Փորձագետներ. Հայաստանի քաղաքական ուժերի նախընտրական խոստումների մեծ մասն անիրատեսական է

Արմինֆո .Պետք չէ տնտեսագետ լինել` հասկանալու համար, որ նախընտրական քարոզարշավի շրջանակում Հայաստանի քաղաքական ուժերի տնտեսական խոստումների մեծ մասն անիրատեսական է: Մարտի 18-ին կլոր սեղանի շուրջ փորձագիտական հանրության քննարկումների ընթացքում այդպիսի կարծիք է հայտնել տնտեսագիտության դոկտոր, «Այլընտրանք» հետազոտական կենտրոնի ղեկավար Թաթուլ Մանասերյանը:

Այդ առնչությամբ փորձագետը որպես օրինակ նշել է աշխատավարձերի, կենսաթոշակների, նպաստների բարձրացման վերաբերյալ կետերը, հարկային և բանկային համակարգերին առնչվող որոշակի հարցեր, մասնավորապես` տոկսադրույքներին, գյուղատնտեսության վարկավորմանը, պետական սուբսիդավորմանը և այլն :

Որպես բանկային համակարգի փորձագետ ելույթ է ունեցել Հայաստանի բանկերի միության գործադիր տռնօրեն Սեյրան Սարգսյանը: Ընդգծելով նման անկախ քննարկումներ անցկացնելու կարևորությունը` նա նշել է, որ նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում առավել հաճախ խոստումներ են հնչում գյուղատնտեսության և արդյունաբերության վարկավորման, մասնավորապես, տոկոսադրույքների մասին, որոնք չեն գերազանցի 3-4%-ը: «Եվ, ինչպես սովորաբար, նշված չէ, թե որտեղից  են ներգրավվելու ռեսուրսները նման տոկոսադրույքներով վարկավորման համար», - նշել է նա: Ս.Սարգսյանի ասելով, այսօր Հայաստանի ֆինանսական համակարգը միջազգային կառույցներից արտարժութային միջոցներ է ներգրավում 6-7% տոկոսադրույքներով: «Եթե միջազգային կառույցներից ներգրավված տոկոսադրույքներին ավելացնենք գործառնական ծախսերը, կամ բանկային մարժան, որը վերջին 20 տարիներին աննախադեպ նվազել է մինչև 2%, ապա, այդպիկսով, գյուղատնտեսության վարկավորումը այն տոկոսադրույքներով, որոնք խոստանում են մեր քաղաքական ուժերը, չի կարող լինել իրատեսական», - փաստել է Ս.Սարգսյանըհ: Մասնավորապես, եթե խորսքը վերաբերում է դրամային վարկերին, նրա ասելով, իրավիճակը փոքր-ինչ ավելի բարդ է, նկատի ունենալով, որ այսօր երկրի տնտեսությունը դրամային ռեսուրսների դեֆիցիտ է զգում:

Այդ համատեքստում նա հաղորդել է, որ 2016 թվականի արդյունքներւով, 2% մարժայի արդյունքում Հայաստանի բանկային համակարգի տոկոսային գործառնությունների եկամտաբերությունը կազմել է 3,1%, ակտիվների վերադարձի գծ'ով` 0,5%, իսկ 3 բանկ տարին փակել են վնասով: Վերադառնալով տոկոսադրույքների  հարցին` Ս.Սարգսյանը նշել է, որ կոշտ մրցակցության պայմաններում այսօր Հայաստանի շուկայում  գործող տոկոսադրույքները հիմնավորված  են և բավականին ցածր` զարգացող

երկրներում կամ տարածաշրջանում գործողների նկատմամբ:

Միևնույն ժամանակ, Ս.Սարգսյանն անդրադարձել է ֆերմերների գյուղատնտեսական վարկերի համաներման վերաբերյալ քաղաքական ուժերի «խոստումներին»: «Դարձյալ անհասկանալի է, և ոչ մի տեղ չի նշվում, թե ինչ միջոցների հաշվին  է իրագործվելու այդ նախաձեռնությունը, եթե հաշվի առնենք, որ գյուղատնտեսական վարկային պորտֆելը այսօր կազմում է 312 մլն դոլար», -  ասել է նա, ընդգծելով, որ նման հայտարարությունները որոշակի ակնկալիքներ են ձևավորում հասարակայնության շրջանում` ուղեկցվող բացասական ազդեցությամբ:

Նշենք, որ «Այլընտրանք» հետազոտական կենտրոնի նախաձեռնությամբ կայացած կլոր սեղանի շուրջ անկախ փորձագետների քննարկմանը մասնակցել են տնտեսության տարբեր ոլորտներ ներկայացնող փորձագետներ: Կլոր սեղանի շուրջ քննարկումների երկրորդ մասը կկայանա քաղաքական ուժերի մասնակցությամբ:

ԱրմԻնֆո ԼԸ պատրաստած «Հայաստանի բանկերի ֆինանսական վարկանիշի» տվյալներով, 2016 թվականին գյուղատնտեսության վարկավորման ծավալը նվազել է 0,7% -ով եւ կազմել 150.9 մլրդ դրամ, ($ 312 մլն), նախորդ տարվա 18,3% աճի դիմաց: Իսկ ահա արդյունաբերական հատվածի վարկավորման դինամիկան, հակառակը, բարելավվել է 2015 թ. 8.2% անկումից  մինչև 15.4% աճ,  կազմելով 453.3 մլրդ դրամ ($ 936,7 մլն): Գյուղատնտեսության հատվածում կուտակվել է անհուսալի վարկերի ավելի քան 19% -ը , իսկ արդյունաբերության հատվածում` մոտ 17%, ընդ որում անհուսալի գյուղատնտեսական վարկերի  բացարձակ մեծությունը տարեկան կտրվածքով ավելացել է 2.2 անգամ, իսկ արդյունաբերության հատվածի անհուսալի  վարկերինը` 8.6%: Բանկերի ընդհանուր վարկային պորտֆելում արդյունաբերական հատվածի վարկավորման   բաժինը կազմում է 17%, իսկ գյուղատնտեսական վարկավորմանը` 5.7%:  2016 թ,. Հայաստանի բանկային համակարգի զուտ շահույթը նվազել է 30% , մինչեւ 18,3 մլրդ դրամ ($ 37.8 մլն), ինչը, ամենայն հավանականությամբ, արդյունք է թունավոր վարկերից վարկային պորտֆելի մաքրման: 2015-2016 թվականներին բանկային շուկայից դուրս է եկել  չորս բանկ` ՊրոԿրեդիտ ԲՏԱ, Առէկսիմբանկ-Գազպրոմբանկի խումբը եւ  Զարգացման հայկական Բանկը, միավորվելով, համապատասխանաբար, Ինեկոբանկի, Հայէկոնոմբանկի, Արարատբանկի եւ Արդշինբանկի հետ: