Նախարար. EU-Assia Business Financing Center հոլդինգն այդպես էլ ՀՀ կառավարություն չի ներկայացրել «Նաիրիտ» գործարանի ոչ առողջացման,  ոչ վերագործարկման ծրագիր

Արմինֆո. EU-Assia Business Financing Center հոլդինգն այդպես էլ ՀՀ կառավարություն չի ներկայացրել «Նաիրիտ» գործարանի ոչ առողջացման,  ոչ վերագործարկման ծրագիր: Այդ մասին Ազգային ժողովի ամբիոնից հայտարարել է Էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարար Աշոտ Մանուկյանը՝ պատասխանելով «Ծառուկյան դաշինք» խմբակցությունից ԱԺ պատգամավոր Վահե Էնֆիաջյանի հարցին:

Նախարարն ընդգծել է, որ չնայած ընթացիկ տարվա օգոստոսի 8-ի հուշագրի առկայությանը՝ որևէ պատասխան չի ստացվել այն հարցերին, թե որքան աշխատատեղ է ստեղծվելու և ինչ միջին աշխատավարձով, ինչ արտադրանք է արտադրվելու և ինչ ինքնարժեքով, ինչ գնով և ում է վաճառվելու արտադրանքը: Նախարարն ընդգծել է, որ գործարանը ներկայումս գտնվում է լուծարման փուլում: Այդ հարցով զբաղվում է լուծարմեն հանձնաժողովը, որը հաշվետու չէ ՀՀ կառավարությանը: 

Ավելի վաղ «Նաիրիտե-ի նախկին տնօրեն Կարեն Իսրայելյանը հայտնել էր, որ

EU-Assia Business Financing Centerե հոլդինգը շահագրգռված է «Նաիրիտե գործարանի տեխնիկական աուդիտի անցկացմամբ: Նա նշել էր, այդ նպատակով հոլդինգի ներկայացուցիչները պատրաստել են «Փոխըմբռնման  հուշագիրե՝ փաստաթուղթ, որը շուտով կներկայացնեն ՀՀ կառավարությանը: Կառավարության կողմից դրա ստորագրման դեպքում հոլդինգը կկարողանա ներգրավել աուդիտորական ընկերություն՝  feasibility study պատրաստելու համար ձեռնարկության ամբողջական տեխնիկական փորձաքննություն անցկացնելու նպատակով:

Իսրայելյանի խոսքով, գործարանի վերագործարկման համար համապատասխան փաստաթուղթ պատրաստելու մասին պայմանավորվածություն ձեռք է բերվել հոլդինգի ներկայացուցիչների՝ ՀՀ կառավարությունում նախորդ հանդիպման շրջանակներում: «Ձեռնարկության վերականգնման համար անհրաժեշտ գումարի առնչությամբ ՀՀ փոխվարչապետ Վաչե Գաբրիելյանի հետ մեր հանդիպման ընթացքում հստակեցում չկար: Սպասում ենք հուշագրի ստորագրմանը, ինչը  թույլ կտա անցկացնել տեխնիկական աուդիտ, որից հետո արդեն կարելի է ավելի ստույգ խոսել գործարանի վերագործարկման գումարների ու ժամկետների մասինե,- պարզաբանել էր նա:

Միաժամանակ «Նաիրիտիե նախկին ղեկավարն ընդգծել էր, որ Հայաստանի կառավարության հետ բանակցություններ են տարվում արդեն մեկ տարուց ավել: «Մեկ տարի առաջ հատուկ «Նաիրիտիե վերականգնման ծրագրի մշակման և իրականացման նպատակով ստեղծված հոլդինգը դրա մոտավոր արժեքը գնահատել է $70-100 մլն, և գործարանը կարելի էր վերագործարկել մեկուկես տարի անց: Սակայն, մեր բանակցություններից հետո գործարանը սնանկ հայտարարվեց, նշանակվեց հատուկ կառավարիչ, և մեկ տարում շատ բան փոխվեց: Մեզ հայտնի են որոշ սարքավորման օտարման դեպքեր, այդ պատճառով տեխնիկական աուդիտն այսօր խիստ անհրաժեշտ էե,- ասել էր նա:

Հոլդինգի մասնակիցներից մեկի՝ բուլղարական «Քիմռեմոնստրոյե ընկերության ներկայացուցիչի նախնական գնահատման համաձայն, աուդիտը կարող է տևել մինչև 6 ամիս: «Հուսով եմ, որ ամբողջական տեխնիկական փորձաքննության արդյունքները լավատեսական կլինեն, և մեկ-երկու տարուց կկարողանանք վերականգնել գործարանի աշխատանքըե,- ընդգծել է նա:  Խոսելով հնարավոր աուդիտորների մասին՝ նա չի բացառել իրենց ձեռնարկության մասնակցությունը՝ նկատի ունենալով այդ ոլորտում բազմամյա փորձը, սակայն նշել է, որ աուդիտը պետք է անկախ լինի, և աուդիտորները կորոշվեն միայն այն բանից հետո, երբ Հայաստանի իշխանությունները ստորագրեն հուշագիրը:

Կ. Իսրայելյանը նշել է, որ ներդրողները մտադիր չեն փակել պետոթյան կողմից սնանկ հայտարարված ձեռնարկության պարտքերը: «Նաիրիտըե չի աշխատում 2010 թվականից, իսկ կուտակված պարտավորությունները կազմում են շուրջ $100 մլն: «Մենք պատրաստ ենք ստեղծել շուրջ 1500 – 2000 աշխատատեղ, եթե ներդրողների վրա չբարդեն պարտքի մարման պարտավորություններե,- հայտարարել է նա: Ըստ որում, Իսրայելյանն ավելացրել է, որ բանակցությունների շրջանակներում կողմերը քննարկում են ձեռնարկության վերագործարկման հետ միասին հարկային արտոնյալ ռեժիմ սահմանելու հարցը:

Նշենք, որ EU-ASIA Business Finance Centre հոլդինգը Սլովակիայում գրանցվել է 2016 թվականին, որպես բիզնեսի և կառավարման ոլորտի խորհրդատվական ընկերություն: «Նաիրիտըե պարապուրդի է մատնված 2010 թվականի մարտից: Գրեթե վեց տարի Հայաստանի կառավությունը գործարանի նախկին աշխատակիցների բազմաթիվ հարցումներին պատասխանել է, թե գործարանը վերագործարկվելու է, հենց որ ներդրող հայտնվի: Հոլդինգը նախատեսում է 20 մլն դոլար ներդնել ացետիլենային կաուչուկի և 100-150 մլն դոլար`բուտադիենային կաուչուկի արտադրության նպատակով: Հոլդինգի իրանցի գործընկերը պատրաստ է որպես ներդրում մատակարարել գազ: Հոլդինգը պատրաստ է 1 եվրո վճարել 5 տարով գործարանը շահագործելու համար, այն դեպքում,եթե գործարանն այդ ժամանակահատվածում ազատվի հարկերից, իսկ մնացած պարտքերը սառեցվեն:

Հիշեցնենք, որ «Նաիրիտե գործարանը լիովին դադարեցրել է աշխատանքը 2014 թվականին: Գործարանի ընդհանուր պարտքը մոտեցել է 50 մլրդ դրամի (շուրջ 130 մլն դոլար): Մինչև նախորդ դարի 80-ական թվականների վերջը գործարանի արտադրանքն զբաղեցնում էր սինթետիկ կաուչուկի համաշխարհային շուկայի 10-12-ը: 2006 թվականին «Նաիրիտե ընկերության բաժնետոմսերի 90-ը վաճառվել է  բրիտանական Rhainoville Property Limited կոնսորցիումին: Կոնսորցիումին է պատկանում «Նաիրիտ գործարանե ՓԲԸ բաժնետոմսերի 89,999-ը, 4,496-ը պատկանում է ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությանը, 3,596-ը` «ՀայՌուսգազարդե ՓԲԸ-ին, 1,907-ը` «Երևանի ՏԷՑե ՓԲԸ-ին: 2006 թվականին գործարանի և հիմնական բաժնետեր Rhinoville Property Limited-ի հիմնական միջոցները գրավադրվել են Միջպետական բանկի 70 մլն դոլար վարկի դիմաց և դարձել են բանկի սեփականություն` վարկը չմարելու արդյունքում: 2015 թվականին Համաշխարհային բանկը Հայաստանի կառավարության պատվերով անցկացրել էր «Նաիրիտե գործարանի ֆինանսական և տեխնիկական աուդիտ: ՀԲ գնահատականների համաձայն, գործարանի վերագործարկումն աննպատակահարմար է  թվում, քանի որ պահանջվում է առնվազն 250 մլն դոլար: