Արմինֆո. 2018 թվականին Հայկական ատոմային էլեկտրակայանի (ՀԱԷԿ) երկրորդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետը երկարաձգելու աշխատանքը մտել է ակտիվ փուլ: Նոյեմբերի 27-ին լրագրողների հետ զրույցում այս մասին հաղորդել է ՀՀ էներգետիկայի ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարի պաշտոնակատար Գարեգին Բաղրամյանը:
Նրա խոսքերով, աշխատանքի արդյունքում երրորդ տուրբինն ու գեներատորը լիովին փոխարինվել են: 2019 թվականին նախատեսվում է երկրորդ տուրբինի ու երկրորդ գեներատորի փոխարինում: Բացի նախատեսված կանխարգելիչ աշխատանքներից, իրականացվել են նա արդիականացման աշխատանքներ: Ծրագրի իրականացման արդյունքում գործարանի հզորությունը կավելանա 10% -ով, պահպանելով նույն վառելիքի ծավալները: Արդյունքում էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը կաճի, ինչը թույլ կտա նվազեցնել վերջնական օգտագործողների սակագները: Եթե նախկինում ՀԱԷԿ-ներում արտադրվել է 2,4 մլրդ կՎտ / ժ էլեկտրաէներգիա, ապա արդիականացման արդյունքում այդ ծավալները կավելանան մինչև 2,8 մլրդ կՎտ / ժամ: Այսպիսով, շուկայում կհայտնվի լրացուցիչ 400 մլն կՎտ / ժ էլեկտրաէներգիա, ինչը կնպաստի էլեկտրաէներգիայի մեծածախ վաճառքին, հանգեցնելով դրա արժեքի նվազմանը: Արդյունքում, հնարավոր կլինի նվազեցնել սակագները վերջնական սպառողների համար: Հայկական ԱԷԿ-ից յուրաքանչյուր 1 մլն կվտ / ժ էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը կազմում է 2-2,5 մլրդ դրամ: Միայն այս ցուցանիշով կարող է լինել սակագնի 0.5 դրամով կրճատումը: Սակայն կան այլ բաղադրիչներ, որոնք կարող են հանգեցնել սակագների նվազեցմանը: Ըստ նախարարի, այս հարցի վերջնական պատասխանը պատկանում է Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովին:
Գործող նախարարն ընդգծել է, որ 2019 թվականին, երկրորդ տուրբինի վերազինումից և վերանորոգման աշխատանքներից հետո էլ հնարավոր կլինի արտադրել լրացուցիչ 200 մլն կվտ / ժամ էլեկտրաէներգիա: Վերջնական արդյունքները հայտնի կդառնան 2020 թվականին: Գարեգին Բաղրամյանը հիշեցրել է, որ ծրագիրն իրականացվում է Ռուսաստանի Դաշնությունից 270 մլն դոլար և 30 մլն ԱՄՆ դոլար վարկի և դրամաշնորհի միջոցներով: Այսօրվա դրությամբ ծրագիրն իրականացվել է անհրաժեշտ տեխնիկայի մատակարարման 52 պայմանագրերով: Այս պայմանագրերի ընդհանուր արժեքը կազմում է 204 մլն դոլար, բայց դա չի նշանակում, որ բոլոր այդ պայմանագրերն արդեն վճարվել են: Նա նաև հիշեցրել է, որ 2020 թվականից Հայաստանը պետք է սկսի վճարումներ կատարել վարկի հիմնական տոկոսադրույքների և տոկոսադրույքների գծով: Նա ընդգծել է, որ ատոմակայանների սակագինն այդ խնդիրը լուծելու համար նախատեսում է հատկացումները: Վարկի հիմնական գումարը որոշակի ազդեցություն կունենա սակագնի վրա: Այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ որոշ աշխատանքներ երկարաձգվել են մինչև 2021 թվականի ավարտը, ՀՀ ֆինանսների նախարարությունը դիմել է Ռուսաստանի Դաշնության Ֆինանսների նախարարությանը, 2021 թվականի վերջը հետաձգելու առաջարկով: «Այսպիսով, պայմաններ կստեղծվեն վերջնական սպառողների համար սակագների կրճատման առումով», - հայտարարել է նախարարի պաշտոնակատարը
Գարեգին Բաղրամյանը չի բացառել 2026 թվականից հետո Հայկական ԱԷԿ-ի ծառայության ժամկետը երկարացնելու հնարավորությունը: Այս վերջնաժամկետից երեք տարի առաջ կրկնակի հետազոտություններ կանցկացվեն, մասնավորապես, ռեակտորի տեղադրումը, և եթե ապացուցվի, որ անվտանգության խնդիրների հետ կապված որևէ խնդիր չկա, առաջարկություն կլինի ընդլայնելու համար: Բայց այս դեպքում նման լայնածավալ ներդրում չի լինի: Ինչ վերաբերում է նոր միջուկային էներգաբլոկի կառուցմանը, ապա, ինչպես նշում է նա, Հայաստանի շուկայի իրավիճակի զարգացումից ակնկալվող վիճակում է: Մասնավորապես, հայկական կողմը շահագրգռված է նոր մոդուլային միավորներով, որոնք ունեն ավելի ցածր հզորություններ, բայց ավելի հարմար և ընդունելի են հանրապետության էներգետիկ հատվածին:
Նշենք, որ ՀԱԷԿ-ի շահագործման ժամկետի երկարաձգման նախագծի շրջանակներում ավարտվել է սարքավորումների արդիականացման աշխատանքը 2-րդ էներգաբլոկի 2 տուրբոագրեգատներից մեկում: Անցյալ շաբաթ նշվեց Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկ ցանցի արդիականացված տուրբինային բլոկի միացումը: Փորձարկումների ընթացքում սարքավորումը հասել է 238 ՄՎտ-ի հզորության: Տուրբինային բլոկի աշխատանքն սկսվել է 2018 թ. հունիսի 1-ին և ազդել տուրբինների արդիականացման, անջատիչների, գոլորշիների վերափոխման, տուրբինային գեներատորի, հրդեհային համակարգերի և այլ սարքավորումների փոխարինման վրա: Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում կայանում մեծ աշխատանք է կատարվել: Մասնավորապես, երկարաձգվել է ավելի քան 2500 միավոր մասնագիտացված բաղադրիչների, համակարգերի և կառուցվածքների սպասարկման ժամկետը, կատարվել է ծանր և մեծածավալ սարքավորումների առաքում (ավելի քան 70 երկաթուղային վագոն ժամանակակից, բարձր տեխնոլոգիական սարքավորումներ): Նախագծի բոլոր աշխատանքները կավարտվեն մինչև 2021 թվականի ավարտը, և Հայաստանը կստանա արդիական սարքավորումներով հագեցած կայան, որի անվտանգությունը կհասցվի համաշխարհային չափանիշներին:
Հայկական ԱԷԿ-ի սպասարկման կյանքը արդիականացնելու և երկարաձգելու նախագիծը իրականացվում է Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև միջպետական համաձայնագրի (MPS) շրջանակներում, որի հիմնական նպատակն է գործարանի կյանքը վերականգնելը և գործարանը 10 տարի երկարացնել մինչև 2026 թվականը: Ծրագիրը նախատեսում է հայկական կողմին տրամադրել 270 մլն դոլարի վարկ և 30 մլն դոլարի դրամաշնորհ, որը կուղղվի աշխատատեղի անվտանգության և արդյունավետության բարձրացմանը: