Չորեքշաբթի, 13 Դեկտեմբերի 2017 16:49

Արմինֆո. Հայաստանի կառավարությունը կգտնի Հայաստանի ատոմակայանի (ԱԷԿ) փակման պահանջի վերաբերյալ Եվրամիության գործընկերների ճիշտ փաստարկները: Այս մասին, պատասխանելով ԱրմԻնֆո- ի հարցին, հայտարարել է Հայաստանում ՌԴ առևտրի ներկայացուցիչ Անդրեյ Բաբկոն:

Նրա խոսքով, ատոմակայանների փակման կամ պահպանման հարցը պետք է լուծվի փորձագիտական ​​մակարդակով: «Անհնար է հենց այնպես վերցնել ու փակել ատոմակայանը, քանի որ դա պահանջում է Եվրամիությունը, դա անհնար է: Եվ ինչ կմնա ձեզ», - հարցադրում է Բաբկոն: Ցանկացած պարագայում, ըստ առևտրի ներկայացուցիչի, Մեծամորի ատոմակայանի փակման հարցը Հայաստանի կառավարության իրավասությունն է, և նա էլ պետք է բանակցի ԵՄ-ի հետ: Ատոմակայան ունենալու նպատակահարմարությունն ապացուցելը կամ Եվրամիության փաստարկներին համաձայնվելը Հայաստանի իշխանությունների գործն է:

Այս փուլում, հիշեցրել է փորձագետը, Հայկական ատոմակայանի էներգաբլոկի արդիականացման գործընթացն իրականացվում է, շահագործման ժամկետը երկարացնելու նպատակով: Ռուսաստանը Հայաստանին արդեն տրամադրել է 270 մլն դոլարի վարկ և 30 մլն դոլարի դրամաշնորհ: Բացի այդ, կա երկրորդ նախագիծը, որը դեռ ամրապնդված չէ ներդրումներով, դա նոր ատոմակայանի կառուցումն է Հայաստանում: «Բոլորը հասկանում են, որ ամեն ինչ ունի իր ժամկետները, այդ թվում նաև ատոմակայանի շահագործումը: Բայց վատատացեք, որ երկրորդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգումն անվտանգ է, իսկ հետագայում, երբ գտնվեն ներդրումներ, կկառուցվի նոր կայանը», - ասել է նա: Միևնույն ժամանակ, այսօր Անդրեյ Բաբկոն հրաժարվել է պատասխանել հարցին, թե արդյո՞ք ռուսական կողմը ներդրումներ կկատարի նոր ատոմակայանի կառուցմանը: «Հայաստանում շատ գործընկերներ առանց այդ էլ խոսում են, որ Ռուսաստանն իր ներդրումներով, ձեռնարկույթուններով չափից շատ է մտել Հայաստան, իսկ մենք դրա կարիքը չունենք: Ամեն ինչ պետք է արվի նրբորեն, ինչպես պահանջում է Հայաստանի տնտեսությունը: Եթե Հայաստանն ունի ԱԷԿ-ի կարիք, եկեք քննարկենք, եթե անհրաժեշտ են ներդրումներ, ապա եկեք քննարկենք ներդրումները», - ասել է նա:

Միևնույն ժամանակ, Անդրեյ Բաբկոն կրկին շեշտում է, որ միջուկային էներգիան ամենաէժանն ու անվտանգն է: Նա նշել է, որ ռուսական «Ռոսատոմը» աշխարհում բազմաթիվ ատոմակայաններ է կառուցում: «Եթե դրանք լինեին վատը և վտանգավոր, ապա տարբեր երկրներ ատոմային էլեկտրակայաններ չէին կառուցի», - ասել է նա:

Միևնույն ժամանակ, անդրադառնալով հարցին, թե որքանով է նպատակահարմար Հայաստանում նոր ատոմակայան կառուցելը, Անդրեյ Բաբկոն նշել է, որ սկզբունքորեն հանրապետությունն էներգետիկ հարուստ երկիր է, կան բազմաթիվ ՀԷԿ-եր, կայաններ, որոնք կարող են աշխատել մատակարարվող գազի վրա: Այնուամենայնիվ, Բաբկոյի խոսքերով, Իրան-Հայաստան ԷՀԳ-ն կունենա ավելի շատ էլեկտրաէներգիայի պահանջարկ: «Հայաստանը, լինելով էներգետիկ հարուստ երկիր, ունի էլեկտրաէներգիայի արտահանման հեռանկարներ: Այս առումով Հայաստանը շահագրգռված է ատոմակայան ունենալու հարցում», - եզրափակել է նա:

Նշենք, որ նոյեմբերի 24-ին Հայաստանն ստորագրեց Հայաստանի և Եվրամիության միջև համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության մասին համաձայնագիրը: Ավելի վաղ

հրապարակվել էր Հայաստան-ԵՄ շրջանակային համաձայնագրի նախագիծը, որը նախատեսվում է ստորագրել նոյեմբերին Բրյուսելում` Արևելյան գործընկերության գագաթնաժողովի շրջանակում: Համաձայնագրի այն մասում, որը վերաբերում է միջուկային անվտանգության թեմային, նշվում է ԱԷՄԳ ստանդարտները բարձր մակարդակով պահպանելու կարևորությունը: Խոսք է գնում նաև Մեծամորի ԱԷԿ փակման,  շահագործման անվտանգ դադարեցման և այդ նպատակով ավելի վաղ ընդունված «ճանապարհային քարտեզի՚ կամ գործողությունների ծրագրով համագործակցության մասին` նկատի ունենալով ԱԷԿ-ը Հայաստանի էներգետիկ անվտանգության ապահովման նոր հնարավորություններով փոխարինելու անհրաժեշտությունը:

Նշենք նաև, որ ՀԱԷԿ-ի փակման պահանջը նորություն չէ հայկական կողմի համար: Դեռ 1999 թվին ԵՄ-ն պահանջում էր մինչև 2003 թվականը փակել ՀԱԷԿ երկրորդ բլոկը: Սակայն համապատասխան բանակցություններից հետո այդ պահանջում կատարվեց շտկում` «մինչև համապատասխան հզորությունների ստեղծումը՚: 2013 թվականին Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար Տրայան Հրիստեան ընդգծում էր, որ ՀԱԷԿ շահագործման հարցը գլխավորներից մեկն է Հայաստան-ԵՄ հարաբերությունների օրակարգում: 2014 թվականին Եվրոպական հանձնաժողովը վերստին Հայաստանին կոչ արեց հնարավորինս շուտ փակել ԱԷԿ-ը,  իսկ 2015 թվին  Տրայան Հրիստեան կրկին հայտարարեց, որ ՀԱԷԿ վաղաժամկետ փակումը և շահագործումից հանումն առաջվա նման մնում է Եվրամիության գլխավոր նպատակը: Չնայած իր պահանջներին` ԵՄ–ն շարունակել և շարունակում է տեխնիկական և ֆինանսական աջակցությունը Հայկական ԱԷԿ-ին, որը նպատակաուղղված է երկրորդ էներգաբլոկի անվտանգության մակարդակի բարձրացմանը: Տարբեր գնահատականների համաձայն, այդ օգնությունը տատանվում է 70-90 մլն եվրոյի սահմաններում: Բացի այդ, ԵՄ-ն 200 մլն եվրո է առաջարկել ՀԱԷԿ փակելու համար, սակայն հայկական կողմը մերժել է  այդ առաջարկը` այդ ծավալներն անբավարար համարելով երկրի էներգետիկ անվտանգության ապահովման համար:

2014 թվականի դեկտեմբերին Ռուսաստանի Դաշնության և Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունները հայկական ԱԷԿ–ի 2–րդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետը երկարացնելու վերաբերյալ համագործակցության համաձայնագիր ստորագրեցին: 2015 թվականի փետրվարին ստորագրվեց ՀԱԷԿ–ի շահագործման ժամկետի երկարաձգման նպատակով վարկ տրամադրելու մասին համաձայնագիրը: 2015 թվականի հունիսին «Ռուսատոմ Սերվիսե ԲԸ-ն և «ՀԱԷԿե ՓԲԸ-ն ստորագրել են աշխատանքների կատարման, ծառայությունների մատուցման պայմանագիր երկրորդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման համար:

«Ռուսատոմ Սերվիսե ԲԸ-ն «Ռոսատոմե պետական կորպորացիայի էլեկտրաէներգետիկ բաժանմունքի մասն է: Ընկերությունը ՋՋԷՌ-ով աշխատող օտարերկրյա ԱԷԿ-երին մատուցում է շահագործման և վերանորոգման հետ կապված ծառայություններ և մատակարարումներ: Ընկերությունը ներկայացված է Ռուսաստանից դուրս ՋՋԷՌ-ներով աշխատող ԱԷԿ ունեցող գրեթե բոլոր երկրներում: Չինաստանի, Իրանի, Բուլղարիայի և Հայաստանի շուկաներում «Ռուսատոմ սերվիսե ԲԸ-ն առաջատար դիրքեր է զբաղեցնում՝ հանդիսանալով շահագործման ժամկետների երկարացման, նախազգուշական վերանորոգումների իրականացման և սարքավորումների արդիականացման հետ կապված աշխատանքների գլխավոր կապալառու: Ընկերության պատվերների ծավալը օտարերկրյա շուկաներում կազմում է 500 մլն դոլար: