ԵԶԲ. 2016 թվականի վերջին Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճը կհասնի 2%-ի

Արմինֆո. 2016 թվականի վերջին Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճը կհասնի 2%-ի: Այս մասին են վկայում Եվրասիական զարգացման բանկի վերլուծաբանների ուսումնասիրությունները:

Ըստ աղբյուրի, միջնաժամկետ հեռանկարում, ներքին պահանջարկի վերականգնման և խթանման ծրագրերի իրականացման արդյունքում Հայստանի տնտեսական աճի տեմպերը 2017 թվականին կաճեն մինչև 2,3%, իսկ 2018-ին`մինչև 4.1%:

2016 թվականի առաջին կիսամյակում հանրապետությոնն իր տնտեսական աճի ցուցանիշներով առաջատար դիրքեր է զբաղեցնում ԵԱՏՄ երկրների շարքում (2.8% - 2015 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ): Ընդ որում, նշվում է աճի դանդաղեցում երկրորդ եռամսյակում, մինչև 1.5%, 2015-ի II եռամսյակի համեմատ (I եռամսյակումի աճը` 4.5%): Աճի հիմնական գործոնը արտահանվող ապրանքների հիմնական խմբի ծավալների ավելացումն է: Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը III եռամսյակի սկզբում շարունակել է դանդաղել, դրական դինամիկան փոխարինելով անկումով, հուլիսին և օգոստոսին 2015-ի նույն ժամանակահատվածների համեմատ համապատասխան նվազելով 4,3% և 0.5%: Տնտեսական ակտիվության նվազումը բացատրվում է ինչպես արդյունաբերական արտադրության դանդաղումով, այնպս էլ գյուղատնտեսական արտադրության կրճատումով:

Արտաքին գործոնների գնանկումային ազդեցության նվազեցումը Հայաստանի գների մակարդակի վրա 2016-ի երկրորդ կեսին, սպառողական ակտիվության վերականգնման Ֆոնի վրա, կնպաստի գնաճի աստիճանական վերադարձին դեպի նպատակային թիրախ: Մինչև 2016 թվականի վերջը գնաճը մի փոքր կավելանա, բայց կշարունակի մնալ թույլատրելի շեղումների տիրույթում, որոնք սահմանվել են Կենտրոնական բանկի կողմից: Սպասվում է, որ գների աճը, նոր ցնցումների բացակայության դեպքում, տարեվերջին կկազմի 1.1%:

Ներքին պահանջարկի աճի արդյունքում, ինչպես նաև ներմուծվող ապրանքների և հումքի գների աճի պայմաններում 2017 և 2018 թվականներին սպասվում է գնաճի, համապատասխանաբար` 2,4% և 3,6% արագացում: 2016-ի հունվար – օգոստոսի արդյունքներով գնանկումը տարեկան կտրվածքով կազմեց 1,6%: Գնաճի վերադարձը ԿԲ թիրախային ցուցանիշին (2.5-5.5%), սպասվում է 2017-ին: Այնուամենայնիվ, ինչպես նշում են ԵԶԲ վերլուծաբանները, փաստացի գնաճը կշարունակի մնալ նպատակային թիրախից ցածր: 2016-ի հուլիս-օգոստոս ամիսներին գնաճը հիմնականում որոշվում էր ներքին գործոններով, թույլ սպառողական ակտիվությունով և սակագների ծրագրված իջեցումով: Փոխարժեքի դինամիկան նպաստում է հայկական ապրանքների մրցունակությանը ռուսաստանյան շուկայում, քանի որ այս տարվա սկզբից դրամի անվանական և իրական արդյունավետ փոխարժեքները թուլացել են`0,6% և 2.6% (2016-ի հուլիսի տվյալներով): Իսկ Հայաստանի ազգային արժույթը դոլարի նկատմամբ ամրապնդվել է 1,3% (2016-ի հուլիսը 2015-ի դեկտեմբերի համեմատ), արժեզրկվող ռուսական ռուբլու ֆոնին (7.1%), ինչը նպաստեց արտաքին առևտրի հատվածի մրցունակության գնային վերականգնմանը ռուսաստանյան շուկայում: 2016 թվականի II եռամսյակում դրամի իրական արդյունավետ փոխարժեքը փոքր-ինչ գերագնահատված էր (0,7%) - իր հավասարակշռության մակարդակի համեմատ, մինչդեռ, իրական փոխարժեքն ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ թերագնահատված էր 1.3%:

2016 թվականի մայիսից ակնկալվում է միջազգային պահուստների դրական դինամիկա, որոնց աճը 3 ամսում կազմել է 171.5 մլն ԱՄՆ դոլար, ըստ 2016-ի օգոստոսի 1-ի տվյալների: Պահուստների ավելացմանը նպաստել է ԿԲ կողմից արտարժույթի գնումը: Ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտը 2016-ի I եռամսյակում կրճատվել է մինչև նվազագույնը ($ 166,7 մլն.), վերջին 10 տարիների համեմատ: Որպես կրճատման հիմնական գործոն է հանդես եկել առևտրի բալանսի դեֆիցիտի սեղմումը, արտահանման ծավալների աճի և ներմուծման կրճատման պայմաններում:

2016-ի II եռամսյակում ֆիսկալ քաղաքականությունը պահպանել է իր խթանիչ բնոյթը: Պետական ​​բյուջեն դեֆիցիտը 2016-ի առաջին կիսամյակում կազմել է 57.8 մլրդ դրամ, որը հիմնականում ֆինանսավորվել է ներքին աղբյուրներից: Շարունակում են աճել սոցիալական և պետական ​​կառավարման ծախսերը: Եկամտային մասը համալրվեց ակցիզային հարկի, ավելացված արժեքի հարկի և եկամտահարկի մուտքերի հաշվին: 2016 թվականի արդյունքներով պետական ​​բյուջեի դեֆիցիտն սպասվում է ՀՆԱ-ի 4,1% սահմաններում:

Հայաստանի պետական ​​պարտքի աճը 2016 թվականի հունվար-օգոստոսին կազմել է 8%, մինչև $ 5484.9 մլն, ինչը պայմանավորված է արտաքին (5,2%) և ներքին (23,8%) պարտքերի աճով: Պետական պարտքի հիմնական աղբյուրներն են`արտաքին վարկերը և պետական պարտատոմսերը, որոնք նոմինացված են ազգային արժույթով: Արդյունքում, 2016 թվականի օգոստոսին սկսել է դիտվել պարտքի բեռի ավելացում, մինչև ՀՆԱ-ի 51,9% (2015- վերջին` ՀՆԱ-ի 48.2%): Տնտեսությունում պահպանվում է դոլարայնացման բարձր  մակարդակը: Տնտեսական ակտիվությւոնը պահպանելու և գնանկումային կախումը նվազեցնելու նպատակով Կենտրոնական բանկը հունիս-օգոստոս ամիսներին շարունակել է դրամավարկային քաղաքականության մեղմումը, երկու անգամ իջեցնելով վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը (մինչև 7.75% և մինչև 7.25%): Հետևաբար, բանկային համակարգի իրացվելիությունը կարգավորող գործիքների դրույքները նույնպես իջել են նույն չափերով: Դոլարիզացման մակարդակը տնտեսությունում շարունակվում է մնալ բարձր, ռեզիդենտների արտարժույթով ավանդներն ավանդների ընդհանուր ծավալներում կազմել են 62%, իսկ վարկերը` 66,4% (2016-ի հուլիսի տվյալներ):