2017 թվականից Հայաստանում կհայտնվի ջրամատակարարման միասնական օպերատոր` նոր սակագնով

Արմինֆո. Նոյեմբերի կեսին 15 տարվա վարձակալության պայմանագիր կստորագրվի Հայաստանում ջրամատակարարման և  ջրահեռացման ոլորտի նոր միասնական օպերատորի հետ: Ողջ հանրապետության նոր միասնական օպերատորը աշխատանքին ձեռնամուխ կլինի 2017 թվականի հունվնարի 1-ից`   միասնական սակագնով:

Ինչպես ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում հաղորդել է Էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարության Ջրային տնտեսության պետական կոմիտեի ջրամատակարարման և ջրահեռացման համակարգերի վարչության խորհրդական Մուշեղ Կարապետյանը, Հայաստանում 2014 թվականից նախապատրաստվում էին  ջրամատակարարման միասնական օպերատորի որոշելու համար միջազգային հայտամրցույթի անցկացմանը: Երեք միջազգային ընկերություններ` ֆրանսիական Saur (կառավարում է «Հայջրմուղը») և Veolie Generale des Eaux («Երևան ջուր» ՓԲՏ սեփականատերը) ընկերությունները,  իտալական «Ակեա» ընկերությունը (2000-2005 թթ. կառավարել է «Երևան ջուրը») և AEG Service հայ-գերմանական կոնսորցիումը (AEG Service-ը զբաղվում է գազամատակարարման համակարգերի տեխնիկական սպասարկմամբ, ինչպես նաև ջրամատակարարմամբ «Շիրակ ջրմուղում»   և Լոռի ջրմուղում») պայքարում  էին  Հայաստանի ջրամատակարարման և ջրահեռացման միասնական օպերատորի տեղի համար: Տեխնիկական առաջարկությունների գնահատման փուլը հաղթահաևել են բոլոր 4 հավակնորդները, սակայն արդեն երկրորդ փուլի արդյունքներով հաղթող է ճանաչվել ֆրանսիական Veolia Enviroment SA-ն: Նախապատվությունը տրվել է այն ընկերությանը, որն առաջարկել է ջրի ամենացածր սակագինը, հայտարարել են պատասխանատու անձինք: Վարձակալության համապատասխան պայմանագիրը կառավարության հավանությանն  էր արժանացել հոկտեմբերի 27-ին  և պետք է ստորագրվի նոյեմբերի կեսին: Փաստորեն, 2017 թվականի հունվարի 1-ից նոր միասնական օպերատորը կստանձնի գործող հինգ օպերատորների` «Երևան ջուրի», «Հայջրմուղի», «Շիրակ ջրմուղի», «Լոռի ջրմուղի» և «Նոր ակունքի» գույքի կառավարումը:

Պետական կոմիտեում արդեն հայտարարում են այդ բարեփոխման դրական կողմերի մասին: Պարզվում է, որ առ այսօր Հայաստանում գործող ջրամատակարարման հինգ օպերատորները սպասարկում էին 410-420 բնակավայր` խոշոր քաղաքներ և գյուղական համայնքներ: Շուրջ 570 համայնքներ փոքրաթիվ բնակչության առնչությամբ դուրս էին մնում ընկերությունների «ծածկույթի գոտուց»: Ոլորտի համար պատասխանատուների այսօրվա քաղաքականությունը, ինչպես պարզաբանել է Կարապետյանը, այն է, որրպեսզի մինչ օրս «ծածկույթից դուրս» մնացող տարածքները ներառվեն ջրամատակարարման միասնական օպերատորի սպասարկման գոտում: Ինչպես նշել է Կարապետյանը, դրանցից մի քանիսում լիովին բացակայում են համապատասխան ենթակառուցվածքները, և այդ համայնքները միասնական օպերատորի կառավարմանը կարող են հանձնվել միայն անհրաժեշտ ջրային համակարգի ձևավորումից հետո: Այդ նպատակով արդեն անցկացվել է այդ համայնքների ուսումնասիրություն, և դրանցից 30-ում, որոնք գտնվում են Հայաստանի տարբեր մարզերում առաջիկայում պետական և վարկային միջոցներից կիրականացվեն ներդրումներ` հետագայում վարձակալ կառավարմանը հանձնելու համար: Այդ համատեքստում ակնկալվում է միջոցների ներգրավում Ասիական զարգացման բանկից, Գերմանական զարգացման բանկից և ՎԶԵԲ-ից:

Մուշեղ Կարապետյանը կարծում է, որ գործող 5 օպերատորներից հրաժարվելը և անցումը միասնական օպերատորի իրեն կարդարացնի: Մինչև բարեփոխումների անցկացումը, նշել է փորձագետը, անցկացվել է ոլորտի ուսումնասիրման վիթխարի աշխատանք: Պարզվել է, որ ոլորտի միասնական օպերատորի ստեղծումը կարևոր է միասնական քաղաքականություն վարելու տեսանկյունից: Բացի այդ, ինչպես պարզաբանել է Կարապետյանը, նոր պայմանագրի համաձայն, միասնական օպերատորը պարտավորվում է վճարել իրեն վարձակալության հանձնված պետական գույքի դիմաց վարձավճարը և ստացվելիք շահույթի մի մասը: Երկրորդ, վարձակալն ինքն է տնօրինում ֆինանսկաան հոսքերը, ու, եթե նախկինում պետությունը սուբսիդավորում էր ոլորտը, ապա այսուհետև սուբսիդիա չի լինելու: Եվ, գլխավորը, ինչպես նշել է փորձագետը, կառավարող ընկերությունը պարտավորվում է 15 տարվա ընթացքում առնվազն 37,5 մլրդ դրամի ներդրումներ իրականացնել  հնացած ջրամատակարարման համակարգերի արդիականացման գործում, թեև, Հայաստանի ջրային տնտեսության պետական կոմիտեի նախագահ Արսեն Հարությունյանի ասելով, ներդրումների ծավալը կարող է կազմել մինչև 80 մլրդ դրամ:

Եվ, այդուհանդերձ, երկրի հասարակայնությունը չափազանց մտահոգված է ոչ թե բուն բարեփոխման, այլ բարեփոխման շնորհիվ ձևավորված սակագնային քաղաքականության առնչությամբ: Մինչդեռ, ինչպես ԱրմԻնֆո-ին հայտարարել է Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի սակագնային քաղաքականության վարչության պետ Գարեգին Բաղրամյանը, բարեփոխման կարևոր արդյունքը կլինի միանսական սակագնի սահմանումը: Նախկինում Երևանում սակագինը 1 խմ դիմաց 170,256 դրամ էր, իսկ մարզերում` մինչև 200 դրամ: Պաշտոնյան ձեռնպահ է մնացել բոլոր սպառողների համար միասնական սակագնի չափը նշելուց, քանի որ վարձակալի հետ բանակցությունները դեռ շարունակվում են, սակայն, հուսադրել է. « Չեմ կարծում, թե նոր սակագինը սահմանվի գործող սակագնի վերին շեմի չափով»: Վարձակալության պայմանագրում կնշվեն 15 տարվա համար բազիսային սակագները, 1-ին տարվա համար բազիսային սակագինը կսահմանվի ջրամատակարարման և ջրահեռացման ոլորտի մանրածախ մատակարարումների սակագնի չափով: Սկսած 2-րդ տարվանից` սակագինը կսրբագրվի հաշվի առնելով մի շարք գործոններ. Էլեկտրաէներգիայի սակագնի և ջրամատակարարման ոլորտի մանրածախ մատակարարումների ծավալների փոփոխման դեպքում, ինչպես նաև հաշվի առնելով ինֆլյացիան, սակագները կարող են վերանայվել` տարին մեկ անգամից ոչ ավելի հաճախ: