«Մասրիկ-1՚ արևային կայանի կառուցման ծրագիրը կավարտվի 2019 թվականի վերջին

Արմինֆո. Գեղարքունիքի մարզի Մասրիկ համայնքում «Մասրիկ-1՚ արևային ֆոտովոլտային կայանը կապահովի հանրապետությունում արտադրվող էներգիայի ընդհանուր ծավալի 2 տոկոսը: Ապրիլի 4-ին մամուլի ասուլիսում այդ մասին հայտարարել է Էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների փոխնախարար Հայկ Հարությունյանը` պատասխանելով ԱրմԻնֆո-ի հարցին: Շինարարական ծրագիրը կմեկնարկի 2019 թվականին և կավարտվի տարեվերջին:

Փոխնախարարը հիշեցրել է, որ նախագծի ներդրողի ընտրության միջազգային  հայտամրցույթին մասնակցության նախնական հայտ էին ներկայացրել շուրջ 7 տասնյակ ընկերություններ, 20 ընկերություններ ներկայացրել էին նախաորակավորման փուլին մասնակցության հայտ, 10-ն այն հաղթահարել էին: Նրանցից 5-ն արդեն նախագծի  իրագործման  վերջնական հայտեր էին ներկայացրել: Միջազգային հայտամրցույթի արդյունքում Հայաստանում արդյունաբերական նշանակության 55 ՄՎտ հզորությամբ «Մասրիկ-1՚ արևային էլեկտրակայանի շինարարության իրավունքը նվաճել է միջազգային կոնսորցիումը, որում ընդգրկված են համաշխարհային ճանաչում ունեցող նիդերլանդական Fotowatio Renewable Ventures-ը  (FRV) և իսպանական FSL Solar S.L.-ը: Նրանք առաջարկել են ապագա արևային կայանի համար ամենացածր սակագինը` 20.11 դրամ 1կՎտ/ժ էլեկտրաէներգիայի դիմաց: «Համեմատության համար նշեմ, որ Հայաստանում փոքր հիդրոէներգետիկայի օբյեկտների սակագինը հավասար է 23,8 դրամի` 1կՎտ/ժ էլեկտրաէներգիայի դիմաց, այսինքն` 20 տոկոսով ավելի թանկ՚, - նշել է Հարությունյանը:

Փոխնախարարի ասելով, նախագիծը եզակի է այն առումով, որ արևային կայանը կառուցվելու է բացառապես մասնավոր հատվածի միջոցներով, ի տարբերություն համաշխարհային փորձի,  որում պետությունը պարտադիր ունի իր մասնակցությունը: Փոխարենը` պետությունը պարտավորվում է, որ 20 տարվա ընթացքում «Հայաստանի էլեկտրական ցանցերն՚ էլեկտրաէներգիա  կգնի առաջարկվող սակագնով: Միևնույն ժամանակ, ներդրողը 80 մլն դրամ կտրամադրի Մասրիկ համայնքին` սեփական կարիքների համար ներդրումային նախագծեր իրագործելու նպատակով, և տարեկան լրացուցիչ 6 մլն դրամ կփոխանցվի համայնքային բյուջե` հողահարկի և գույքահարկի տեսքով: Շինարարության գործընթացում կստեղծվի լրացուցիչ 50 աշխատատեղ, իսկ շահագործման ընթացքում` 20 մշտական աշխատատեղ: Արևային կայանի կառուցման ծրագիրը, Էներգետիկ  ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարության ներկայացուցչի ասելով, կոտրել է բոլոր այն կարծրատիպերը, որ էներգիայի վերականգնվող աղբյուրների այդ տեսակը թանկարժեք է, և դեռ շատ ժամանակ կպահանջվի Հայաստանում այդ տեխնոլոգիաների ներդրման համար: Մինչդեռ, արդեն այսօր ակնհայտ է, որ էլեկտրաէներգիա արտադրող այդ օբյեկտի առաջարկած սակագինը ցածր է միջին կշռված սակագնից և կարող է դրական անդրադառնալ վերջնական սպառողական սակագնի վրա, եթե էլեկտրաէներգիայի արտադրության ընդհանուր զանգվածում դրա բաժինն ավելանա:

Բացի այդ, Fotowatio Renewable Ventures (FRV) և FSL Solar S.L ընկերությունների հայտերն ուսումնասիրելիս պարզ է դարձել, որ Հայաստանին առաջարկվում են ոլորտի մի շարք նորարարական լուծումներ, որոնք էապես կբարձրացնեն կայանի արտադրողունակությունը: Առաջարկվող տեխնիկական լուծումն իրենից ներկայացնում է մեկ առանցքով հսկողական համակարգով արևային մոդուլ (հսկողության բևեռային միջոցներ – հսկողության հորիզոնական միջոցներ), որը թույլ կտա մոտ 20 տոկոսով ավելացնել արտադրողունակությունը` սահմանված նույն հզորությամբ: Նախագծի շրջանակում կտեղադրվեն ավելի քան 170 հազար արևային մարտկոց և 3 հազար հատ Monoline 3H հսկողության միջոց: Այդպիսով, եթե հայկական կողմն ի սկզբանե ակնկալում էր, որ «Մասրիկ-1՚  արևային կայանում արտադրվելիք էներգիայի տարեկան ծավալը կկազմի շուրջ 90 մլն Կվ/ժ, այժմ իր ակնկալիքները սրբագրել է մինչև 120 մլն Կվ/ժ:

Ավելի վաղ ԱրմԻնֆո-ն հաղորդել էր, որ Հայաստանում արևային էլեկտրակայանների կառուցման ծրագրի ընդհանուր արժեքը կազմում է 129 մլն դոլար։ Արևային  էլեկտրակայանների կառուցման տեխնիկատնտեսական հիմնավորումն արդեն պատրաստ է: Ծրագրի շրջանակում նախատեսվում է մինչև 110 մեգավատ հզորությամբ արդյունաբերական նշանակության արևային կայաններ կառուցել Հայաստանի տարբեր մարզերում։ Արևային ֆոտովոլտային կայանների կառուցման համար ընտրված վեց տեղանքներից երկուսի համար իսպանական «Արիես Ինժեներիա՚ խորհրդատվական ընկերությունն արդեն ներկայացրել է տեխնիկատնտեսական հիմնավորումները։ Դրանք վերաբերում են Գեղարքունիքի և Արագածոտնի մարզերի վարչական սահմաններում գտնվող «Մասրիկ՚ և «Դաշտադեմ՚ տեղանքներին։ Մնացած չորս տեղանքներին առնչվող հետազոտությունները շարունակվում են: