Չորեքշաբթի, 22 Նոյեմբերի 2017 16:06

Արմինֆո. Հայաստանում պլաստիկ քարտերով անկանխիկ գործարքների տարեկան աճը 2017 թվականի հունվար-սեպտեմբերին կազմել է 25%, տարեկան անկումը`2%: ՀՀ Կենտրոնական բանկի հաշվետվության համաձայն, հաշվետու ժամանակահատվածում քարտերով անկանխիկ գործարքների ծավալը կազմել է 189,7 մլրդ դրամ: Միայն 2017-ի երրորդ եռամսյակում պլաստիկ քարտերով անկանխիկ գործարքների ծավալը կազմել է 10.1%:

Իսկ պլաստիկ գործարքների ընդհանուր ծավալը 2017-ի 9 ամիսներին կազմել է 1,1 տրլն. դրամ, տարեկան աճը`7,7%, եռամսյակային աճը`3,9%: Դրան զուգահեռ շրջանառվող քարտերի թիվը նվազել է մինչև 1,6 միլիոն հատի, տարեկան դինամիկան նվազել է 7,6%, իսկ եռամսյակային աճը կազմել է 2.2%:

Հինգ տարվա կտրվածքով, անկանխիկ գործարքների ծավալը 3 անգամ աճել է, ընդ որում, հիմնական աճը`2.1 անգամ, բաժին է ընկել վերջին երեք տարիներին: Պլաստիկ գործարքների ընդհանուր ծավալում անկանխիկ գործարքների մասնաբաժինը վերջին հինգ տարիներին աճել է`9,3% -ից մինչև 17.2%, ինչը պայմանավորված է ինտերնետ-առևտրի և բանկերի կողմից կիրառվող CashBack միջոցների շնորհիվ:

Հայաստանի պլաստիկ շուկայում 2017-ի հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ առաջատարն է Visa քարտը - 35.7%, երկրորդ տեղում է ArCa տեղական քարտ - 32.8%, որին հաջորդում են` MasterCard քարտը - 28.8%, ինչպես նաև մյուս միջազգային քարտերը - 2,7% (HSBC, American Express, Diners Club): Ընդ որում, Visa- ի մասնաբաժինը տարեկան կտրվածքով նվազել է, իսկ ArCa և MasterCard քարտերի թիվն աճել է, համապատասխանաբար կազմելով`30,1% և 23,1%: Հնգամյա կտրվածքով շրջանառվող քարտերի թիվն աճել է 36%, իսկ տրանսակցիաների թիվն ավելացնել 73,2%, ընդ որում, ծավալների և քանակի աճով առջևում է MasterCard-ը (2-3 անգամ աճ):

Ըստ ՀՀ ԿԲ տվյալների, 2017 թվականի հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ Հայաստանում գործում էր 583.5 հազար Visa, 535.8 հազար ArCa, 471.3 հազար MasterCard քարտեր, իսկ մյուս միջազգային քարտերի քանակը (հիմնականում HSBC- քարտերը, ինչպես նաև AmEx- ը և Diners Club- ը) գերազանցել են 44.7 հազարը: Քարտերի ընդհանուր թվի տարեկան անկումը պայմանավորված էր Visa քարտերի թվի կրճատման արագացումով`1,7% -ից մինչև 25.3%, ինչպես նաև միջազգային մյուս քարտերի`կրճատման արագացումով`2.1% -ից մինչև 2.9%, բայց ArCa քարտերի թվի աճը կազմել է 0.6%, իսկ MasterCard քարտերինը`15%:

2017-ի 9 ամիսներին պլաստիկ գործարքների ծավալների ամենամյա դինամիկան արձանագրել է 7,7% աճ, ինչին խթանել են MasterCard և Visa քարտերը, իսկ ArCa և մյուս միջազգային քարտերով գործարքները նվազել են: Այսպես, MasterCard քարտերով գործարքների տարեկան ծավալների աճն արագացել է`13,6% -ից մինչև 29.7%, Visa քարտերով գործարքների աճը կազմել է 6.5%, ArCa քարտերով գործարքների անկումը կազմել է 4.7%, իսկ մյուս միջազգային քարտերով անկումը կազմել է 43.5%: Գործարքների ծավալովառաջատարն է Visa քարտը - 522.7 մլրդ դրամ 2017-ի 9 ամիսներին, որին հաջորդում են`MasterCard - 314.4 մլրդ դրամ, ArCa - 249.4 մլրդ դրամ, մյուս միջազգային քարտեր - 16.1 մլրդ.դրամ: Հնգամյա կտրվածքով գործարքների ծավալների աճ է արձանագրվել`MasterCard - 3 անգամ և Visa - 2 անգամ, ArCa - 22.4%: Մյուս միջազգային քարտերով գործարքների ծավալը շարունակել է պահպանվել բացասական դինամաիկայում:

2017 թվականի հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ Հայաստանում կար 7239 POS-թերմինալ, որից 770-ը տեղակայված են բանկերի գրասենյակներում, տարեկաբ աճը`6.5% կամ 445 հատով: Նշված ժամանակահատվածում բանկոմատների թիվը կազմել է 1402 հատ, տարեկան կտրվածքով անկումը`6.1% կամ 91 հատով: Հինգ տարում բանկոմատների թիվը աճել է 24.8% կամ 279-ով, իսկ POS- տերմինալներինը`16.7% կամ 1037-ով: Առևտրի/սպասարկման կետերի թիվը, որտեղ տեղադրված են բանկոմատները կամ POS-թերմինալները, Կենտրոնական բանկը դադարել է հրապարակել, բայց 2014-ի վերջին եղել է 6619 կետ, որից 3694-ը մանրածախ կետերում, իսկ 275 – ը`հյուրանոցներում:

Հիշեցնենք, որ ArCa-ի հիմնական բաժնետերն է ՀՀ Կենտրոնական բանկը, ինչպես նաև ACBA-Credit Agricole Bank- ը, Հայէկոնոմբանկը և Արդշինբանկը: Իսկ մյուս բանկերին է պատկանում 2-ական տոկոս: «Արմենիան Քարդ» ՓԲԸ և ռուսական «Միր» քարտերի միջև համագործակցության հուշագիրն ստորագրվել է 2016-ի հունիսի 3-ին: 2017-ի հուլիսի 7-ին ՀՀ ԿԲ «Միր» համակարգն ընդգրկեց գործող վճարահաշվարկային համակարգերի ռեեստրում, միաժամանակ «Արմենիան քարդին» թույլատրելով մասնակցել «Միր» համակարգին: Ներհամակարգային համագործակցությունն ապահովում է փոխադարձ ընդունում`ArCa քարտերը Ռուսաստանում, «Միր» քարտերը`Հայաստանում, ինչպես նաև քոբրենդինգային «ԱրՔա-Միր» քարտերի թողարկում: Հայաստանում արդեն երեք բանկեր սկսել են թողարկել «ԱրՔա-Միր» չիպային վճարային քարտեր`Արդշինբանկը, Ամերիաբանկը, ԱԿԲԱ-Կրեդիտ Ագրիկոլ Բանկը: