Երկուշաբթի, 30 Հունվարի 2017 17:38

Արմինֆո. 2017 թվականին Հայաստանի տնտեսության աճի տեմպերը կկազմեն 2.9%, 2018-ին արագանալով մինչև 3.9%: Նման կանխատեսում է պարունակում Եվրասիական զարգացման բանկի մակրոզեկույցը:

Ըստ աղբյուրի, ներքին պահանջարկի աստիճանաբար վերականգնումը, 2015-2016 թվականներին իրականացված դրամավարկային և հարկաբյուջետային քաղաքականությունների խթանիչ միջոցառումների հետ միասին, ինչպես նաև կառավարության կողմից իրականացվող արտահանումը և ներդրումները խթանող միջոցառումների հետ մեկտեղ կարող են նպաստել Հայաստանի տնտեսական աճի արագացմանը 2017-2019 թվականներին: 2016 թվականի արդյունքներով ՀՆԱ աճն ակնկալվում է 0.6%, ինչը ցածր է 2016-ի նախորդ կանխատեսումից և առաջին հերթին կապված է 2016 թվականին գյուղատնտեսության ոլորտի համախառն արդյունքի սպասվածից ավելի անկման հետ:

Ներքին պահանջարկի աճը և ներմուծվող հումքի ու ապրանքների գների աճը կարող են նպաստել Հայաստանում գնաճային գործընթացների հետագա վերականգնմանը 2017-2018 թվականներին: Ընդ որում, գների վերականգնման վրա զսպող ազդեցություն կարող է 2017 թվականին ունենալ գազի և էլեկտրաէներգիայի սակագների սպասվող իջեցումը, պահպանելով, ըստ Հայաստանի Բանկի գնահատականներով, ցածր գնաճային ակնկալիքները, ինչպես նաև պլանավորվող սահմանափակիչ հարկաբյուջետային քաղաքականությունը:

ԵԱԶԲ փորձագետները նշում են, որ Հայաստանում դիտվում է տնտեսության դոլարացման մակարդակի կրճատման միտում: Ռեզիդենտների արտարժույթով ավանդների տեսակարար կշիռն ավանդների ընդհանուր ծավալներում 2016 թվականի նոյեմբերի վերջին կազմել է 60.1% (2015-ի նոյեմբերին` 65%): Տնտեսական ակտիվությունը պահպանելու և գնանկումը կանխելու նպատակով ԿԲ-ն դեկտեմբերի 27-ին հերթական անգամ ընդունեց վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը 0.25 տոկոսային կետով իջեցնելու մասին որոշում, մինչև 6.25%: 2016 թվականի մայիսից ի վեր ԿԲ-ն վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքն իջեցրել է 6 անգամ, 8.75%-ից մինչև 6.25%: Լրացուցիչ արտաքին և ներքին ցնցումների բացակայության պայմաններում հնարավոր է, որ շարունակվի ԿԲ դրամավարկային պայմաների մեղմման քաղաքականությունը: 2016 թվականի սկզբից իրականացվող խթանիչ դրամավարկային քաղաքականությունը և արտաքին գնանկումային ճնշումների նվազումը նպաստեցին գնանկումային գործընթացների դանդաղման շարունակությանը Հայաստանի տնտեսությունում 2016 թվականի սեպտեմբեր-դեկտեմբերին: Տարեկան գնանկումը դեկտեմբերին կազմեց 1.1%: Այսպիսով, փաստացի գնաճը շարունակում է մնալ ԿԲ նպատակային ցուցանիշից ցածր, 2016-ի 4% մակարդակում:

Բյուջեի ընդհանուր ծախսերը 2016-ի հունվար-սեպտեմբերին, 2015-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ, աճել են 2.2%, պետական պարտքի տոկոսների վճարման, սոցիալական նպաստների և կենսաթոշակների աճի, ինչպես նաև սուբսիդիաների զգալի աճի հաշվին: Դեֆիցիտը զսպող գործոններ են հանդիսացել կապիտալ ծախսերի կրճատումը (-34.6%) և ապրանքների ու ծառայությունների գնումներին ուղղված ծախսերը (-35.4%): 2016-ի արդյունքներով սպասվում է պետական բյուջեի դեֆիցիտի որոշակի ընդլայնում, նախկինում նախատեսված` ՀՆԱ-ի 4.1%-ից: 2016 թվականի հունվար-սեպտեմբերի արդյունքներով պետական բյուջեի դեֆիցիտը կազմել է 93.6 մլրդ.դրամ, ինչը 40% բարձր է 2015-ի նույն ցուցանիշից: Բյուջեի եկամտային մասի ընդհանուր կրճատումը կազմել է 0.8%`ԱԱՀ մուտքերի (11.6%) և ոչ հարկային մուտքերի 17.8% կրճատման հաշվին: Բայց բյուջեի դեֆիցիտի ընդլայնումը մի քանի անգամ հավասարակշվել է եկամտահարկի (5.4%) և շահութահարկի (28.6%) աճով:

Հայաստանի պետական պարտքը շարունակել է աճի դինամիկան 2016 թվականի սեպտեմբեր-դեկտեմբերին, դեկտեմբերի 1-ին կազմելով 5596.3 մլն.ԱՄՆ դոլար: Արդյունքում դիտվել է պարտքի բեռի աճ, մինչև ՀՆԱ-ի 52.9% (2015-ին` ՀՆԱ –ի 48.2%, իսկ 2016-ի օգոստոսի վերջին` 51.9%): Պետական պարտքի մեծացումը շարունակվել է ինչպես արտաքին, այնպես էլ ներքին պարտքի աճի շնորհիվ: Աճի հիմնական աղբյուրներն են հանդիսացել պետական պարտատոմսերը, որոնք նոմինացված են ազգային, ինչպես նաև օտարերկրյա արժույթներով:

Տարեսկզբից դրամի իրական արդյունավետ փոխարժեքը թոլացել է 5%, պահպանվելով տարեսկզբի նոմինալի մակարդակում (2016-ի հոկտեմբերի տվյալներով): Ընդ որում, Հայաստանի ազգային արժույթը ԱՄՆ դոլարի նկատմամաբ ամրապնդվել է 1.5% (2016-ի հունվար-նոյեմբեր), ռուսական ռուբլու նկատմամբ արժեզրկվել է 19.1%-ի հունվար-նոյեմբեր): 2016 թվականի 3-րդ եռամսյակի արդյունքներով դրամի իրական արդյունավետ փոխարժեքն աննշան գերագնահատվել է (1.6%) իր հավասարակշռված մակարդակի նկատմամբ, մինչդեռ դրամի իրական փոխարժեքը ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ թերագնահատվել է 0.3%:

Արտահանման ֆիզիկական ծավալների էական աճի և առևտրի պայմանների բարելավման ֆոնի վրա ընթացիք գործարքների հաշվի դեֆիցիտը 2016 թվականի հունվար-սեպտեմբերին 185 մլն.ԱՄՆ դոլարից (2015-ի` ՀՆԱ-ի 2.5%) նվազել է մինչև 110 մլն.ԱՄՆ դոլարով (ՀՆԱ-ի 1.5%): Միջազգային պահուստային ակտիվների դրական դինամիկան, որը վերացել է 2016-ի մայիսին, շարունակվել է օգոստոս-նոյեմբերին: Պահուստային ակտիվների աճը մայիս-նոյեմբեր ամիսներին կազմել է 668 մլն.ԱՄՆ դոլար, պահուստների մակարդակը բարձրացնելով մինչև 2.2 մլրդ.ԱՄՆ դոլար`2016 թվականի դեկտեմբերի 1-ի դրությամբ, ինչին նպաստել են Կենտրոնական բանկի կողմից արտարժույթի առքը: Ռուսաստանից դրամական փոխանցումների հոսքի դինամիկան շարունակում է ցուցադրել դանդաղում, մինչև 12.7%`2016-ի հունվար-նոյեմբերին (2015-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ): Դրամական փոխանցումների ներհոսքի կրճատման ազդեցությունը ներքին պահանջարկի վրա մասսամբ փոխհատուցվում է իրականացվող խթանիչ ֆիսկալ քաղաքականությունով: Ռուսաստանի տնտեսական ակտիվության վերականգմանը զուգընթաց ակնկալվում է Ռուսաստանից դրամական փոխանցումների ներհոսքի դրական դինամիկա: Իսկ դրամի փոխարժեքը ռուսական ռուբլու նկատմամբ նպաստում է հայկական ապրանքների արտաքին մրցունակության բարձրացմանը: Ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտի նվազումը նպաստել է միջազգային պահուստների աճին: