Երկուշաբթի, 26 Հունիսի 2017 13:35

Արմինֆո. Արտաքին ցնցումների և համաշխարհային անհանգիստ տնտեսության պայմաններում 2016 թվականը Հայաստանը եզրափակեց ՀՆԱ 0.2-0.3% և տնտեսական ակտիվության 0,5% աճով: Ընդ որում դրական աճ արձանագրվեց միայն արդյունաբերական ոլորտում (0.8 տոկոսային կետով) և ծառայությունների ոլորտում (1,9 տոկոսային կետով), իսկ գյուղատնտեսության ոլորտում արձանագրվեց 1.0 անկում: Այս մասին հունիսի 26-ին ՀՀ Ազգային ժողովում հայտարարել է ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանը, ներկայացնելով «2016 թվականի պետական բյուջեի կատարման մասին» զեկույցը:

Միևնույն ժամանակ, Հայաստանը 2016 թվականին թերի հավաքագրեց հարկերը և գերազանցեց նախատեսված դեֆիցիտը: Արդյունքում, Հայաստանի պետական ​​բյուջեի դեֆիցիտը 2016-ի վերջին 2% գերազանցեց նախատեսված ցուցանիշը, կազմելով 5,5%, նախատեսված` 3.5% փոխարեն: Բացարձակ թվերով դեֆիցիտը կազմեց մոտ 278 մլրդ. դրամ կամ տարեկան պլանից 54% բարձր: Դա հիմնականում պայմանավորված էի հարկային բացթողումներով և ծախսային հոդվածների նախատեսված ծավալների պահպանմամբ:

Հարկային եկամուտները 2016-ին կազմել են 1.8 մլրդ դրամ, ինչը ցածր է նախատեսված ցուցանիշից: Միևնույն ժամանակ, ըստ նախարարի, ՀՆԱ-ի նկատմամբ տոկոսային հարաբերակցությամբ ցուցանիշը գերակատարվել է 0.4%-ով, արդյունքում, հարկեր-ՀՆԱ հարաբերակցությունը կազմեց 21,1%:

Չնայած դրան, տնտեսությանը պահպանելու նպատակով, Հայաստանը 2016-ին ավելացրել է բյուջետային ծախսերի մասնաբաժինը ՀՆԱ-ում: Ըստ պետբյուջեի, 2016-ի համար ծախսային մասը կազմել է 1 տրլն 377 մլրդ դրամ (ծախսեր/ ՀՆԱ հարաբերությունը` 25,3%), իսկ եկամտային մասը`1 տրլն 186.3 մլրդ դրամ (եկամուտներ/ ՀՆԱ հարաբերակցությունը` 21,8%, որոնցից 1 տրլն 154.8 մլրդ.դրամը ներքին աղբյուրներից, իսկ մնացած 31.5 մլրդ.դրամը - արտաքին): Բայց եկամուտների հոդվածով հավաքագրվել է 1 տրլն. 171,1 մլրդ.դրամ: Ծախսերը նախատեսվում էին 1 տրլն. 377 մլրդ դրամ: Ճշգրտումների հետևանքով այդ թիվն աճեց` 6%, մինչև 1 տրլն. 459 մլրդ.դրամ: Ամփոփիչ ցուցանշը կազմեց 1 տրլն. 449 մլրդ դրամ:

2014-ից նկատվող բացասական զարգացումները Ռուսաստանի տնտեսությունում չկարողացան չանդրադառնալ Հայաստանի տնտեսության վրա: Մասնավորապես, դրամական մասնավոր փոխանցումները Ռուսաստանից դեպի Հայաստան նվազեցին մոտ 38% կամ $ 830 մլն-ով, մինչդեռ ռուսական տրանսֆերտների մասնաբաժինը դրամական  փոխանցումների ընդհանուր ծավալներում կազմում են մոտ 80%:

Այս ֆոնին, պատեկան պարտքը, ինչպես նշել է ֆինանսների նախարար, իհարկե, ավելացել է: Բայց եթե չլիներ պետական պարտքի ավելացումը, ապա ընթացիկ տարին կնշանավորվեր ոչ թե ՀՆԱ աճի 0,2%, այլ բացասական ցուցանիշով: Հայաստանի ընդհանուր պետական պարտքը 2016-ի վերջին աճեց ՀՆԱ-ի 54,5% չափով, կազմելով 2 տրլն. 876 մլրդ. դրամ ($ 5 մլրդ. 942 մլն.) կամ ՀՆԱ-ի 56.7%-ը, ինչը պայմանավորված է արտաքին, ինչպես նաև ներքին պարտքերի աճով: Արտաքին պարտքի կառուցվածքում 89.5% կամ $ 4.3 մլրդ. կազմում է ՀՀ կառավարության մասնաբաժինը, իսկ մնացած 10.5% կամ $ 504,7 մլն –ը` Կենտրոնական բանկի մասնաբաժինը: Մեկ տարում պետական ​​պարտքն աճել է 419.3 մլրդ դրամով կամ $ 864,4 մլն-ով: Իսկ 2017-ին արդեն, ըստ ՀՀ ֆինանսների նախարարության կանխատեսումների, այդ ցուցանշը կհասնի ՀՆԱ-ի 56.2% մակարդակին կամ $ 6.250 մլրդ-ի: Պետական պարտքի սպասարկմանը հատկացվել է մոտ $ 230 մլն, այդ թվում, $ 190 մլն կազմում են կառավարության, իսկ $ 40 մլն.`ԿԲ պարտքի սպասարկման դիմաց վճարները: Պարտքային վճարումները 2016-ին կազմել են բյուջեի եկամուտների 9,4%-ը, 2015-ի 16% փոխարեն:

Կապիտալ ներդրումները 2015-ի համեմատ, իրական արտահայտությամբ, նվազել են 8,5%, կապված մասնավոր ներդրումների 12.1% իրական անկման հետ: Մասնավոր ներդրումների ծավալների նվազման վրա բացասական ազդեցութոյւնները մեղմելու նպատակով իրականացվել է խթանիկ ֆիսկալ քաղաքականություն, ինչի արդյունքում պետական ​​ներդրումներն իրական արտահայտությամբ արձանագրել են 9,1% աճ: