Հինգշաբթի, 9 Նոյեմբերի 2017 17:26

Արմինֆո. ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության սննդամթերքի անվտանգության պետական ծառայության (ՍԱՊԾ) պետ Իշխան Կարապետյանն աննպատակահարմար է գտնում ԳՄՕ-արտադրանքի իրացումը հանրապետության տարածքում: «Ես, որպես քաղաքացի, չէի ցանկանա սնվել ԳՄՕ տարրեր պարունակող մթերքներով՚, - հայտարարել է նա լրագրողներին` այսօր կառավարության նիստի ավարտից հետո:

 

Գերատեսչության ղեկավարը հիշեցրել է, որ գիտության բնագավառում վաղուց ի վեր տարբեր բանավեճեր են ընթանում գենամոդիֆիկացված օրգանիզմների շուրջ: Միևնույն ժամանակ, իր լիազորությունների շրջանակում ՍԱՊԾ ուսումնասիրում է նշված արտադրանքի ներմուծման և շրջանառության գործընթացը: «Այժմ «Մոնսանտո՚ ընկերության կողմից ներմուծվող սերմերի ծավալը չի գերազանցում ներմուծման ընդհանուր ծավալի 1 տոկոսը: Չեմ կարծում, որ դա, տվյալ պահին մեծ ռիսկեր է պարունակում՚, - հայտարարել է Կարապետյանը: Ապագայում ՍԱՊԾ մտադիր է լայնածավալ դիտարկման ծրագրեր իրականացնել բուսական ծագում ունեցող մթերքներում պեստիցիդների, նիտրատների և ԳՄՕ հայտնաբերման մասով: «Դիտարկման արդյունքների ամփոփումից հետո մենք կստանանք ողջ պատկերը, ինչը թույլ կտա գնահատական տալ վերահսկողության առումով՚, - ասել է նա: Միևնույն ժամանակ, ինչպես նշել է պաշտոնյան, Հայաստանի օրենսդրության իմպերատիվի համաձայն, մթերքների վրա պարտադիր պետք է լինի ԳՄՕ առկայության վերաբերյալ նշում: Նույն սկզբունքը պահպանվում է նաև Մաքսային միության տեխնիկական կանոնակարգում, որտեղ սննդամթերքում ԳՄՕ պարունակության թույլատրելի շեմը սահմանված է 0,9 տոկոսի մակարդակում:

 

Գյուղատնտեսության նախարար Իգնատի Առաքելյանն, իր հերթին, նշել է, որ գերատեսչությունն ուսումնասիրիում է «Մոնսանտոյի՚ գործունեությունը, որն արդեն 20 տարի գրանցված է ու գործում է երկրում: «Այսօր մենք ուսումնասիրում ենք ընկերության գործության հնարավոր ռիսկերը` նաև շրջակա միջավայրի պահպանության առումով՚, -  հայտարարել է նախարարը: Ուշագրավ է, որ, ինչպես նշել է Առաքելյանը, պատասխանելով ԱրմԻնֆո-ի հարցին, դեռ 2013 թվականին Հայաստանում ԳՄՕ-արտադրանքին առնչվող օրենսդրական նախաձեռնությամբ հանդես է եկել Բնապահպանության նախարարությունը, սակայն, առայժմ անհայտ  պատճառներով, գործընթացը կասեցվել է: «Նախատեսում ենք վերադառնալ օրենսդրական նախաձեռնությանը և հասկանալ, թե որքանով արդիական է այն այսօր, և արդյոք դրա անհրաժեշտությունը կա՚, - նշել է նա:

 

Միևնույն ժամանակ, գյուղնախարարը վտանգ է տեսնում այն առնչությամբ, որ ԳՄՕ-սերմերի օգտագործումը կփչացնի բնահողը և հարվածի տակ կդնի օրգանական գյուղատնտեսության զարգացումը Հայաստանում: «Վտանգ միշտ էլ կա: Մեզ հարկավոր է հասկանալ, թե որքանով է իրականությանը համապատասխանում այն, ինչի մասին այսօր խոսում են, ինչպիսի ռիսկեր կան՚, - եզրափակել է գյուղնախարարը:

 

Հիշեցնենք, որ նոյեմբերի 1-ին ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատանը կայացել էր «Վալմոնտ՚ և ««Մոնսանտո՚ ընկերությունների գործունեության շնորհանդեսը: Երկու ընկերություններն էլ լավ հայտնի հետ համաշխարհային շուկայում: Valmont Irrigation-ը զբաղվում է մեխանիզացված ոռոգման սարքավորումների արտադրությամբ և սպասարկմամբ, և վերջինիս նկատմամբ, որպես այդպիսին, պահանջներ չկան: Նույնը չի կարելի ասել անդրազգային Monsanto ընկերության մասին, որը զբաղվում է տրանսգենային սերմեր ու թունաքիմիկատների արտադրությամբ: ԱՄՆ գործերի հավատարմատար Ռաֆիկ Մանսուրը ներկայացրել է դրանց մուտքը հայաստանյան շուկա, մինչդեռ երկու տարի առաջ Հայաստանն արգելել է ԳՄՕ արտադրությունը, սակայն գենամոդիֆիկացված բաղադրիչներ պարունակող սննդամթերքի ներմուծումը թույլատրված է՝ հատուկ մակնշման դեպքում: Այսինքն՝ շուկան, որպես այդպիսին, պաշտպանված չէ նման արտադրանքից: Իհարկե, ԱՊՀ-ում Monsanto-ի վաճառքի գծով մենեջեր Ալեքսանդր Զվյագինցևը լրագրողների հետ զրույցում հավաստիացրել է, որ ընկերությունը հայ գործընկերներին չի առաջարկի աշխատել գենամոդիֆիկացված արտադրանքով, քանի որ իրենք «դա չեն անում երկրներում, որտեղ դա արգելված է»: Բայց ահա արդեն շուրջ 20 տարի է, ինչ ընկերությունը Հայաստանում սերմեր է իրացնում և խորհրդակցություններ անցկացնում գյուղացիների հետ: Ամերիկյան ԳՄՕ հսկայի հայկական շուկա հնարավոր մուտքի թեման անտարբեր չի թողել աշխարհահռչակ  System Of a Down ռոք խմբի մեներգիչ Սերժ Թանկյանին, ով Facebook-ի իր էջում անդրադարձել է այդ թեմային: Նա Հայաստանին կոչ է արել հեռու մնալ ամերիկյան Monsanto ընկերությունից, որը զբաղվում է տրանսգենային սերմերի, թունաքիմիկատների արտադրությամբ: Թանկյանը, մասնավորապես, գրում է, որ Monsanto-ն թունավորել է ԱՄՆ շրջակա միջավայրը, և վերջինիս գենամոդիֆիկացված մթերքները կարող են վերջ դնել օրգանական սննդին: «Իր քաղաքականության պատճառով Monsanto-ն ԱՄՆ-ում և Եվրոպայում հայտնի է՝ որպես «չարիքի կորպորացիա»: Ի տարբերություն ԱՄՆ-ի՝ Հայաստանում հնարավորություն ունեմ վայելելու էկոլոգիապես մաքուր, խրթխրթան խնձորների համը»: Սեպտեմբերի վերջին The Guardian-ը  մերկացնող հոդված էր հրապարակել այն մաիսն, որ «Մոնսանտոն՚ պաշտոնապես տարեկան շուրջ 300000-400000 է ծախսել Եվրախորհրդարանում  իր շահերը ներկայացնելու համար: Հրապարակվել է նաև ընկերության ներքին նամակագրությունը, որում աշխատակիցները քննարկում են եղանակներ, թե ինչպես խոչընդոտել գլիֆոսատի պեստիցիդի նորմալ ուսումնասիրմանը և վտանգավոր ճանաչմանը, և այդ  մասին գրել են ԱՄՆ պաշտոնյաների և գիտնականների: Ավելի ուշ նաև պարզվել է, որ եվրոպական EFSA կազմակերպությունը, որը պատասխանատու է մթերքների անվտանգության համար, արդեն պատճենել է գլիֆոսատի մասին 2015 թվի իր հաշվետվությունը` 2012 թվի  Monsanto հեղինակության հաշվետվությունից: