Փորձագետ. Հայաստանում ՓՄՁ-ի զարգացումը հնարավոր է միայն ներքին արդյունաբերական կոոպերացիայի համատեքստում

Արմինֆո. Վերջին 5 տարիներին Հայաստանում փոքր և միջին բիզնեսի իրավիճակը գրեթե չի փոխվել, ՓՄՁ մասնաբաժինը ՀՆԱ-ի կառուցվածքում արդեն երկար տարիներ կազմում է մոտ 30%: Այս մասին հայտարարել է Հայրենական ապրանք արտադրողների միության նախագահ Վազգեն Սաֆարյանը, պատասխանելով ԱրմԻնֆո-ի հարցին: Փոքր և միջին բիզնեսում տիրող այդ իրավիճակի հիմնական պատճառը Միության ղեկավարը համարում է արդյունաբերական արտադրության պատշաճ զարգացման բացակայությունը:

Այնուամենայնիվ, ապրիլի 10-ին տեղի ունեցած մամուլի ասուլիսում Սաֆարյանը նշել է, որ ՓՄՁ-ն ապահովում է հարկային եկամուտների 5- 6%-ը, իսկ տարիների առաջ այն կազմում էր 2-3%: Նա նշել է, որ գրանցված 70 հազար փոքր և միջին ձեռնարկություններից, որոնց թիվն ամեն տարի նվազում է, մոտ 60% -ն զբաղվում է առևտրով: Այս առումով նա ընդգծել է, որ 2017 թ. տվյալներով սնանկ է ճանաչվել 465 ՓՄՁ սուբյեկտ: «Բանը նրանում է, որ խոշոր առևտրի ցանցերի աշխատանքը հարվածում է փոքր մանրածախ առևտրի կետերին, կրպակներին: Օրինակ, Ռուսաստանում խոշոր սուպերմարկետները տեղակայված են բնակավայրերից բավականին մեծ հեռավորության վրա, այդպիսով փոքր առևտրի տարածքներին հնարավորություն տրվի զարգացնել գործունեությունը: Եվ այս տեսանկյունից իրավիճակը մեզ համար այնքան էլ ձեռնտու չէ», - ընդգծել է նա: «Ես այն կարծիքին եմ, որ կառավարությունը պետք է շեշտը դնի ոլորտի զարգացման վրա, մասնավորապես, խոշոր արդյունաբերական ձեռնարկությունների`«Նաիրիտի», «Վանաձորի քիմպրոմի» և այլ ձեռնարկութոյւնների զարգացման վրա: Եթե ​​այդ ձեռնարկությունները գործեն, ապա նրանց շուրջը կձևավորվեն տասնյակ փոքր և միջին կոնտրագենտներ, որպես սպասարկող ենթակառուցվածք և մատակարար: Սակայն, հաշվի առնելով այսօրվա իրողությունները, ՓՄՁ-ների ճնշող մեծամասնությունը ներգրավված է առևտրի ոլորտում», - ասել է Սաֆարյանը:

Այս առումով Միության ղեկավարն անդրադարձել է Գերմանիային, որտեղ ՓՄՁ մասնաբաժինը ՀՆԱ-ի կառուցվբածքում կազմում է ավելի քան 50%: «Փոքր և միջին բիզնեսի և արդյունաբերական արտադրության զարգացումը փոխկապակցված է: Սակայն Հայաստանում այդ ուղղությամբ բավականաչափ քայլեր չեն արվում», - հավելել է Սաֆարյանը:

Հայաստանի արդյունաբերական հատվածի երկարաժամկետ աճի վերաբերյալ ԱրմԻնֆո-ի մեկնաբանության առումով Սաֆարյանը նշել է, որ արդյունաբերությունը Հայաստանում հիմնականում աճում է հանքարդյունաբերության ոլորտի, մասնավորապես, պղնձի և մոլիբդենի խտանյութի արտահանման հաշվին: «Եթե մենք այդքան խտանյութ չարտահանեինք, այլ տեղում կազմակերպեինք ձուլարան և ստանայինք մաքուր պղինձ, ապա դա որպես հումք կծառայեր ներքին կոոպերացիայի կազմակերպման համար, մալուխային, էլեկտրական և այլ ոլորտների զարգացման առումով: Ներքին կոոպերացիայից բացի հնարավոր կլիներ զարգացնել նաև արտաքինը, մասնավորապես ՌԴ-ի հետ, քանի որ Ռուսաստանի հետ ունենք նույն արտադրական մշակույթը: Հետևաբար, մեզ համար շատ ավելի հեշտ է ինտեգրվել ռուսական տնտեսությանը, կամ կազմակերպել համատեղ ձեռնարկություն, վերականգնելով հին կապերը և ստեղծել նորը: Այս բոլոր ճանապարհները կարող են դնել արդյունաբերության և արտաքին առևտրի նախարարությունները, որի ստեղծման անհրաժեշտության մասին խոսել ենք և անընդհատ խոսում ենք: Եթե ​​փոխաբերական իմաստով տնտեսությունը պատկերացնենք մարդու ձևով, ապա գյուղատնտեսությունը ոտքերն են, արդյունաբերությունը`ողնաշարը, ձեռքերը`բարձր տեխնոլոգիաները, գլուխը`գիտական ​​գիտելիքները: Եվ երբ կան ողնաշարի հետ կապված խնդիրներ, մարդը, ինչպես հայտնի է, թույլ է և խոցելի », - ասել է Միության ղեկավարը:

Բացի այդ, ըստ Սաֆարյանի, ՓՄՁ-ների զարգացումը խոչընդոտում է մշտապես փոփոխվող հարկային օրենսդրությանը: Ձեռնարկատերերի մոտ, ըստ փորձագետի, բացակայում են իշխանությունների նկատմամբ վստահությունը և բիզնեսի զարգացման տեսլականը: «ՓՄՁ-ների գործունեության պայմանները հաճախ փոխվում են, օրենսդրական փոփոխությունները կատարվում են մշտապես: Եթե հարկային քաղաքականության պատասխանատուները պաշտոնապես հայտարարեն, որ օրենքի այս կամ այն ​​կետն անփոփոխ կմնա առնվազն 10 տարի, ապա ձեռնարկատերն իր բիզնսը կզարգացներ առանց որևէ վախի», - ասել է նա:

Նշենք, որ ՀՀ Ազգային վիճակագրական տվյալներով, արդյունաբերական արտադրության ծավալը Հայաստանում 2017-ին աճել է 12.6%, , մինչև 1.660 տրլն. դրամ (3,4 մլրդ դոլար): Մասնավորապես, 2017-ին, 2016-ի համեմատ, հանքարդյունաբերության և բաց հանքերի շահագործման ոլորտում աճը կազմել է 13,9%, մինչև 337.7 մլրդ դրամ:-