Արմինֆո. Հայաստանի մանրածախ առևտրի 11 ցանցերի ղեկավարները դիմել են Հայաստանի վարչապետի Նիկոլ Փաշինյանին, պահանջելով նրանից դադարեցնել իրենցից պահանջել գյուղատնտեսական ապրանքների վաճառքից ԱԱՀ գծով առաջացած 20% հարկային չհաշվանցված գումարները:
Բաց նամակում նրանք վարչապետին տեղեկացրել են, որ մի ժամանակ ստացել են Պետական եկամուտների կոմիտեի (ՊԵԿ) «դաբրոն», որպեսզի գյուղատնտեսական ապրանքների վաճառքը կազմակերպել անհատ ձեռնարկատերերի միջոցով, որպեսզի դրանով սահմանափակվեն 5% շրջանառության հարկի վճարումով, ինչը թույլ կտա պահպանել ցածր գները: Նշվում է, որ այժմ ՊԵԿ-ն պահանջում է նրանցից չվճարված բոլոր հարկային գումարները`20% ԱԱՀ չափով, որը, ըստ ցանցային ընկերությունների ղեկավարների, նրանք չեն էլ ստացել: Իրենց ուղերձում ցանցերի ղեկավարները եկել են անհասկանալի տրամաբանական եզրակացության, որ հայտնվել են ռիսկի գոտում, քանի որ նրանցից պահանջում են գումարներ, որոնք նրանք չեն վաստակել: Նրանք ոչ միանշանակորեն նշել են, որ ցանցերում աշխատում է շուրջ 10 հազար մարդ, որոնցից մի մասը կարող են կորցնել իր աշխատատեղը, իսկ ապրանքների գների աճը կհանգեցնի նրան, որ տեղական արտադրողը շուկայից դուրս կմղվի ներմուծողի կողմից: Նշվում է, որ այդ բեռը, ի վերջո, կընկնի գնորդների ուսերին, ովքեր ստիպված կլինեն կատարել լրացուցիչ վճարներ:
Մինչդեռ, ԱրմԻնֆո-ի կողմից հարցված փորձագետներն իրենց զարմանքն են արտահայտել, որ նախկին կառավարության հետ ներքին պայմանավորվածությունները վեր են եղել օրենքից: Չգիտես թե ինչու, առևտրային ցանցերը որոնք պատկանել են նախկին իշխանությանը մոտ կանգնած օլիգարխներին, ստացել են այդքան ընդունելի, նույնիսկ ոչ պաշտոնական, արտոնություններ: Հենց այստեղ է, որ թաքնված է, այսպես կոչված, «զուգահեռ տնտեսության» էությունը Հայաստանում, ինչն օրինական հարաբերությունների նկատմամբ ոչ ֆորմալ տնտեսական հարաբերությունների գերիշման վառ օրինակ է: Ավելին, փորձագետները գտնում են, եթե նույնիսկ նման հանցավոր համաձայնությունները տեղի են ունեցել, ապա պարզ չէ, թե ինչ իրավունքով են դրամական հոսքերն ընկել սուպերմարկետի դրամարկղ, իսկ այնտեղից` իրենց տերերի գրպանները, եթե դրանք պետք է գնային դեպի անհատ ձեռնարկատերերի հաշիվներ, և ավելի վատ, եթե դրանք եղել են կեղծ: Ինչպես հայտնի է, ցանցերի կառավարիչներն այդ նպատակով իրենց աշխատակիցներին ստիպել են ձևակերպել ԱՁ լիցենզիաներ, և այդ ԱՁ-ները փակվել են, երբ շրջանառությունը հասել է հարկման դրույքաչափի որոշակի սահմաններին, բացելով ավելի ու ավելի նոր ԱՋ-ներ: Ըստ փորձագետների, այս ամբողջ «հարկային կարուսելից» ոչ միայն վարչական, այլև քրեական հանցագործության հոտ է գալիս:
Հանուն արդարության նշենք, որ 11 ցանցերի ղեկավարները, այնուամենայնիվ, իրենց ուղերձում ողջունում են նոր կառավարության այն քայլերը, որոնք ուղղված են օրենքի գերակայության հաստատմանը առևտրի մեծ ցանցերում և հայտարարում են հարկային օրենսդրության անհապաղ վերանայման անհրաժեշտության մասին:
Մանրածախ առևտրի շուկայում Հայաստանի օլիգարխիայի արտոնյալ դիրքի անթույլատրելիության մասին վաղուց է խոսվում, տարբեր փորձագիտական մակարդակներով: Քանի որ գրեթե ողջ մանրածախ առևտուրը Երևանում կենտրոնացված է առևտրի ցանցերում, իսկ փոքր և միջին ձևաչափի հազարավոր խանութներ չեն դիմանում մրցակցությանը, պարզապես հեռանում են շուկայից, իսկ հազարավոր ընտանիքներ դառնում են գործազուրկ: