա, երբ մենք, ինչ-ինչ պատճառներով, կարող ենք մերժել վնասի փոխհատուցումը: Իսկ վնասի փոխհատուցումը մերժելու միակ պատճառը կարող է լինել արտահանողի անբարեխղճությունը: Այսինքն, կամ նա մատակարարել է ապրանք, որը չի համապատասխանում արտահանման պայմանագրի պահանջներին, կամ էլ շատ կոպիտ կերպով խախտել է ապահովագրության պայմանագրի պայմանները: Սրանք հենց այն բացառություններն են, որոնց կարելի է կառավարել արտահման գործարքի գործառնության ընթացքում:

Կարծում եմ, որ բանկերը հետաքրքրված են նման գործարքներով, քանի որ ձեր ապահովագրությունը թույլ կտա նվազեցնել հնարավոր կորուստների պահուստները, որոնց ծավալները վերջին ժամանակներս էապես աճել են, ինչի հետևանքով էլ դանդաղել են վարկավորման տեմպերը:

Ինչպես ցույց է տալիս որոշ երկրների փորձը (ԵՄ, ԱՄՆ, Կանադա, Ռուսաստան, Բելառուս և այլն), արտահանման պետական ապահովագրական ընկերության ապահովագրական պոլիսով ապահովված վարկեր տրամադրելիս բանկերն ունենում են կապիտալի համարժեքությունը ռիսկի ավելի պրեֆերենցիալ քաշով կշռելու հնարավորություն (նույնիսկ մինչև 0%): Ցավոք, այդ փորձն ամեն տեղ չէ, որ գոյություն ունի, և այդ պրոդուկտի ինդուստրիալ կայացման համար ժամանակ է պահանջվում: Մեզ մոտ այդ կշռումն առայժմ տեղի է ունենում նորմատիվային ընդհանուր բազայով, այսինքն, առայժմ առավելություններ չունենք, բայց, ներկայումս համապատասխան գերատեսչություների հետ ակտիվորեն աշխատում ենք այդ հարցի կարգավորման ուղղությամբ: Կարծում եմ, ժամանակի ընթացքում այդ հարցն էլ կլուծվի, բայց ինչպես ցույց է տալիս փորձը, այդ հարցն ավելի արդիական է միջին և երկարաժամկետ կապիտալով գործարքների ժամանակ, որտեղ բանկի կապիտալի վրա կա իրական բեռնվածություն: Ներկայումս մեր բանկերը բավականին լավ են կապիտալացված, իսկ արտահանման ֆակտորիգի գործարքը տեղի է ունենում 3-4 ամսում, ոչ ավել: Այո, դա կարող է հանդիսանալ լրացուցիչ խթան, բայց հիմա, հավանաբար, ավելի կարևորն այն է, որ, ի տարբերություն գրավային մյուս ապահովման, մեր պոլիսն ամբողջովին իրացվելի է, այսինքն, բանկն իրական հնարավորություն է ստանում առանց պրոբլեմների վերահսկել իր ռիսկերը, մանավանդ, որ մենք փոխհատուցումն իրականացնում ենք արտահանման պայմանագրի արժույթը ԿԲ փոխարժեքով ՀՀ դրամի վերածելով: Ստացվում է, որ բանկը չունի լրացուցիչ բաց դիրքեր:

Ֆակտորինգային ընկերությունների բացակայությունը Հայաստանում, որոնք կարող էին զբաղվել նաև արտահանման ֆակտորինգով, արդյո՞ք ինստիտուցիոնալ բացեր չի ստեղծում շուկայում:

Իհարկե, միաֆակտոր մոդելի համակարգով աշխատող ֆակտորինգային ընկերությունների առկայությունը երկրում կբարձրացներ երկրի արտաքին առևտրի ակտիվությունը և արդյունավետությունը, և մեր ծառայությունն էլ ստեղծված է նրա համար, որպեսզի բանկերին թույլ տրվի երկֆակտոր մոդելից անցնել միաֆակտոր մոդելին: Դրա շրջանակներում մենք տիրապետում ենք գործիքների բավականին լուրջ արսենալի, որոնցով կարող ենք համալիր գնահատել օտարերկրյա կոնտրագենտներին: Դրան էլ գումարած, մենք հանդիսանում ենք Բեռնի Միության անդամ, որի կազմում են հարյուրից ավելի դերակատարներ են համաշխարհային շուկայում: Դրանք թե ազգային արտահանման վարկային գործակալություններ են, թե խոշոր առևտրային դերակատարներ, որոնց կարող ենք անհրաժեշտության դեպքում դիմել ստորագրված համագործակցության հուշագրի շրջանակներում: Նրանցից շատերը պատրաստ են մեզ հետ կիսվել իրենց փորձով, տեղեկատվությամբ, դեբիտորական պարտքերի հավաքագրման ծառայություններով:

Ինձ թվում է, որ այսպիսի կառույցի ստեղծումն ինչպիսին ձերն է, ոչ միայն կարևոր նշանակություն ունի տնտեսության համար` արտահանման զարգացման և դրա հետ կապված ռիսկերի նվազեցման առումով, այլ նաև որպես կառույցի, որը բարձրացնում է Հայաստանի հեղինակությունը՝ որպես արտաքին առևտրի գործընկերոջ, այդ թվում նաև օտարերկրյա արտահանողների համար:

Փորձի և տեղեկատվության փոխանակումը շատ կարևոր է և հանդիսանում է Բեռնի Միության գլխավոր բաղադրիչը: Այսօր մենք հանդիսանում ենք Բեռնի Միության Պրահայի ենթաակումբի անդամ: Այդ ենթաակումբը գործում է փոքր չափանիշներով զարգացող շուկաների համար, նախատեսված է նորաստեղծ արտահանման վարկային գործակալությունների, ինչպես նաև այն գործակալությունների համար, որոնք պորտֆելի առումով չեն բավարարում բարձր պահանջներին: Բացի այդ, մենք ունենք երկկողմ կնքված պայմանագրեր մեր նման կառույցների հետ՝ Բելառուսում, Չեխիայում, Չինաստանում, Իրանում, պատրաստավում է երկկողմ պայմանագիրը նաև Ռուսաստանի հետ, և այդ պայմանագրերը համագործակցության առումով մեզ չեն սահմանափակում: Եղել են դեպքեր, որ այդ համաձայնագրերի շրջանակներում մենք հայկական ընկերությունների վերաբերյալ տրամադրել ենք ոչ գաղտնի որոշակի տեղեկատվություն, ինչը օտարերկրյա գործընկերների համար լրացուցիչ խթան է հանդիսացել մեր բիզնեսի հետ իրական համամագործակցելության համար:

Այդ համագործակցության շրջանակներում, օրինակ, կարող է նախատեսվել օտարերկրյա բանկերի կողմից շատ արտոնյալ ֆինանսավորում (այդ թվում նաև նախագծային), տեխնոլոգիական պրոդուկցիաների, արտադրական գծերի, մեքենաների գնման և ներմուծման նպատակով, օրինակ, Libor +4-5% տոկոսադրույքով և 7-8 տարի մարման ժամկետով: Դա այն իրական բաղադրիչն է, որն ստացվում է օտարերկրյա արտահանման վարկային գործակալությունների հետ համագործակցելուց: Հայաստանում արդեն կան նման նախագծեր՝ մեր օտարերկրյա գործընկերների մասնակցությամբ: Մեկ ամիս առաջ մեզ մոտ եղան չին գործընկերները, մենք նրանց համար հանդիպումներ կազմակերպեցինք առևտրային բանկերի հետ, որտեղ հնչեցվեցին ապահովագրական պոլիսով ապահովված ֆինանսավորման խոստումներ, տարեկան 5.5% տոկոսադրույքով և 7-8 տարի մարման ժամկետով: Այսինքն, ստացվում է շատ ձեռնտու մի համագործակցություն, երբ բիզնեսն ստանում է ոչ թանկ վարկավորում, քանի որ ապագա արտադրանքի իրացման շուկան արդեն սահմանվել է պայմանագրով:

Ինչպիսի՞ն է գործունեության կես տարվա վիճակագրոթյունը, շուկայի ո՞ր հատվածն է ավելի շատ դիմել ձեզ: Հետաքրքիր է, ո՞ր ոլորտներում է աճում արտահանումը, և ո՞ր ոլորտներն են «պարունակում» ամենից շատ ռիսկերը: Եվ որքանո՞վ կհաջողվի դրանք դիվերսիֆիկացնել:

Մեր հիմնական հատվածը ոչ հումքային շուկան է: Հիմնական ուղղությունը – վերամշակված գյուղատնտեաական ապրանքները: Մեծ պահանջարկ է արձանագրվել ակլոհոլային խմիչքների արտադրությունում, տեքստիլ արդյունաբերությունում: Դեղագործությունը նույնպես ունի մեր ծառայությունների նկատմամբ պահանջարկ: Հատուկ տեղ կարելի է հատկացնել Չինաստանին, որպես իրացման հսկայական շուկայի:

Ընդհանրապես, երբ մենք դեռ չկայինք, հայ արտահանողներն ունեին կոնտրագենտի հետ աշխատելու երեք տարբերակ` կանխավճար, ներգրավում բանկային որոշ գործիքներով գործարքներին (կրեդիտիվ, երաշխիքներ և այլն), ընդ որում՝ այս երկուսը, հիմնականում չեն բավարարում գնորդին, լրացուցիչ ծախսերի կամ ներմուծման մրցակցության իջեցման պատճառով, իսկ երրորդ մոտեցումը - բաց հաշվով գործարքներն են: Վերջինը վստահություն չի ապահովում, որ մատակարարված ապրանքի դիմաց վճարը կիրականացվի վարկային ժամանակահատվածի շրջանակներում, այսինքն, հետաձգված վճարի ժամանակահատվածում, որը վաճառողը տրամադրում է գնորդին: Իսկ մեզ հետ աշխատելիս գլխավորը – գտնել այնպիսի գնորդի, որը բավարարում է մեր ելքային չափանիշներին, և եթե դա այդպես է, ապա կարող եք վստահ լինել, որ արտահանման պայմանագրի մինչև 95%-ը մենք ապահովագրում ենք, ընդ որում, այն արժույթով, որը նշված է պայմանագրով, թեկուզ չինական յուանով, դա կարևոր չէ: Իսկ եթե արտահանողը չի կարող սպասել 3  ամիս, ունի կապիտալի շրջանառության պրոբլեմ, ապա առևտրային բանկը կարող է մեր ապահովման ներքո տրամադրել արտահանման ֆակտորինգ (իհարկե, եթե արտահանողը բավարարում է բանկի կողմից փոխառուին ներկայացված նվազագույն պահանջներին): Այսինքն, արդեն դուրս ենք գալիս գործունեության այն մակարդակ, երբ նույնիսկ շրջանառու միջոցների սակավության պայմաններում կարելի է առանց ռիսկերի կազմակերպել արտահանման գործարքներ, ցանկացած գործընկերոջ հետ և երկրագնդի ցանկացած կետում: 

Այնուամենայնիվ, պատասխանելով հարցին, ասեմ, որ մեր արտահանողներն արդեն կարող են վստահորեն ապահովել արտահանման դիվերսիֆիկացումը, ոչ միայն ապրանքների, այլ նաև մատակարարումների աշխարհագրության գծով, ինչը պակաս կարևոր չէ, քանի որ ռիսկերի առումով կախված չէ տվյալ երկրի տնտեսական կոնյունկտուրայից: Իսկ դրա բոլոր նախադրյալներն արդեն կան:

Ինչպիսի՞ն են ռիսկերի գնահատման պայմանները:

Բանկային պրոդուկտների նկատմամբ արտահանման ապահովագրության գլխավոր առավելությունը կայանում է նրանում, որ բանկային պրոդուկտը հիմնականում պահանջում է երկու կողմի առկայություն: Մեր պարագայում գնորդի ներգրավվածությունը չի պահանջվում: Նա մեր մասին նույնիսկ չգիտի: Արտահանողը մեզ տրամադրում է իր կոնտրագենտի ռեկվիզիտները, իսկ մենք մեր բազայի միջոցով ճշգրտում ենք: Գնորդի վերաբերյալ ստացված ինֆորմացիայի հիման վրա հաշվարկում ենք բիզնեսի ֆինանսական և գործառնական ցուցանիշները, գնահատում գնորդի վճարունակոթյունը, պարտքի մարման հավանականությունը: Եթե արդյունքները համապատասխանում են նվազագույն պահանջներին, ապա տալիս ենք ապահովագրման դրական եզրակացություն: Բնական է, որ եթե չկա ոչ մի ֆինանսական հաշվետվություն կամ բիզնեսը հիմնված է ընդամենը կես տարի առաջ, ապա այդ կոնտրագենտի հետ պայմանագիրը չենք ապահովագրում: Դա պետք է արտահանողի համար լուրջ ազդանշան լինի, որ չվճարման հավանականոթյունը մեծ է:

Իսկ այդ 0.5-0.6%-ը բավարարո՞ւմ է այդ աշխատանքները կատարելու համար:

Գործունեության առաջին մի քանի տարիների համար բավարար չէ: Բայց շուկան, ինչպես և ցանկացած ապահովագրական շուկա, գործում է մեծ թվերի օրենքով: Ցավոք, մենք դեռ չունենք մեծ թվեր, և հատկապես ծավալների բացակայությունն է բացատրում, թե ինչու ենք մենք պետական, այլ ոչ թե մասնավոր կառույց: Մենք ստեղծվել ենք ոչ թե շահույթ ստանալու, այլ արտահանմանն աջակցելու և խթանելու համար: Առայժմ ծածկում ենք մեր նեդրումային եկամուտների ծախսերը և հուսով ենք 3-4 տարուց դուրս գալ գործառնական շահույթի: Մեր 0.5-0.6% սակագները ձևավորված են այնպես, որպեսզի բեռ չդառնանք արտահանողներին: Համաշխարհային, օրինակ, եվրոպական շուկայում նման ծառայությունների սակագները ցածր են 0.2-0.3%-ից, բայց այնտեղ մեծ է շրջանառությունը, որը կազմում է միլիարդավոր եվրոներ:

Գնորդներին ստուգում եք, գնահատում արտահանողների ռիսկերը, իսկ իրենց` արտահանողներին ստուգո՞ւմ եք: Ենթադրենք կա պայմանագիր, և դուք ապահովագրել եք այն, ստուգելով օտարերկրյա ներմուծողին, բայց իրեն անբարեխղճորեն է դրսևորել արտահանողը, մատակարարել է, օրինակ, անորակ ապրանք: Այսպես կոչված փորձաքննություններից և ընթացակարգերից հետո գնորդը հրաժարվում է վճարել: Ի՞նչ անել նման իրավիճակում:

Մենք չենք ստուգում արտահանողներին: Բայց եթե արտահանողներին չենք ստուգում, դա չի նշանակում, որ ցանկացած պարագայում տրամադրում ենք հատուցման պոլիս: Մեր ապահովագրական կանոններում գրված է, որ արտահանողը պետք ամբողջովին և հստակ կատարի իր պարտավորությունները, որոնք նախատեսված են արտահանման պայմանագրով: Եթե նախատեսված է որոշ տեսակի գինու մատակարարում, ապա նա պետք է հենց այդ գինին էլ մատակարարի: Եթե արտահանողի և ներմուծողմի միջև առաջանում է վեճ, և այդ վեճը, վերջին հաշվով, լուծվում է ներմուծողի օգտին, և անկախ փորձագիտությամբ և ընթացակարգերով չենք տեսնում, որ մեր արտահանող-հաճախորդի հանդեպ կատարվել են հստակ գործողություններ (ինչը չի բացառվում), ապա փոխհատուցումը չի տրամադրվում կամ հատուցվում է մասնակիորեն: Իսկ եթե հաջողվում է ապացուցել, որ ներմուծողը սխալ է, ապա մենք ծածկում ենք վնասի մինչև 95%-ը: Հետևաբար, շատ կարևոր է նշել մատակարարվող պրոդուկտի մանրամասն սպեցիֆիկացիան և վեճերի լուծման բնույթը: Պետք է գրագետ կազմված լինի նաև մատակարարման պայմանագիրը:

Երկրորդ բացառությունը, որը մեզ իրավունք է տալիս հրաժարվել հուտուցում կատարելուց, դա արտահանողի կողմից նախապես սուտ տեղեկությունների տրամադրումն է պայմանագրի կամ գործարքի մասին: Օրինակ, եթե ներմուծողն ու արտահանողը նույն կամ փոխկապակցված անձինք են և այդ փոխկապակցվածությունը մեր կողմից ապացուցվել է: Մնացած դեպքերում մենք հատուցոմ ենք վնասը: Եվ իմ նկարագրած սխեման աշխատում է ամբողջ աշխարհում: Չկա որևէ արտահանման ապահովագրական ընկերություն, որն աշխատի այլ սկզբունքներով: Եթե արտահանողը բարեխիղճ է, պահպանում է իր կողմից ստորագրված պայմանագրի պայմանները, ապա իր պարտքի առումով նա կարող է լինել հանգիստ, քանի որ այն ապահովագրված է:

Այնուամենայնիվ, ինչո՞ւմ է կայանում ձեր պրոդուկտի առավելությունը բանկային երաշխիքի համեմատ:

Ոչ միայն նրանում, որ մեր ապահովագրության մասին տեղյակ չէ գնորդը, այլ այն, որ բանկային երաշխիքը կարող է ցանկացած առիթով հետ կանչվել, այն հետ է կանչվում և միայն դրանից հետո տեղի ունենում քննարկումները: Իսկ մենք, պրոբլեմի առկայության դեպքում սկզբում քննարկում ենք, ունենք սպասման փուլ (2-3 ամիս), սերտորեն աշխատում ենք արտահանողի և ներմուծողի հետ, որպեսզի հասկանանք չվճարելու պատճառները, այդ փուլում ամբողջովին ուսումնասիրելով գործարքը, փորձում ենք հարցը լուծել խաղաղ ճանապարհով, իսկ վերջում վճարում ապահովագրական հատուցումը:

Ինչպիսի՞ն է Ձեր կանախատեսումը հաջորդ տարվա համար:

Հայաստանում այս տարի բերքը շատ էր, լավ սեզոն էր նաև ալկոհոլային արտադրանքի և գյուղատնտեսական ապրանքների վերամշակման համար: Հարկավոր է հաջորդ տարի իրացնել այդ պահուստները, և մենք ակնկալում ենք մեր ծառայությունների նկատմամբ պահանջարկի ավելացում, մասնավորապես, առաջին հերթին, ալկոհոլային խմիչք արտադրողների կողմից: Իմ կանխատեսումներով, այդ արտահանումը հիմնականում կուղղվի ԱՊՀ երկրներ, չնայած, ալկոհոլի նկատմամբ մեծ հետաքրքրություն է ցուցաբերում նաև Չինաստանը: Ոչ պակաս պահանջարկ կա նաև Եվրոպայում, հատկապես Արևելյան Եվրոպայի երկրներում, Բալթյան երկրերում: ԱՄՆ նույնպես որոշակի հետաքրքրություն է ցուցաբերում մեր վերամշակված մրգերի և բանջարեղենի, հյութերի, պահածոների և այլ ապրանքների նկատմամբ:

Մենք խոսեցինք չինական կողմի հետ համագործակցության մասին, մի փոքր անդրադարձանք մինչարտահանման ֆինանսավորմանը: Պատմեք, խնդրեմ, այդ ծառայության մասին:

Դա մեկ այլ և շատ հետքաքրքիր թեմա է: Կարծում եմ, որ հաջորդ տարի մենք դրան ավելի հաճախակի կանդրադառնանք: Դրանով էլ, ինչպես ասում են, կփակենք շրջանը: Մինչարտահանման ֆինանսավորման ապրանքների շուկայում մենք պահանջարկ տեսնում ենք, երբ կա արտահանման պայմանագիր, բայց արտահանողը հումք գնելու և լրացուցիչ նյութական ծախսեր կատարելու համար չունի բավարար դրամական միջոցներ, որպեսզի ապրանքը բերի շուկայական տեսքի և արտահանի: Այժմ մենք շփվում ենք արտահանողների հետ, վերլուծում շուկան, բանավիճում վերաապահովագրողների հետ, և մեր նպատակը հաջորդ տարի մինչարտահանման ֆինանսավորման պրոդուկտի ապահովագրությունը շուկային ներկայացնելն է: Եվ այդ պրոդուկտի հիմնական տարբերությունը բանկային պրոդուկտներից կլինի այն, որ փոխառուից, մինչև որոշակի մակարդակ, չի պահանջվի գրավային ապահովում, ընդհանրապես, իսկ վարկերը կտրամադրվեն ցածր տոկոսադրույքներով, բանկերի համար ավելի ցածր մնացորդային ռիսկերի առկայության պատճառով:

Այսինքն, փաստորեն, դուք ձեր գործունեությունն ընդլայնում եք մինչև արտահանման արտադրության ապահովագրությո՞ւն:

Արդյունքում – այո: Բայց այստեղ կա մի կարևոր հանգամանք՝ ֆինանսավորում ստանալու համար արտահանողը պետք է ունենա արտահանման արդեն ստորագրված պայմանագիր, որն էլ մեզ համար ընդունելի է: Այսինքն, այդ ապահովագրությունը պետք է 100%-ով կապված լինի արտահանման ապահովագրության հետ: Եթե չկա արտահանման ապահովագրության կնքված պայմանագիրը, ապա մինչարտահանման ֆինանսավորման ապահովագրությունը մենք չենք կարող տրամադրել: Մենք պետք է վստահ լինենք, որ այդ գումարները գնում են արտահանման ֆինանսավորմանը, արդեն կնքված արտահանման պայմանագրի շրջանակներում: