Ուրբաթ, 13 Մայիսի 2016 17:34

Արմինֆո. Ըստ Fitch Ratings գործակալության կանխատեսման, ԱՊՀ անդամ երկրների բանկային համակարգերի վարկային պորտֆելում ժամկետանց վարկերը (NPL) 2016 թվականի վերջին կանցնեն 10%-ից: Նման կանխատեսում է պարունակում Fitch Ratings գործակալության`«ԱՊՀ և Վրաստանի բանկային հատվածի դոլարացումը» խորագրով զեկույցում, որը հրապարակվել է մայիսի 12-ին: Ուկրաինական բանկերում այդ ցուցանիշն արդեն պարունակում է մոտ 35%, կապված վերջերս տեղի ունեցած կտրուկ ռեցեսիայի, ազգային արժույթի արժեզրկման և պրոբլեմային վարկերի մեծ ծավալի հետ, որոնք կուտակվել են 2008 թվականից:

Տարածաշրջանի երկրներում ժամկետանց վարկերի աճի և կապիտալի համարժեքության մակարդակի անկման պատճառները Fitch-ի վերլուծաբանները տեսնում են դոլարիզացիայի մակարդակի զգալի բարձրացման մեջ: Նրանք գտնում են, որ բանկերի կապիտալի համարժեքության մակարդակը տարածաշրջանի բոլոր երկրներում վատթարացել է նաև ազգային արժույթների արժեզրկման պատճառով: Միայն վրացական բանկերում է, որ դեռ պահպանվում է ակտիվների բարձր որակը, ինչն արտացոլում է այդ երկրի կայուն տնտեսական աճը, արժույթի սահմանափակ արժեզրկումը և Ռուսաստանի հետ աննշան տնտեսական կապերը, նշում են Fitch-ի փորձագետները:

Fitch-ի զեկոյցում նշվում է, որ տարածաշրջանի բոլոր երկրներում բանկերն ակտիվորեն վարկավորում են և ավանդներ ներգրավում արտարժույթով: Այսպես, Հայաստանի, Վրաստանի և Բելառուսի բանկերում արձանագրվել է դոլարիզացիայի ամենաբարձր մակարդակը – 57-66%, ընդ որում, Վրաստանը և Բելառուսը, Ղազախստանի և Ադրբեջանի հետ միասին աչքի են ընկել նաև արտարժույթեվ ավանդների բարձր գերակշռությամբ (ավելի քան 60%): Արտարժույթով մանրածախ վարկավորումը զգալի է Ուկրաինայում, Վրաստանում, Ադրբեջանում և Հայաստանում, բայց սահմանափակ է`Ղազախստանում, Ռուսաստանում և Բելառուսում: «Փոխարժեքի տատանումների պատճառով հաշվեկշռի կառավարումը դժվարանում է ողջ տարածաշրջանում, իսկ որոշ դեպքերում, նաև ավանդների փոխարկման և բարձր դոլարիզացիայի պատճառով»,-գտնում են գործակալության վերլուծաբանները:

« ԱՊՀ երկրներում և Վրաստանում ազգային արժույթների արժեզրկումից ավելի շատ տուժել են Ադրբեջանի և Ուկրաինայի բանկերը, որտեղ տեղի չի ունեցել ռեգուլյատորի նորմատիվային աջակցություն: Ղազախստանում, Ռուսաստանում և Բելառուսում բանկերին հաճախ պաշտպանել է պետական աջակցությունը: Վրաստանում և Հայաստանում փոխարժեքների տատանումները եղել են ոչ այնքան ուժեղ»,-ասված է զեկույցում:

Ըստ ԱրմԻնֆո լրատվական գործակալության Հայաստանի Բանկերի Ֆինանսական Վարկանիշի, 2016 թվականի հունվարի 1-ին արտարժութային վարկերի մասնաբաժինը բանկերի վարկային ընդհանուր կազմել է 64.2%, բացարձակ արժեքի տարեկան աճը` 0.6%: Իսկ հաճախորդների հանդեպ պարտավորությունները կառուցվածքում արժութային ավանդների մասնաբաժինը կազմել է 56.8%, բացարձակ արժեքի տարեկան աճը`9.9%: Արտարժութային վարկերի կտրուկ աճ է տեղի ունեցել 2014 թվականին`31.3% (2013-ին` 14,3%), իսկ արտարժութային ավանդները կտրուկ աճեցին 2013 թվականին`33,7%, դանդաղելով 2014-ին, մինչև 9,3%: NPL մասնաբաժինը (անհույս վարկերի հետ միասին) Հայաստանի բանկերի ընդհանուր վարկային պորտֆելում 2015 թվականին 8,5% -ից ավելացել է մինչև 12% (2013-ին` 5,2%), բացարձակ արժեքի աճը` գրեթե 50%, 2014-ի 77.8 % աճի և 2013-ի 37.8% աճի փոխարեն: NPL կառուցվածքում կասկածելի և անհուսալի վարկերի ծավալը 2016-ի հունվարի 1-ին գերազանցել է 62%-ը (45% -ը`անհուսալի), որոնք ռիսկային մյուս խմբերի համեմատ աչքի են ընկել նաև աճի բարձր տեմպերով: