Երկուշաբթի, 13 Նոյեմբերի 2017 15:57

Արմինֆո. Հայաստան-Եվրամիություն համապարփակ և ընդլայնված գործընկերային համաձայնագրի ստորագրման հեռանկարը մտահոգում է Հայաստանի Հայրենական ապրանք արտադրողների միության նախագահ Վազգեն Սաֆարյանին: «Այն ժամանակ, երբ Թուրքիան շարժվում է Ռուսաստանի ուղղությամբ, Հայաստանը հայացքն ուղղորդում է դեպի ԵՄ: Նմանատիպ իրավիճակում էր դիտվում նաև 1918-1920 թվականներին, ինչի արդյւոնքում հայերին կորցրեցին Նախիջևանի և Կարսի մարզը», - հայտարարել է նա նոյեմբերի 13-ին, լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ:

Միության ղեկավարը հիշեցրել է, որ ԵՄ-ի հետ Ասոցացման համաձայնագիրը Հայաստանը պատրաստվում էր ստորագրել դեռ 2013 թվականին: «Բայց  ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը, ելնելով այն նկատառումներից, որ չի կարելի անվտանգության հարցերը լուծել մեկ համակարգում`ՀԱՊԿ-ի միջոցով, իսկ տնտեսական հարցերը`ԵՄ-ում, որոշում ընդունեց ինտեգրվել Եվրասիական միությանը», - հայտարարել է Սաֆարյանը, ընդգծելով, որ դեպի ԵՄ քայլ անելուց առաջ, Հայաստանը, որն ունի ղարաբաղյան հակամարտության չլուծված պրոբլեմը, պետք է շատ լրջորեն հաշվի առնի բոլոր հանգամանքները»:

Միևնույն ժամանակ, ըստ Սաֆարյանի, ի տարբերություն 2013 թ-ի, այսօր քաղաքական իրողություններն այլ են: «Եթե նախկինում ԵՄ-ը պնդում էր «կամ, կամ» դիրքորոշումը, ապա այս փուլում, ըստ երևույթին, վերանայել է իր տեսակետը, իսկ ՀՀ իշխանությունները ներկայացրել են համագործակցության նոր բանաձև, «և, և» սկզբունքի հիման վրա, - ընդգծել է նա:

Փորձագետը, իր խոսքերով, համարձակություն չի համարում նշել, որ համաձայնագրին միանալը Հայաստանի տնտեսությանը կապահովի դրական տեղաշարժեր, քանի որ ԵՄ արտահանվող ապրանքների տեսականու և ծավալների ընդլայնման դրական միտումներ չի տեսնում: Հայաստանը Եվրամիություն է արտահանում է պահածո, գյուղատնտեսական և ալկոհոլային ապրանքներ, իսկ դեպի ԵՄ երկրներ`մետաղական հումք: Մինչ օրս Հայաստանին, նրա խոսքով, ձեռնտու էր գտնվել հենց ԵԱՏՄ կազմում, նաև այն առումով, որ երկրի քաղաքացիների մեծ մասը և նրանց հարազատները, աշխատելով Միության երկրներում, տրանսֆերըների ներհոսք էին ապահովում հանրապետոթյանը, ինչի հաշվին հաջողվեց մեղմել երկրի արտաքին առևտրի բացասական հաշվեկշիռը: «Արդեն այսօր Հայաստանն ապահովում է 1,7 միլիարդ դոլարի արտահանում: Մինչև տարեվերջ այդ ցուցանիշը կգերազանցի 2 միլիարդ դոլարը, ապահովելով տարեկան 20-21% աճ», - ասել է նա: Միևնույն ժամանակ, փորձագետը գտնում է, որ ԵՄ-ի գլխավոր հսկաները չեն ցանկանա, որպեսզի Հայաստանը դառնա զարգացած, արդյունաբերական երկիր, այլ  կցանկանային Հայաստանը տեսնել որպես ԵՄ հումքային կցորդ:

Ըստ փորձագետի, եթե Հայաստանի ՏՏ ոլորտը կարող է շահագրգռել եվրոպացի գործընկերներին, ապա հանրապետության գյուղատնտեսական ապրանքների արտահանման առումով ի վիճակի չէ մրցակցել եվրոպական արտադրողների հետ, այն պարզ պատճառով, որ այդ երկրների գյուղատնտեսական արտադրության 40% - ը սուբսիդավորում է պետությունների կողմից: Այնուամենայնիվ, ինչպես նշել է փորձագետը, Հայաստանը, ակնկալվող Համաձայնագրի արդյունքում, կարող է կապող օղակ դառնալ շատ երկրների: «1997 թվականին Ռուսաստանն առաջարկել էր ստեղծել ազատ առևտրի գոտի`Լիսաբոնից մինչև Վլադիվոստոկ, ապահովելով ապրանքների, կապիտալի, ծառայությունների և աշխատուժի ազատ տեղաշարժ: Այդ թեմային անդրադարձան նաև անցյալ տարի, Սանկտ Պետերբուրգի տնտեսական ֆորումում, նշելով դրա իրականացման մտահոգությունները, կապված պատժամիջոցների հետ: Կարծում եմ, այս համատեքստում Ռուսաստանի սահմանափակ հնարավորությունների պայմաններում Հայաստանը կարող է հարթակ դառնալ Ռուսաստանի, Եվրամիության, Ուկրաինայի և Իրանի համար», - ասել է Սաֆարյանը:

Նշենք, որ Հայաստան-ԵՄ համապարփակ և ընդլայնված համաձայնագիրը կոչված է փոխարինելու Ասոցացման համաձայնագրին, որը Երևանի և Բրյուսելի միջև համաձայնեցված էր, այդպես էլ չնախաստորագրվեց, քանի որ 2013-ի սեպտեմբերին, ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը, ի զարմանս շատերի, որոշեց, որ Հայաստանը կմասնակցի Եվրասիական ինտեգրմանը, որը, փաստորեն, նշանակում էր Ասոցացման համաձայնագրի ստորագրման խափանում: Այն ժամանակ շատ վերլուծաբաններ ենթադրեցին, որ կտրուկ փոփոխության պատճառը Մոսկվայի ուժեղ ճնշումն էր: Սակայն պաշտոնական Երևանը դա չխոստովանես:

Երևանը և Բրյուսելը հետագայում սկսեցին դիտարկել բնակցելու հնարավորությունն ավելի հավակնոտ համաձայնագրի առումով, որը չէր հակասի Հայաստանի պարտավորություններին ԵԱՏՄ շրջանակներում: ԵՄ արտաքին գործերի և անվտանգության քաղաքականության գերագույն ներկայացուցիչ Ֆեդերիկա Մոգերինին 2015 թվականի դեկտեմբերի 7-ին արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանի հետ Բրյուսելում կայացած հանդիպումից հետո հայտարարեց, որ բանակցությունների նոր փուլի մեկնարկը թույլ կտա փակել անորոշության էջը, որն առաջացավ 2013 թվականին: 2017 թվականի փետրվարի 27-ին ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը Եվրոպական խորհրդի նախագահ Դոնալդ Տուսկի հետ հանդիպման արդյունքում հայտարարեց բանակցությունների ավարտի մասին: 2017 թվականի մարտի 21-ին Հայաստանը և ԵՄ-ն նախաստորագրեցին համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության մասին համաձայնագիրը: Ակնկալվում է, որ համաձայնագիրը կստորագրվի նոյեմբերի 24-ին, Բրյուսելում կայանալիք գագաթնաժողովում: