Երեթշաբթի, 31 Մայիսի 2016 17:09

Հայաստանի արտաքին առևտրի հաշվեկշռի դեֆիցիտը մեկ տարում նվազել է 23%, 2016 թվականի հունվար-ապրիլին կազմելով  $ 428,7 մլն: Ըստ ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալների, դա պայմանավորված է արտահանման ծավալների 22.2% աճով, մինչև $ 514,5 մլն. իսկ ներմուծման ծավալներն ընկել են 3,5%, մինչև $ 943,2 մլն: Այսպիսով, առևտրի շրջանառությունն աճել է 4,2%, կազմելով $ 1,458 մլրդ:

 

Ըստ վիճակագրության, ապրանքաշրջանառության աճ է արձանագրվել հիմնական բոլոր ուղղություններով: Մասնավորապես, ԱՊՀ երկրների հետ`8.1%, մինչև $ 450,4 մլն (երկրի ընդհանուր արտաքին առևտրաշրջանառության 30.9%-ը), հեռավոր արտասահմանի հետ` 4,2%, մինչև $ 652 մլն (44,7%): Միևնույն ժամանակ, ԵՄ հետ առևտրի շրջանառությունը նվազել է 0,1%, մինչև $ 355,2 մլն. (24.4%): Դեպի ԱՊՀ երկրներ արտահանումն աճել է 72.1%, մինչև $ 106 մլն, իսկ ներմուծումը նվազել է 3%, մինչև $ 344,4 մլն: Արտահանումը դեպի ԵՄ աճել է 11.3%, մինչև $ 150,3 մլն., իսկ ներմուծումն ընկել է 7.1%, մինչև $ 204.9 մլն: Աճել է արտահանումը նաև դեպի հեռավոր արտասահմանյան երկրներ`15%, մինչև $ 258,1 մլն, իսկ ներմուծումն ընկել է 1,9%, մինչև $ 393.9 մլն:

 

Տեղին է նշել, որ արտաքին առևտրի շրջանառության գծով 2016 թվականի հունվար-ապրիլի վերջնական վիճակագրությունը, որը հրապարակել է ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունը մայիսի 31-ին, շատ է տարբերվում վիճակագրության օպերատիվ (նախնական) տարբերակից: Այդ էական փոփոխությունները ԱրմԻնֆո գործակալությունում բացատրել են մայիսի 25-ին ԵԱՏՄ երկրների հետ ցուցանիշների ճշգրտումներով (ճշգրտվել են մաքսային հռչակագրերը), ինչի արդյունքում հունվար-ապրիլի վերջնական վիճակագրության մեջ տեղի է ունեցել փոփոխություն: Արդյունքում, փոփոխվել են բացարձակ մեծությունները և վերջնական տարբերակի (մայիսի 31) դինամիկան` մայիսի 20-ի (օպերատիվ) տարբերակի համեմատ: Մասնավորապես, ներմուծման 18.4% աճը փոխարինվել է 3.5% անկումով, արտահանման 21.7% աճը`22.2% աճով: Որպես արդյունք, արտաքին առևտրի շրջանառությունը վերջնական տարբերակով աճել է 4.2%, մինչդեռ օպերատիվ տարբերակով աճը կազում էր 19.4%:

 

Հայաստանի արտաքին առևտրի շրջանառության կառուցվածքում առաջատարը Ռուսաստանն է, որի հետ 2016 թվականի հունվար-ապրիլին ապրանքաշրջանառությունը կազմել է $ 399,7 մլն (տարեկան աճը` 12,4%): Հայկական ապրանքների արտահանումը դեպի Ռուսաստան ավելացել է տարեկան կտրվածքով 2 անգամ, մինչև $ 97,4 մլն, իսկ ներմուծումն ընկել է 1.2% մինչև $ 302,3 մլն.: Այնուհետև հաջորդում են` Չինաստանը, Գերմանիան, Իրանը, Վրաստանը, Բուլղարիան և Իրաքը, որոնց հետ արտաքին առևտրի շրջանառության ցուցանիշը տատանվում է $ 52 մլն- $ 119 միջակայքում, տարեկան անկումը միայն Չինաստանի և Գերմանիայի հետ: Մասնավորապես, հայկական ապրանքների արտահանումը դեպի Չինաստան նվազել է 50,3%, իսկ ներմուծումն աճել է 3.2%, իսկ Գերմանիայի ուղղությամբ ներմուծումն ընկել է 9.3%, իսկ արտահանումն աճել է 6,6%:

 

Արդյունքում, Ռուսաստանը վերականգնել է առաջատարի իր դիրքերն արտահանման առումով, իսկ երկրորդ դիրքում է հայտնվել Իրաքը: Երրորդն է Բուլղարիան, չորրորդը` Գերմանիան, և հնգյակը եզրափակում է Վրաստանին: Անցյալ տարի առաջատարների հնգյակն ուներ հետևյալ տեսքը` Չինաստան, Ռուսաստան, Գերմանիա, Իրաք և Վրաստան:

 

Ներմուծման գծով առաջատար քառյակը պահպանել իր դիրքերը: Առաջատարն է Ռուսաստանը, որին հաջորդում են`Չինաստանը, Գերմանիան և Իրանը: Հայկական արտադրանքի արտահանման կտրուկ աճ է արձանագրվել դեպի ԵՄ երկրներ, մասնավորապես, դեպի Լյուքսեմբուրգ, Հունգարիա և Ֆինլանդիա 5,3-10,8 անգամ, դեպի հեռավոր արտասահման - Շվեյցարիա, Կորեա և Միացյալ Արաբական Էմիրություններ - 4,1-6,2 անգամ, ԱՊՀ - Բելառուս և Ռուսաստան - 2-2,7 անգամ:

 

Միևնույն ժամանակ, ներուծման կտրուկ աճ է արձանագրվել ԱՊՀ երկրներից, այդ թվում` Թուրքմենստանից - 17.3 անգամ ԵՄ երկրներից`Լյուքսեմբուրգ - 6,8 անգամ, իսկ հեռավոր արտասահմանից` Բրազիլիա - 2,1 անգամ:

 

2016 թվականի հունվար-ապրիլին հայկական ապրանքների հիմնական գնորդներն են եղել` Ռուսաստանը - արտահանման 18.9%-ը, Իրաքը - 10.1%, Բուլղարիան - 10%, Գերմանիան - 9.1%, Վրաստանը - 8.8%, Կանադան - 6.4%, Իրանը - 5.2%, Չինաստանը - 4,9%: ԵՄ-ից երկրներից արտահանումը վերսկվսել է դեպի Դանիա, Կիպրոս և Սլովակիա, իսկ մյուս երկրներից արտահանումը զրոյացվել է դեպի Բրազիլիա:

 

Դեպի Հայաստան ապրանքների հիմնական մատակարարներն են եղել`Ռուսաստանը - ընդհանուր ներմուծման 32%-ը, Չինաստանը - 9.9%, Գերմանիան - 5.6%, Իրանը - 5.2%, Թուրքիան - 3.9%, Իտալիան - 3,7%, Ուկրաինան - 3,3%, Վրաստանը - 3.2% և ԱՄՆ - 2.9%: Ամենից շատ ներմուծումը կրճատվել է Իրաքից - 92%:

 

Հայկական արտահանման ապրանքյին կառուցվածքում տարեկան 2.4% աճ է արձանագրվել հումքի գծով, մինչև $ 145,9 մլն, սննդամթերքի գծով - 41.8%, մինչև $ 112,8 մլն, թանկարժեք և կիսաթանկարժեք քարեր և ապրանքների գծով - 76.5% -ով, մինչև $ 95.8 մլն, տեքստիլ արտադրանքի գծով - 2.3 անգամ, մինչև $ 28.6 մլն: Իսկ անկում է արձանագրվել ոչ թանկարժեք մետաղների և դրանցից պատրաստված իրերի գծով -20,8%, մինչև $ 467,6 մլն:

 

Ներմուծման կառուցվածքի հիմնական կետերով անկում է արձանագրվել հումքի գծով - 4,3% մինչև $ 206,9 մլն, տրանսպորտային միջոցներով - 30.9%, մինչև $ 36.9 մլն, ոչ թանկարժեք մետաղների և դրանցից պատրաստված իրերի գծով - 28.6%, $ 62.7 մլն: Մնացած հիմնական հոդվածներով աճ է արձանագրվել քիմիական արտադրության ապրանքների ներմուծման գծով - 10,4%, մինչև $ 98,8 մլն, մեքենաների/սարքավորումների/ տեխնիկայի գծով - 9,7%, մինչև $ 117.9 մլն, պատրաստի սննդամթերքի գծով - 19.7%, մինչև $ 100,8 մլն, տեքստիլի գծով - 11.2%, մինչև $ 58,4 մլն, թանկարժեք մետաղներ և դրանցից պատրաստված իրերի գծով - 61.6%, մինչև $ 49.4 մլն:

 

Համեմատության համար նշենք, որ 2015-ի հունվար-ապրիլին Հայաստանի արտաքին առևտրի շրջանառությունը կրճատվել էր 31.4%, մասնավորապես արտահանումը նվազել էր 18,8%, իսկ ներմուծումը`35,7%: Ընդ որում, դեպի Ռուսաստան հայկական ապրանքների արտահանումն այդ ժամանակահատվածում կրճատվեց 96.3%, ռուսական ռուբլու փլուզման հետևանքով, իսկ Ռուսաստանից ներմուծվող ապրանքների ծավալը կրճատվեց 39.7%: Այդ ժամանակահատվածում հայկական ապրանքների արտահանման գծով առաջատարը դարձավ Չինաստանը, բայց ներմուծման գծով Ռուսաստանը պահպանեց առաջատարի դիրքերը: