Երեթշաբթի, 23 Հոկտեմբերի 2018 18:31

Արմինֆո. Գինիի գործակիցը, որը հանդիսանում է հասարակության շերտավորման վիճակագրական ցուցանիշը և հիմնված է սպառման վրա, Հայաստանին շնորհել է անհավասարության չափավոր մակարդակ, ասված է Համաշխարհային բանկի «Հարավային Կովկասի անհավասար հնարավորությունները» զեկույցում:

 

Ըստ զեկույցի, մինչդեռ Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի երկրներում անհավասարության առումով գերիշխում է որոշակի ոչ միատարրությունը, Ջինի գործակցի`0.25-ից մինչև 0.45-ի տիրույթում: 15 տարիների ընթացքում Վրաստանում չի նկատվել ցուցանիշի որևէ վատթարացում, իսկ Հայաստանում Ջինիի գործակիցը տատանվում է 0,30-ից մինչև 0,35 տիրույթում:

 

Նշվում է, որ նոյեմբերի 2017-ի դրությամբ Հայաստանում և Վրաստանում եկամուտների անհավասարությունը զգալիորեն ցածր է, հիմնականում միջին և ցածր եկամուտ ունեցող 30 երկրների շրջանում: Օրինակ, վերջնական եկամտի համար հաշվարկված և կենսաթոշակային վճարումները որպես հետաձգված վճարում դիտորկվող Ջինիի գործակիցները Հայաստանում և Վրաստանում համապատասխանաբար կազմել է`0.36 և 0.38, ինչը զգալիորեն ցածր է 30 երկրների միջինից, որը կազմում է 0.41:

 

Ավելին, ինչպես նշվում է զեկույցում, քաղաքացիների կողմից գույքային անհավասարության ընկալումը հաճախ ավելի կարևոր է, քան իրերի փաստացի վիճակը, քանի որ ընկալումն ավելի սերտորեն է կապված արդյունավետ քաղաքական գործողությունների հետ, ինչպիսիք են`քվեարկությունը, վարքագիծը կամ պետական ​​քաղաքականությունը: Արդյունքում, չնայած բավականին անկայուն միտումներին, հասկացությունը, որ անհավասարությունն ընդլայնվում է, բավական տարածված է Հայաստանի և Վրաստանի բնակիչների շրջանում: Հայաստանում հարցվածների ավելի քան 75% -ը, իսկ Վրաստանում`60% -ը կարծում են, որ անհավասարությունն ընդլայնվում է: Հայաստանը տարբերվում է նրանով, որ բնակչության 80%-ը գտնում է, որ հարուստների և աղքատների միջև ընկած տարբերությունը պետք է վերացվի, ինչը տարածաշրջանում ամենաբարձրներից է, իսկ Վրաստանը տարածաշրջանի այն երկրների շարքում է, որտեղ նույն կարծիքն ունի բնակչության համեմատաբար փոքր մասը:

 

Փորձագետների կարծիքով, բնակչության նման մոտեցումը կապված է որոշակի դժվարությունների հետ, կապված մարդկանց հնարավորությունների անհավասարության հետ, ինչպես նաև ռեսուրսների բաշխման ցածր թափանցիկության հետ, ինչը մեծացնում է մարդկանց շրջանում դժգոհության աստիճանը: Հայաստանում այս հարցն առավել սուր է դրված, ընդ որում, ոչ այնքան աղքատների և հարուստների միջև, որքան աղքատ և միջին դասերի, ինչպես նաև աղքատների և օլիգարխների միջև հսկայական տարբերության միջև, որը 1990-ականների սկզբին, անվերահսկելի սեփականաշնորհման և այլ ապօրինի ճանապարհներով կուտակել են աներևակայելի մեծ հարստություն: Այսպիսով, ըստ փորձագետների, «փլուզվեց սոցիալական պայմանագիրը», և բնակչության մեծ մասը հասկացավ, որ բախվել է մրցակցային և ոչ պատշաճ կարգավորում ունեցող շուկաների անհավասար մատչելիության հետ կապված խնդիրներին: Սա գործընթաց է, երբ նույնիսկ լավ կրթությունը և զգալի ջանքերը չեն նպաստում բարօրության աճին:

 

Անհավասարության նույն զգացողությունները, ամենայն հավանականությամբ, բնորոշ են նաև Ադրբեջանում և Վրաստանում, քանի որ այդ երկրներն ունեն Հայաստանի նմանատիպ ինստիտուցիոնալ խնդիրները, որոնք առաջացել են անցումային շրջանի անկատարության պատճառով, ընդգծում են Համաշխարհային բանկի փորձագետները: