ՀՀ ԿԲ նախկին ղեկավար. Իշխանությունը պետք է կուտակային կենսաթոշակային համակարգը ներդնի հենց այսօր, քանի որ ունի բնակչության բարձր վստահությունը

Արմինֆո.  Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգը պետք է ներդրվի հնարավորինս շուտ: «Կառավարությունը պետք է համակարգը ներդնի այսօր, քանի որ վայելում է բնակչության վստահությունը: Հետաձգելը ողջամիտ չէ և ռիսկային է», - ասել է ԿԲ նախկին նախագահ Բագրատ Ասատրյանը մայիսի 30-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը:

Ա. Ասատրյանի խոսքով, վերջին երեք տարիների ընթացքում երկրի իշխանությունները երեք անգամ հետաձգել են այդ համակարգի ներդրումը: Չորրորդ անգամ հետաձգելը ոչ միայն անհիմն է, այլև վտանգավոր է երկրի ապագայի համար: «Մեկ տարվա ընթացքում Հայաստանում որակական փոփոխություններ չեն լինի, որոնք թույլ են տալիս ավելի արդյունավետորեն իրականացնել համակարգը Հայաստանում, ընդ որում, այսօր հետաձգելով մենք կունենանք լուրջ վնասներ», - ասել է նա:

Մինչդեռ, համակարգի ներդրմամբ, ըստ փորձագետի, Հայաստանը լուծում թեկուզ այն խնդիրը, որ կենսաթոշակները կարող են բարձրանալ մինչև նվազագույն սպառողական զամբյուղի չափերին (համապատասխանաբար 40 հազ. դրամ կամ մոտ $ 85, և 55 հազար դրամ կամ $ 120): Իշխանությունները որոշակիորեն կլուծեն նաև ժողովրդագրական խնդիրներ: Վերջին 10 տարիների ընթացքում երկրից հեռացել է 425 հազար աշխատունակ մարդ: Այս առումով, այսօր արդեն մտահոգում է երկրի ծերացող բնակչության փաստը, ինչի արդյունքում աճում է աշխատուժի վրայի սոցիալական բեռը: Այսպես, ներկայումս սոցիալական հարկատու / կենսաթոշակառու հարաբերակցությունը կազմում է 5/4, և ունի նվազելու միտում: Տնտեսագետի կարծիքով, համակարգի ներդրումով կբարձրանա երկրի ներդրումային գրավչությունը, կստեղծվի տնտեսության զարգացման նոր խթան`երկարաժամկետ և համեմատաբար էժան փողի զանգվածի շնորհիվ: Ներկայումս արդեն գործող համակարգում պարտադիր կուտակային վճար ստացված միջոցների գումարն արդեն հասնում է 110 մլրդ դրամի կամ Հայաստանի ՀՆԱ-ի 2 տոկոսին: «Սրանք մեծ են, և ամենակարևորը, անժամկետ գումարներ են, որոնք կարելի է ուղղել երկրի տնտեսությանը», - ասել է Կենտրոնական բանկի նախկին ղեկավարը:

Ըստ Բագրատ Ասատրյանի, համակարգը չի գործի առանց պարտադիր բաղադրիչի: Կառավարիչ հիմնադրամները բավականին հեղինակավոր միջազգային կազմակերպություններ են, որոնք արդեն գործում են բավականին արդյունավետ և սահուն կերպով, և կարող են հրաժարվել հետագա համագործակցությունից, քանի որ ժամանակին պայմանավորվել են որոշակի պայմաններով համագործակցել Հայաստանի հետ: Ըստ նրա, իշխանություններն «այնքան ազնիվ» էին, որ այդ հիմնադրամները կառավարելու բեռը դրվել է ոչ թե տեղական ընկերությունների, այլ միջազգային կազմակերպությունների վրա, քաջ հասկանալով խորքային կոռուպցիան սոցիալական ոլորտում:

Այսպիսով, ինչպես կոչ է անում փորձագետը,  համակարգը պետք է հնարավորինս շուտ ներդրվի, ընդ որում` պարտադիր բաղադրիչի առկայությամբ: «Իսկ եթե կառավարությունը ցանկանում է մեղմել բնակչության սոցիալական բեռը, մեխանիզմներից մեկը կարող է լինել եկամտահարկի դրույքաչափի իջեցումը, որը Հայաստանում ամենաբարձրն է ԵԱՏՄ երկրներից», - ասել է փորձագետը:

Նշենք, որ վերջերս ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Մանե Թանդիլյանը կառավարությանն է ուղարկել որոշման նախագիծը, ըստ որի, կուտակային կենսաթոշակային համակարգի պարտադիր բաղադրիչի ներդրումը Հայաստանում կհետաձգվի մեկ տարով, մինչև 2019-ի  հուլիսի 1-ը:

Հիշեցնենք, որ 2018 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգը պարտադիր կդառնա Հայաստանի բոլոր քաղաքացիների համար: 2017 թ. հոկտեմբերի դրությամբ համակարգի մասնակիցների թիվը գերազանցել է 180 հազարը, որոնց մեծ մասը մասնավոր հատվածի ներկայացուցիչներ են: Համակարգը պարտադիր է 1974 թվականի հունվարի 1-ից դրանից հետո ծնված անձանց համար: Ամսական պարտադիր վճարները կազմում են աշխատավարձի 5% -ը, նույն չափի գումար էլ պետք է վճարվի պետության կողմից`քաղաքացու խնայողական հաշվին, բայց ոչ ավելի, քան 25 հազար դրամը:

Նշենք, որ Հայաստանում պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի շրջանակներում գործում է կենսաթոշակային հիմնադրամ`«Amundi-ACBA-Asset Management» ՓԲԸ (2013-ի նոյեմբերի 19-ից) և «Ցե-կվադրատ Ամպեգա Ասեթ Մենեջմենթ Արմենիա» (2013-ի նոյեմբերի 29-ից): Amundi-ACBA-Asset Management-ի բաժնետերերն են` ֆրանսիական ընկերությունը - 51% և ԱԿԲԱ-Կրեդիտ Ագրիկոլ Բանկը - 49%: Իսկ Ցե-կվադրատ Ամպեգա Ասեթ Մենեջմենթ Արմենիա-ի բաժնետերերն են`ավստրիական C-QUADRAT Investment AG – 74.9% և գերմանական Talanx Asset Management GmbH – 25.1%: Կենսաթոշակային հաշիվների օպերատորներն են`Հայփոստը Արարատբանկը, Արդշինբանկը, Հայբիզնեսբանկը, Էյչ Էս Բի Սի Բանկ Հայաստանը, Ինեկոբանկը, ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը և Կոնվերս Բանկը: