Ա.Ջավադյան. Դոլարացման բարձր մակարդակը և ավանդային տոկոսադրույքների դանդաղ անկումը սահմանափակում են ԴՎՊ մեղմման ուղղությամբ ԿԲ մանյովրումը

Արմինֆո. Դոլարացման բարձր մակարդակը և ավանդային տոկոսադրույքների դանդաղ անկումը սահմանափակում են դրամավարկային պայմաների մեղմման ուղղությամբ Կենտրոնական բանկի մանյովրելու հնարավորությունը, բայց ռեգուլյատորի գլխավոր խնդիրը գնային կայունության ապահովումն է: Ռոյտեր գործակալության հետ հարցազրույցում նման կարծիք է հայտնել ՀՀ Կենտրոնական բանկի նախագահ Արթուր Ջավադյանը, մեկնաբանելով վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի վերանայման հնարավորությունը, որն ընթացիկ տարվա փետրվարի 14-ին 6.25%-ից նվազեց մինչև 6%: Նա հիշեցրել է, որ դրամավարկային պայմանների մեղմման ցիկլի սկզբում այն կազմում էր 10.5%, որից հետո, 2015-ի օգոստոսին, ԿԲ սկսեց աստիճանաբար իջեցնել առանցքային տոկոսադրույքը, որպեսզի խթանվի գնաճը և սպառողական պահանջարկը: Նա պարզաբանել է, որ սպառողական գները Հայաստանում վերջին ժամանակներում իջան Ռուսաստանի տնտեսական ճգնաժամի հետևանքով, հարվածելով սպառողական պահանջարկին ՌԴ-ից Հայաստան տրանսֆերտների ներհոսքի կրճատման հետևանքով:

«ԿԲ մտադիր չէ շարունակել դրամավարկային քաղաքականության մեղմումը, որն ուղղված է գնաճի աստիճանաբար արագացմանը, քանի որ գտնում է, որ չափազանց ցածր տոկոսադրույքները կարող են ստեղծել ռիսկեր: Այդ մակարդակից ցածր տոկոսադրույքները կարող են անցանկալի հետևանքներ թողնել տնտեսության իրական և ֆինանսական հատվածների դինամիկա վրա: Դրա համար էլ ԿԲ ավելի զգույշ կլինի դրանց իջեցման հնարավորությունների դիտարկման հարցում»,-հայտարարել է Ա.Ջավադյանը, ընդգծելով. «Մենք դրամավարկային պայմանների մեղմումը գնահատում ենք որպես բավարար»: Տոկոսադրույքի իջեցման մասին հերթական որոշումը ՀՀ ԿԲ պետք է ընդունի այս տարվա մարտի 28-ին, տեղեկացրել է նա:

Տարեկան գնանկումը 2017-ի փետրվարին կազմել է 0.2%, 2016-ի փետրվարի 1,7% տարեկան գնանկման համեմատ: Միայն փետրվարին գնանկումը կազմել է 0,9%, իսկ հունվարի գնաճը`2.6%, փետրվարի գնանկումը`1,4%: «Եթե կենտրոնական բանկը գնահատի, որ ռիսկերը շեղվում են գնաճի նպատակային թիրախից և բարձրանում, ապա պատշաճ կերպով կարձագանքի, երկրում գների կայունությունն ապահովելու համար օգտագործելով բոլոր գործիքները», - ասել է Ա. Ջավադյանը, հավելելով, որ գները կմնան ցածր մակարդակում միջնաժամկետ հեռանկարում, և գնաճի արագացումը, մինչև 4%-ի ուղենիշը մինչև 2019-ի սկիզբը պետք է լինի աստիճանական: «Մենք գտնում ենք, որ դա (նպատակային գնաճի աստիճանական նվաճումը) կապահովի տնտեսության ընդհանուր հավասարակշռությունը նվազագույն բացասական հետևանքներով», - ասել է գլխավոր բանկիրը:

Ըստ Կենտրոնական բանկի կանխատեսման, գնաճը 2017 -ին կկազմի 0,6%, իսկ 2018-ին` 2.2%: Ա. Ջավադյանը նշել է, որ կենտրոնական բանկը կարող է բարձրացնել երկրի տնտեսության աճի կանխատեսումը, բայց 2017 -ին, այն, ընդհանուր առմամբ, պետք է գտնվի 2.2-3.2% միջակայքում: «Աճը հիմնականում պայմանավորված է ներքին պահանջարկի աստիճանական վերականգնումով, կառավարության ծրագրերի արդյունավետ իրականացումով, որոնք ուղղված արտահանման և ներդրումների խթանմանը, ինչպես նաև շարունակվող կառուցվածքային բարեփոխումներին», - բացատրել է նա:

Կենտրոնական բանկի ղեկավարը գտնում է, որ առևտրային բանկերը, որոնց թիվը 2016 -ին նվազեց 4-ով, մինչև 17, լավ դիմադրություն ցուցաբերեցին ցնցումների և ռիսկերի նկատմամբ: «Բարելավել բանկերի ունակությունը ռիսկերը կլանելու, նաև ավելացել է իրացվելիությունը, դրանով իսկ մեծ ներուժ ստեղծելով նոր գործարար ծրագրերի ֆինանսավորման համար», - ասել է նա, տեղեկացնելով, որ բանկային հատվածի կապիտալի համարժեքության նորմատիվը 20%, չաշխատող ակտիվների մասնաբաժինը 2016-ին նվազեց 1 տոկոսային կետով, մինչև 6,2%, իսկ Հայաստանի բանկային համակարգի կապիտալում օտարերկրյա ներդրողների մասնաբաժինը կազմում է 62%:

Նշենք, որ ՀՀ ԿԲ Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճը 2017-ին կանխատեսում է 2.7%, ԱՄՀ-ն կանխատեսում է`3,4%: Ընդ որում, ԱՄՀ-ն և Համաշխարհային բանկը Ռուսաստանի ՀՆԱ-ի աճը 2017-ին կանխատեում են 1.5%: ԵԱԶԲ-ն ակնկալում 2.9% աճ: Fitch- ն ակնկալում է Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճը 2017-ին կկազմի 2.1%, իսկ 2018-ին`3.1%: Ըստ ՀՀ ԿԲ փետրվարյան կանխատեսման ՀՆԱ-ի աճը 2017 -ին կարող է տատանվել 2.2-3.2% միջակայքում, իսկ արդյունաբերական հատվածի աճը կարող է կազմել 4,4-5,2%, ծառայությունների ոլորտում`2.4-3%, գյուղատնտեսության ոլորտում`4,5-5,3%, իսկ մասնավոր անձանց  դրամական փոխանցումների գծով 2017-ին ԿԲ-ն ակնկալում է` 4-6% աճ: ՀՀ 2016-ի պետական ​​բյուջեով ամրագրված է ՀՆԱ-ի 2.2% աճ, իսկ 2017-ին `3.2%. Ըստ վիճակագրական տվյալների, Հայաստանի տնտեսական ակտիվության աճը 2016 թվականին դանդաղել է`3.1-ից մինչև 0.5%, իսկ տնտեսության շարժիչ ուժը շարունակում են մնալ`ծառայությունների ոլորտը (7,1%) և արդյունաբերական հատվածը (6, 7%):

Հիշեցնենք, որ 2015-2016 թվականներին ՀՀ բանկային շուկայից դուրս եկավ չորս բանկ - ՊրոԿրեդիտ Բանկը, ԲՏԱ Բանկը, Առէկսիմբանկ-Գազպրոմբանկի խումբը, Հայկական զարգացման բանկը, համապատասխանաբար միավորվելով Ինեկոբանկի, Հայէկոնոմբանկի, Արարատբանկի և Արդշինբանկի հետ, ընդ որում, ՊրոԿրեդիտ Բանկը և ԲՏԱ Բանկը`2015-ի վերջին, իսկ Առէկսիմբանկը և Հայկական Զարգացման Բանկը`2016 թվականի վերջին: 2017 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ Հայաստանի բանկային համակարգի ակտիվները կազմել են 4,05 տրլն դրամ (տարեկան աճը`22.9%), վարկային ներդրումները կազմել են 2.6 տրիլիոն դրամ (23.6% աճ), ներդրումները պետական ​​պարտատոմսերում`423.4 մլրդ դրամ (աճը`76,9%), ժամկետային ավանդները կազմել են 1.6 մլրդ դրամ (աճը`29,2%), պարտավորությունները`692.1 մլրդ դրամ (աճը`28%): Բանկերի միագումար ընդհանուր կապիտալը 2017-ի հունվարի 1-ին կազմել է 648.6 մլրդ դրամ, տարեկան աճը` 29.3%, հիմնականում կանոնադրական կապիտալի 38.3% համալրման հաշվին: 2016 թվականը բանկային համակարգը եզրափակել է 18,3 մլրդ դրամ զուտ շահույթով: (ՀՀ դրամի հաշվարկային փոխարժեքը 31.12.2017թ. դրությամբ կազմել է 483,94 դրամ / դոլար):