Երկուշաբթի, 3 Հոկտեմբերի 2016 13:53

Արմինֆո. Հայաստանի պետական ​​պարտքի աճը 2016 թվականի հունվար-օգոստոսին կազմել է 8%, մինչև $ 5.5 մլրդ (2,6 տրլն դրամ), ինչը պայմանավորված է արտաքին և ներքին պարտքերի աճով: Ըստ ՀՀ ֆինանսների նախարարության տվյալների, որոնք ԱրմԻնֆո գործակալությանն են տրամադրվել ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունից, արտաքին պարտքն այս տարվա առաջին ութ ամիսներին աճել է 5.2%, մինչև $ 4,5 մլրդ (2.2 մլրդ դրամ), իսկ ներքին պարտքը`23.8%, մինչև $ 943 մլն (447.7 մլրդ դրամ): Տարեկան կտրվածքով արտաքին պարտքն ավելացել է 9.8%, ներքին պարտքը`37.6%, ինչի արդյունքում Հայաստանի ընդհանուր պետական պարտքն ավելացել է 14.6%:

Արտաքին պարտքի կառուցվածքում կառավարության մասնաբաժինը կազմում է 90% կամ $ 4.04 մլրդ, իսկ մնացած 10%-ը կամ $ 497 մլն-ը կազմում է Կենտրոնական բանկի մասնաբաժինը: Ընդ որում, կառավարության արտաքին պարտքը ամեն ամիս աճելով արագացված տեմպերով, բացառությամբ մայիսի աննշան անկման, ընդհանուր առմամբ 2016-ի հունվար-օգոստոսին աճել է 5.2% (նախորդ տարվա աճը`9.1%), իսկ ԿԲ արտաքին պարտքի գծով նույնպես դիտվել է գրեթե նույն դինամիկան, որի պարտքը հաշվետու ժամանակահատվածում աճել է 4.3% (նախորդ տարվա աճը`8.6%): Տարեկան կտրվածքով կառավարության արտաքին պարտքն ավելացել է 12.2%, իսկ Կենտրոնական բանկինը`4%:

Իսկ ներքին պարտքի կառուցվածքում գերակշռում են պետական ​​պարտատոմսերը, որոնց մասնաբաժինը 2016 թվականի հունվար-օգոստոսին աճել է`87%-ից մինչև 91.1% ($ 859.4 մլն կամ 408 մլրդ դրամ), բացարձակ արժեքի տարեկան աճը`38.7%, իսկ միայն հունվար-օգոստոսին`27.5%: Այնուհետև հաջորդում են հայկական եվրապարտատոմսերը`$ 76.6 մլն կամ 36.4 մլրդ դրամ, որոնց մասնաբաժինը 2016-ի հունվար-օգոստոսին նվազել է`13% -ից մինչև 8.1%, բացարձակ արժեքի տարեկան աճը`4.9%, իսկ անկումը միայն հունվար-օգոստոսին`21.8%: Մնացածը բաժին է ընկնում երաշխիքներին (0.8%-ը կամ $ 3.3 մլն), իսկ առևտրային վարկերը զրոյացվել են 2015 թվականին:

Հայաստանի աճող արտաքին պարտքը և բարձր միգրացիան գնալով ավելի են խորացնում բնակչության մեկ շնչին ընկնող պարտքի բեռը, որը 2016 թվականի սեպտեմբերի 1-ի դրությամբ արդեն գերազանցել է $ 1.8 հազարի շեմը, այդ թվում` միայն $ 1.5 հազարը արտաքին պարտքի գծով  (2009-ին կազմել էր` $ 550): Հաշվի առնելով արտագաղթի իրական չափերը, ապա բնակչության մեկ շնչին ընկնող պարտքի բեռը կարող է լինել ավելի մեծ: Արտաքին պարտքի ծածկման աստիճանը ոսկու-արտարժույթի պահուստների միջոցով 2016 թվականի առաջին կիսամյակում 41.1%-ից նվազել է մինչև 35.6%, երբ արտաքին պարտքն ավելացել է 5%, իսկ պահուստների անկումը` 11%: Ըստ փորձագետների կանխատեսումների, Հայաստանի արտաքին պարտքը կշրունակի աճել առնվազն մինչև 2017 թվականը:

Հիշեցնենք, որ 2016-ի հունվարի 1-ի դրությամբ Հայաստանի ընդհանուր պետական ​​պարտքը կազմել էր 2.5 տրլն դրամ կամ $ 5,1 մլրդ (2014-ին`2.1 տրլն, 2013-ին` 1,9 տրլն դրամ), որի կառուցվածքում արտաքին պարտքը կազմել էր 2.1 տրլն դրամ կամ $ 4.3 մլրդ (2014-ին`1,8 տրլն դրամ, 2013-ին` 1,6 տրլն դրամ), իսկ ներքին պարտքը` 368.4 մլրդ դրամ կամ $ 761,5 մլն (2014-ին` 311.7 մլրդ դրամ, 2013-ին` 277.7 մլրդ դրամ): Ոսկու-արտարժույթի պահուստները 2015-ին կազմել էին $ 1,8 մլրդ, 2014-ին` $ 1,5 մլրդ.դրամ, 2013-ին` $ 2,3 մլրդ.դրամ, 212-ին` $ 1,8 մլրդ.դրամ: Ոսկու-արտարժույթի պահուստները 2013-ին աճեցին 27.8%, 2014-ին նվազեցին 34.8%, 2015-ին կրկին աճեցին 20%: Արտաքին պարտքի ծածկման աստիճանը ոսկու-արտարժույթի պահուստների միջոցով 2016 թվականին կազմել է 41.1%, գերազանցելով 2014-ի ցուցանիշը 39.3%, բայց զիջելով 2013-ի ցուցանիշին 57.7%: Դա նրա արդյունքն էր, որ 2013-ին, երբ ոսկու-արտարժույթի պահուստներն աճեցին 27.8%, արտաքին պարտքի աճն ավելի համեստ էր (5%), որից հետո, 2014-ին, ոսկու-արտարժույթի պահուստների 34.8% անկման պայմաններում, արտադին պարտն աճեց 13.7%, իսկ 2015-ին պահուստները, ինչպես նաև արտաքիմն պարտքը ցուցադրեցին վերընթաց դինամիկա, համապատասխանաբար կազմելցվ` 20% և 19%: