Փորձագետ. «Տաշիր գրուպ»-ից «Բարձրավոլտ էլեկտրացանցերը» ետ վերցնելու մասին կառավարության որոշումը ճիշտ քայլ էր

Արմինֆո. «Կարծում եմ, որ «Տաշիր գրուպ»-ից «Բարձրավոլտ էլեկտրացանցերը» ետ վերցնելու մասին կառավարության որոշումը ճիշտ քայլ էր», - ԱրմԻնֆո-ի հետ զրույցում ասել է «Հայէներգո»-ի նախկին գլխավոր տնօրեն  Ֆելիքս Հակոբջանյանը:

Ըստ նրա, նա, ով վերահսկում է էլեկտրաէներգիայի մուտքը/ելքը, վերահսկում է նաև կորուստները, հաշվառում էլեկտրական էներգիան և, ի վերջո, երկրի էներգետիկ անվտանգությունը: Այլ բան է, նշել է փորձագետը, որ այժմ անհրաժեշտ է մտածել այն մասին, թե ինչպես բարձրավոլտ ցանցերը միավորել էլեկըրաէներգետիկ համակարգի օպերատորի և կարգավորման կենտրոնի հետ, ինչպես դա եղել է ժամանակին, «Հայէներգո»-ի պարագայում: «Այն ժամանակ բաժանումը Հայաստանի կառավարությունը մոտիվացրեց բնական մենաշնորհների սահմանափակման անհրաժեշտությունով, սակայն, ինչպես տեսանք, այդ մենաշնորհների թիվը չպակասեց», - ասել է Ֆելիքս Հակոբջանյանը: Նա գտնում է, որ միավորումը թույլ կտա օպտիմալացնել ծախսերը, նվազեցնել սակագները և բարելավել սպասարկման որակը:

Այսօր «Տաշիր կապիտալ» ընկերությանը ոտ կանգնած աղբյուրն ի պատասխան ԱրմԻնֆո գործակալության թղթակցի հարցին ասել է, որ ընկերությունը մտադիր է իրականացնել իր բոլոր ներդրումային ծրագրերը, ինչպես «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր»-ի, այնպես էլ էլեկտրակայանների սարքավորումներ արտադրող ձեռնարկությունների ստեղծման ուղղոթյամբ:

Նախօրեին ՀՀ էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարար Արթուր Գրիգորյանը լրագրողների հետ զրույցում ասաց, որ «Տաշիր կապիտալ» ընկերության հետ հավատարմագրային կառավարման մասին համաձայնագիրը դադարեցվել է: Ըստ նրա, պայմանագրում եղել են դրույթներ, որոնք չէին գոհացնում պետությանը:

Այս կապակցությամբ երեկ «Տաշւր կապիտալ» ընկերությունը հանդես էր եկել հայտարարությամբ, որտեղ, մասնավորապես, ասված է.

«2017թ. ՀՀ կառավարության առաջարկով բանակցություններ էին սկսվել կառավարության ու «Տաշիր Կապիտալ» ՓԲԸ միջև՝ «Բարձրավոլտ էլեկտրական ցանցեր» (այսուհետ՝ ԲԷՑ) ընկերության կառավարումը «Տաշիր Կապիտալ»-ին հանձնելու նպատակով: Ուռճացված ծախսերի կրճատման նպատակով «Տաշիր Կապիտալ»-ն առաջարկել էր 6 ամսվա ընթացքում ուսումնասիրություններ իրականացնել և համապատասխան խորհրդատվական աջակցություն տրամադրել ԲԷՑ ղեկավարությանը: Ապատեղեկատվությամբ լի այս ժամանակաշրջանում հարկ ենք համարում ներկայացնել մի քանի պարզ ցուցանիշ և եզրակացությունները թողնում հասարակությանը: «Տաշիր Կապիտալ»-ը առաջարկվում էր ԲԷՑ-ի տարեկան ընթացիկ ծախսերը, որոնք կազմում են շուրջ 7 մլն ԱՄՆ դոլար, կրճատել  40%-ով, որի արդյունքում պետությունը տարեկան մոտ 3 մլն դոլար կշահեր: «ԲԷՑ»-ը հանդիսանում է ՀՀ պետական պարտքի ամենածանր դերակատարում ունեցող կառույցներից մեկը, որը 15 տարվա «գերարդյունավետ» կառավարման արդյունքում 520 մլն ԱՄՆ դոլարի պայմանագրային պարտավորություն է կուտակել: Սա հավասար է այսօրվա պետական պարտքի շուրջ 7%-ին: «Տաշիր Կապիտալ»-ի սկզբունքային դիրքորոշում էր Հայաստան-Վրաստան նոր բարձրավոլտ օդային գծի կառուցման 200 մլն ԱՄՆ դոլար արժեք ունեցող նախագիծը (վերջնական հաշվարկներով այս թիվը կարող էր հասնել մինչեւ 240 մլն ԱՄՆ դոլար) տեխնիկապես ավելի գրագետ իրականացնել՝ դրա ընդհանուր արժեքը դարձնելով 70 մլն դոլար: Արդյունքում՝ ա) կտնտեսվեր պետության համար 130 մլն ԱՄՆ դոլար՝  պետական պարտքի բեռը 520 մլն ԱՄՆ դոլարից հասցնելով 390 մլն ԱՄՆ դոլարի, բ) էլեկտրաէներգիայի սակագնի բեռը կնվազեր: Հավատարմագրային կառավարման անցման նպատակն էր կառավարման արդյունավետության բարձրացումը, ընթացիկ ծախսերի օպտիմալացումը՝ միավորելով բաշխիչ ու հաղորդող ցանցի ուժերը: Պետության համար ամենաշահեկան կետն այն էր, որ «Տաշիր Կապիտալ»-ի կողմից կառավարման ստանձնման պարագայում պետությունը հետագա ֆինանսավորման բեռն այլեւս չէր կրի: Ծրագրերը կիրականացվեին «Տաշիր Կապիտալ»-ի կողմից ներգրավված միջոցների հաշվին, որոնք կներգրավվեին առանց պետական երաշխիքի եւ առանց պետական պարտքի վրա ազդեցության: «Տաշիր Կապիտալ»-ի 6-ամսյա խորհրդատվության արդյունքում ԲԷՑ-ի կողմից գրանցված ծախսերի արդյունավետությունը հետեւյալն է.
Իրան-Հայաստան էլեկտրահաղորդման օդային գծի կառուցման աշխատանքների՝ վարկերի սպասարկման տոկոսադրույքների նվազեցման արդյունքում էլեկտրաէներգիայի սակագնում մոտ 6 մլն ԱՄՆ դոլարի խնայողություն է ապահովվել: Դրամական հոսքերի կառավարման արդյունքում տարեկան 300 մլն ՀՀ դրամի եկամուտ կգրանցվի 2018թ.-ին:
Աշխատանքի արդյունավետության բարձրացման շնորհիվ խնայված միջոցները տարեկան 400 մլն ՀՀ դրամ կկազմեն: Ձեռնարկված այլ միջոցառումների արդյունքում ապահովվել է մոտ 8 մլն ԱՄՆ դոլարի պարտքային բեռի կրճատում: Հաշվի առնելով վերը ասվածը՝ հարկ է նշել, որ էներգետիկայի ոլորտում մեծ փորձ ունեցող եւ խոշոր ակտիվներ կառավարող «Տաշիր Կապիտալ»-ին ԲԷՑ-ը որպես շահույթի աղբյուր հետաքրքրել չի կարող: Եվ բանակցությունների հիմնական շարժառիթը եղել է զուտ սակագնի վրա ունեցող ազդեցության մեղմումը: Այս առումով տարակուսանք ենք հայտնում ՀՀ Էներգետիկայի եւ բնական պաշարների նախարար պրն. Արթուր Գրիգորյանի հայտարարության վերաբերյալ առ այն, որ ՀՀ կառավարության եւ «Տաշիր Կապիտալ»-ի միջեւ կնքված պայմանագրի որոշ դրույթներ պետությանը ձեռնտու չեն: Պայմանագրի չեղարկման գործընթացի ժամանակ ՀՀ կառավարության եւ «Տաշիր Կապիտալ»-ի միջեւ որեւէ կետ չի քննարկվել, որեւէ հարցի շուրջ բանակցություններ տեղի չեն ունեցել առավել եւս նորանշանակ նախարարի մասնակցությամբ: Այսօր էլ պատրաստ ենք մեր փորձը փոխանցել պետական կառավարիչներին՝ մաղթելով նրանց առավել արդյունավետ կառավարում»:-