ԵԱԶԲ փորձագետները վկայում են Հայաստանում սպառողական պահանջարկի ակտիվ վերականգնման մասին

Արմինֆո. Սպառողական ակտիվության աճին սեպտեմբերին նպաստեց առևտրի շրջանառությունը աճը (տարեկան կտրվածքով աճել է 14,2%) և ծառայությունների ծավալը (16,2%): Այս մասին է ասվում Եվրասիական զարգացման բանկի (ԵԱԶԲ) ամսական (հոկտեմբերի) մակրոտնտեսական վերլուծության մեջ: Ըստ Բանկի վերլուծաբանների տվյալների, նշված մի փոքր աճը շինարարությունում (1.3% տարեկան ) ավելի շատ պայմանավորված է նախորդ տարվա ցածր բազայով (2016-ի սեպտեմբերին`17,3%): Սպառողական պահանջարկի աջակցությունը սեպտեմբերին պահպանվել է վարկավորման կողմից (ազգային արժույթով տնային տնտեսություններին տրամադրված վարկերի ծավալը տարեկան կտրվածքով աճել է 14,9%), ինչիպես նաև պայմանավորված է անվանական աշխատավարձի աճով (սեպտեմբերի աճը`2% տարեկան):

Այս ֆոնի վրա մանրածախ առևտրի շրջանառությունը սեպտեմբերին աճել են տարեկան 6.2% (նախորդ տարվա անկումը`3.3%): Մեկ այլ գործոն, որը վկայում է ներքին պահանջարկի ակտիվ վերականգնման մասին, ըստ վերլուծաբանների, ներմուծման աճն է, որը սեպտեմբերին կազմել է տարեկան 29.1%, իսկ 2017-ի հունվար – սեպտեմբերին տարեկան կտրվածքով աճել է 23 2%: Այս ֆոնին առևտրի դեֆիցիտը սեպտեմբերին հասել է ամենաբարձր մակարդակին, սկսած 2014 թվականից`217.5 մլն.դոլար: ԱՄՆ (ամսական կտրվածքով 126,5 մլն.դոլար), իսկ հունվար-սեպտեմբերին կազմել է 1,274.1 մլն.դոլար: Հարկ է նշել  բավականին բարձր մակարդակի վրա պահպանվող արտահանման աճի մասին, որը 2017-ի հունվար-սեպտեմբեր կազմել է 19.1% տարեկան:

Տարեկան գնաճը 2017 թ. սեպտեմբերին աճել է մինչև 1%, նախորդ ամսվա 0,9% -ի փոխարեն: Սեպտեմբերին հիմնական զսպող գործոններն էին ոչ պարենային ապրանքների գների և ծառայությունների սակագների իջնելը: Իսկ ընթացիկ տարվա մնացած ամիսներին ակնկալվում է Կենտրոնական բանկի նպատակային սանդղակից գնաճի շեղման կրճատման միտման պահպանում:

Նշվում է, որ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը 2017-ի սեպտեմբերին պահպանվել է համեմատաբար ցածր մակարդակի վրա և կազմել 2.5% տարեկան (նախորդ ամիս`2.4% տարեկան): Հունվար-սեպտեմբերին աճը կազմել է 5,1% տարեկան: Չնայած արդյունաբերական արտադրության շարունակվող բարձր ակտիվությանը (աճը սեպտեմբերին`8.3% տարեկան), տնտեսական ակտիվությունը զսպող գործոն է շարունակում մնալ գյուղատնտեսության համախառն արտադրանքի զգալի կրճատումը (սեպտեմբերին`11,6% տարեկան): Հաշվի առնելով անցյալ տարվա ցածր բազան (անկումը 2016-ի սեպտեմբերին`19,5% տարեկան), բացասական դինամիկան կարող է վկայել բերթի զգալի նվազման մասին, կապված եղանակային պայմանների հետ:

Ինչպես նշվում է փաստաթղթում, Հայաստանը նախորդ տարվա համեմատությամբ փոքր-ինչ վատթարացրել է իր դիրքերը Doing Business- ի նորացված վարկանիշում: Եթե ​​նախորդ տարվա վարկանիշը վերահաշվարկվի, հաշվի առնելով նոր մեթոդաբանությունը, Հայաստանը 45-ից կտեղափոխվի 47-րդ տեղը: Միևնույն ժամանակ Հայաստանում գործարարության բարելավման ցուցանիշը շարունակում է բարելավվել (+0.59 կետով):

Ըստ եզրակացությունների, որոնք պարունակում են ԵԱԶԲ գլխավոր տնտեսագետի խմբի կողմից պատրաստված զեկույցում, մինչև 2017 թվականի ավարտը մի փոքր կպարզվի ԵԱԶԲ երկրների տնտեսությունների վերականգնման հեռանկարները: Եթե տարվա ​​սկզբին կային մտահոգություններ, կապված տարածաշրջանի որոշ երկրների անկման շարունակության հետ, ապա տարեվերջին պարզ է դառնում, ԵԱԶԲ բոլոր երկրները ցույց են տվել դրական տնտեսական աճ: «Արտաքին ցնցումներից ԵԱԶԲ տնտեսությունների խոցելիության պայմաններում ներքին տնտեսական ռիսկերը ձեռք են բերում ավելի մեծ կշիռ առաջիկա մի քանի տարիների հեռանկարում», - նշել է ԵԱԶԲ գլխավոր տնտեսագետ Յարոսլավ Լիսովոլիկը: Մասնավորապես, նշվում է բանկային հատվածի անկայունությունը տարածաշրջանի որոշ երկրներում, այդ թվում նաև ժամկետանց վարկերի զգալի ծավալները Բելառուսում (12.8%, 2017-ի սեպտեմբերին), Ղազախստանում (12,8%) և Տաջիկստանում (24.1%, չհաշված միջբանկային պարտքերը): Տնտեսական քաղաքականության առանցքային ռիսկը կարող է դառնալ տնտեսական աճի խթանումը, մակրոտնտեսական կայունության հաշվին, գնաճի համեմատաբար հեշտ է և արագ նվազեցման ֆոնին, ընթացիկ տարում հասցնելով ռեկորդային ցուցանիշների:

Վերլուծության հեղինակները գտնում են, որ, չնայած այդ ռիսկերին, աճի խթանման միջոցառումների պատշաճ պահպանման և մակրոտնտեսական կայունության ձեռքբերումների կրիտիկական զանգվածի միջև հավասարակշռության պահպանման դեպքում ընթացիկ տարին կարող է բեկումնային լինել ԵԱԶԲ երկրների համար, կայուն զարգացում ապահովելու առումով:

Եվրասիական զարգացման բանկը (ԵԱԶԲ) միջազգային ֆինանսական հաստատությունն է,  որը հիմնադրվել է Ռուսաստանի և Ղազախստանի կողմից, 2006 թվականի հունվարին, անդամ-պետություններում շուկայական տնտեսության խթանման, դրանց կայուն տնտեսական աճի ապահովման և փոխադարձ առևտրի և տնտեսական հարաբերությունների զարգացման նպատակով: ԵԱԶԲ կանոնադրական կապիտալը կազմում է 7 մլրդ ԱՄՆ դոլար է: Բանկի անդամ պետություններն են`Հայաստանը, Բելառուսը, Ղազախստանը, Ղրղզստանը, Ռուսաստանը և Տաջիկստանը: