Ռիչարդ Միլս. ԱՄՆ Հայաստանի կառավարությունից ակնկալում է կրկնակի հարկումից խուսափելու շուրջ նոր համաձայնագրի անհրաժեշտության հիմնավորում

Արմինֆո. Միացյալ Նահանգները գոհ է Հայաստանի հետ կրկնակի հարկումից խուսափելու շուրջ գործող համաձայնագրից, սակայն, միևնույն ժամանակ, պատրաստ է լսել նոր համաձայնագիր կնքելու անհրաժեշտության վերաբերյալ Հայաստանի կառավարության փաստարկները: Սեպտեմբերի 13-ին այդ մասին հայտարարել է Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Միլսը` պատասխանելով ԱրմԻնֆո-ի հարցին:

Ինչպես նշել է ամերիկացի դիվանագետը, կրկնակի հարկման հարցը բարձրացրել է Հայաստանի կառավարությունը: «Իսկ մենք բազմիցս նշել ենք, որ համաձայնագրի ստորագրումը կքննարկվի` եթե նման անհրաժեշտություն է ծագում առևտուրը խթանելու համար՚, - ասել է Միլսը:

Նրա ասելով, կրկնակի հարկումից խուսփելու շուրջ գործող փաստաթուղթը, որն ընդունվել է դեռ 1970-ականներին ԱՄՆ և ԽՍՀՄ միջև, միանգամայն բավարար է երկու երկրների միջև առևտուր իրականացնելու համար: «Մենք սպասում ենք, թե ինչպիսի փաստարկներ կներկայացնի Հայաստանի կառավարությունը` նոր համաձայնագիր կնքելու անհրաժեշտությունը հիմնավորելու համար՚, - եզրափակել է Հայաստանում ԱՄՆ դիվանագիտական ներկայացուցչության ղեկավարը:

Կրկնակի հարկումից խուսափելու հարցն արդեն երկար ժամանակ հայ-ամերիկյան հարաբերությունների օրակարգում է: Ավելի վաղ ԱրմԻնֆո-ն հաղորդել է, որ  հոկտեմբերին Հայաստանը կրկին ԱՄՆ-ին կառաջարկի նոր պայմանագիր կնքել այդ հարցի շուրջ: Ինչպես հուլիսի 27-ին հայտարարել է ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանը, վերջին 10 տարում Հայաստանի ֆինանսների նախարարությունում այդ հարցը համարվում է առաջնային: Նախարարը հիշեցրել է, որ 2017 թվականի հունիսին Հայաստանը, ի թիվս 68 երկրների, միացել է «Տնտեսական համագործակցության զարգացման կազմակերպման՚  գործաղությունների 15-րդ ծրագրին, որն առնչվում է հարկման ենթակա բազայի լվացման դեմ պայքարին: Դառնալով համաձայնագրի մասնակից`  հանրապետությունում սահմանվում են հարկային դաշտում խաղի հստակ կանոններ, և բարձրանում է երկրի հուսալիությունը` ներդրողների տեսանկյունից: Իսկ այսօր, ԱրմԻնֆո-ին մեկնաբանելով այդ հարցը, ՀՀ ֆինանսների նախարարության մամուլի ծառայությունում նշել են, որ ԽՍՀՄ և ԱՄՆ միջև կնքված համաձայնագիրը, որը գործում է առ այսօր, ժամկետանց է և ոչ արդիական` այն պարզ պատճառով, որ Հայաստանի Հանրապետությունը ԽՍՀՄ իրավահաջորդը չէ: Ուշագրավ է նաև այն, որ Ռուսաստանի Դաշնությունը, որը միջազգային հանրության կողմից ճանաչվել  ԽՍՀՄ իրավահաջորդ, նրա «օրինական ժառանգորդը՚ 1992 թվականի հունիսին ԱՄՆ հետ ստորագրել է «Կրկնակի հարկումից խուսափելու և եկամուտների ու կապիտալի հարկների նկատմամբ հարկումից խուսափելու կանխարգելման մասին համաձայնագիր՚` այդպիսով ուժը կորցրած ճանաչելով հին համաձայնագիրը:

Միևնույն ժամանակ,  բիզնեսի ներկայացուցիչները, տեղյակ լինելով, որ Հայաստանի ու ԱՄՆ միջև կրկնակի հարկումը բացառող համաձայնագիր գոյություն չունի, իրենց գործունեության ընթացքում իրենց համար լիովին շահավետ ձևով մշակում են այն երկրներում իրենց մասնաճյուղերի միջոցով բիզնես վարելու սխեմաներ,  որոնք արդեն համապատասխան համաձայնագիր են ստորագրել ԱՄՆ հետ: Բացի այդ, ինչպես կարծում են  ֆինանսների նախարարությունում, կրկնակի հարկման առկայությունը կարող է արգելք լինել փոխադարձ ներդրումների ներգրավման ճանապարհին, քանի որ երկու անգամ հարկեր վճարելու հեռանկարը կարող է վանել հնարավոր ներդրողներին:

Նշենք, որ Հայաստանը համանման պայմանագրեր ունի արդեն 47 երկրների հետ, վերջին համաձայնագիրը վերջերս ստորագրվել է Իսրայելի հետ: Այդ համաձայնագրերի նպատակը կրկնակի հարկման բացառումն է արտաքին առևտրում, կողմերի տնտեսավարող սուբյեկտների նկատմամբ հարկային խտրականություն թույլ չտալը, գույքի և եկամուտների կրկնակի հարկման բացառումը, ինչպես նաև բիզնեսի համար կանխատեսելի և կայուն հարկային միջավայրի  ստեղծումը:

Հայաստանի և ԱՄՆ միջև կրկնակի հարկումը բացառելու հարցը քննարկվում է արդեն ավելի քան 20 տարի. 1994 թվականից ի վեր Հայաստանի կառավարությունն այդ հարցը բարձրացնում է: 2000 թվականին հայ-ամերիկյան միջկառավարական նիստի ընթացքում այդ հարցը կրկին բարձրացվել էր, և այն ժամանակից ի վեր ընթանում են նախապատրաստական աշխատանքներ, իսկ բանակցություններն այդպես էլ չեն մեկնարկել: