Երկուշաբթի, 25 Փետրվարի 2019 15:32

Արմինֆո. Պետական ​​եկամուտների կոմիտեի (ՊԵԿ) նախագահ Դավիթ Անանյանը 2018 թվականի սեպտեմբերին մշակութային ոլորտի ներկայացուցիչներին կոչ էր արել հարկերը բարեխղճորեն վճարել:

Արդեն դեկտեմբերին ՊԵԿ-ը հիշեցրել է, որ ապօրինի ձեռներեցությունը հանգեցնում է քրեական պատասխանատվության: Սակայն, հայկական «մշակութային ինթեբլիշմենթի՚ ներկայացուցիչները ոչ միայն անտեսել են հարկայինների կոչը, այլև ոմանք, մասնավորապես, տեղական շոուբիզնեսի «աստղերը՚, իրենց վրդովմունքն արտահայտել  են բաց տեքստով:  Այնուամենայնիվ, հարկայինները որոշել են աշխատել այդ ոլորտում հարկերի վճարման մշակույթի ձևավորման ուղղությամբ:

 

Պարզաբանման աշխատանք

 

Անցյալ շաբաթ հարկային-մաքսային կոմիտեն հրավիրել էր հանդիպում շոու բիզնեսի ներկայացուցիչների հետ: Նախկինում նրանցից ոմանք ասել էին, որ պատրաստ են վճարել հարկեր, բայց չգիտեք` ինչպես եւ որքան: Հենց հարկայինները խոստովանեցին, որ ոչ բոլորն են հասկանում օրենքի կիրառման նրբությունները: Մինչդեռ, հանդիպման հրավերին արձագանքել էին միայն երգիչներ Ռազմիկ Ամյանի եւ Մարտին Մկրտչյանի պրոդյուսեր Արմին Մովսիսյանը եւ հաղորդավար, թամադա Կարլ Ավետյանը: Նրանք փորձել են հասկանալ, թե «աստղերը» ինչպես պետք է  հարկեր վճարեն օտաերկրյա հյուրախաղերից, երբ այլ երկրներում նրանք արդեն վճարել են հարկեր, կամ` հրավիրված օտարերկրյա աստղի համերգի համար: Առանձին թեմա է հանդիսանում այսպես կոչված «թեյավճարները», որոնք «աստղերը՚ ստանում են ելույթների ընթացքում:

 

Հարկերը վճարիր եւ հանգիստ քնիր

 

Ինչպես ԱրմԻնֆո-ի թղթակցին հայտարարել է ՊԵԿ մեթոդաբանության, վարչարարության, ընթացակարգերի եւ սպասարկման վարչության պետ Հրաչյա Մուրադյանը, ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ, բոլոր եկամուտները ենթակա են հարկման: Ընդ որում, նրան զարմացրել է շոու-բիզնեսի ներկայացուցիչների շրջանում իմպերատիվի չիմացությունը, քանի որ այն գործում է 1992 թվականից:

 

Բոլոր ֆիզիկական անձանց համար ընդհանուր սկզբունքն այն է, որ բոլորը պարտավոր են իրենց եկամուտներց հարկերը վճարել: Մի բան է, երբ հարկային գործակալը` ի դեմս գործատուի, ամեն ամիս պետական ​​բյուջե հարկեր է վճարում, այլ բան է,  երբ որպես գործարքի կողմեր հանդես են գալիս են ֆիզիկական անձերը: Վերջինները պարտավոր են մինչեւ ապրիլի 20-ը ներկայացնել եկամուտների վերաբերյալ տարեկան ամփոփիչ հայտարարագիր, որում պետք է ներկայացնեն միայն այն եկամուտները, որոնք ենթակա են հարկման եկամտահարկի շրջանակում:

 

Կոնկրետ շոուբիզբեսի գծով գործում է հետեւյալ սկզբունքը. հարկեր վճարել ըստ հարկային ռեժիմի, որում նրանք կորոշեն աշխատել: Եթե կատարողը ելույթ է ունենում համերգային դահլիճում` որպես գրանցված աշխատող, կամ որևէ ռեստորանում` վճարովի ծառայությունների մատուցման պայմանագրով, ապա հարկի գումարի հաշվարկումը հարկային գործակալը ինքնաբերաբար իրականացնում է ընդհանուր սկզբունքով:

 

Կա նաեւ շոու-բիզնեսի ներկայացուցիչների կողմից հարկային պարտավորությունների իրականացման այլ մեխանիզմ` իրավաբանական անձանց ռեեստրում որպես անհատ ձեռներեց, ՍՊԸ կամ այլ իրավաբանական անձ գրանցման ճանապարհով: Այդ դեպքում արդեն նա կդիտարկվի որպես անձ, որն իրականացնում ձեռնարկատիրական գործունեություն, եւ, ինչպես բոլոր մյուսները, կդառնա ավելացված արժեքի հարկ կամ շրջանառության հարկ վճարող: Մասնավորապես, աշխատելով շրջանառության հարկի կարգավորման դաշտում, հարկ կլինի ներկայացնել եռամսյակային հաշվետվություն եւ վճարել 5% հարկ:

 

Սակայն, եթե կատարողը, համերգավարը կամ  մշակույթի այլ գործիչ աշխատում է միայնակ, ապա կարող է դիմել հարկային, ստանալ հարկատուի անհատական ​​համար, ինչպես նաև ինքնազբաղ անձի լիցենզիա: Այդ դեպքում մինչեւ 9 մլն դրամ տարեկան շրջանառության պարագայում նրանք կազատվեն հարկերից, բացառությամբ` ներմուծման տուրքերը: Արդեն 2020 թվականի հունվարի 1-ից, Երբ Հայաստանում ինքնազբաղներին  եւ ընտանեկան ձեռնարկատիրությանը  փոխարինելու գա միկրոձեռնարկությունը, նրանք կարող են վճարել միայն 5 հազար դրամ եկամտահարկ` մինչև 24 մլն դրամ տարեկան շրջանառության դեպքում:

 

Միեւնույն ժամանակ, ինչպես նշել է Հրաչյա Մուրադյանը, ստիպված են լինելու կիսել նաև  «թեյավճարները», որոնք ճանաչվում են որպես եկամուտ, միայն թե` այդ դեպքում հարկային ծառայությունը ստիպված է լինելու հավատալ երգչի, պարողի, միջոցառումը վարողի «ազնիկվ խոսքին՚:

 

Սատանան այնքան սարսափելի չէ, ինչպես նրան պատկերում են

 

«Կատարողը երգեց ընկերոջ խնդրանքով, իսկ հարկայինները նրան տարան եւ տուգանեցին: Սրանք աղքատների օգտին խոսակցություններ են», - ասում է Մուրադյանը: Եկամտահարկի պարտքի վճարման պարտավորությունը առաջանում է միայն եկամտի առկայության դեպքում: Չկա եկամուտ` չկա հարկ եւ, ըստ այդմ, ոչ մի հիմք տուգանելու` անգամ «շոու-բիզնեսի երկնակամարի աստղին»:  Մեկ այլ բան է, որ հարկայինը խոստովանում է. եկամտի ձևավորումը ապացուցելու համար, ստիպված են լինելու դիմել վարչական միջոցների, ընդհուպ` օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների կիրառման: «Մենք գիտենք, թե ով է երգում եւ որքանով: Այդուհանդերձ, մենք չենք կարող լիովին վերացնել «ստվերը» եւ թաքնված եկամուտները», - նշել է նա:

 

Միեւնույն ժամանակ, ոչ միայն Հայաստանի ռեզիդենտը, այլեւ ոչ ռեզիդենտը ստիպված կլինեն հարկեր վճարել: Առաջին դեպքում, ամեն տարի ներկայացնելով հայտարարագիր համախմբված միջազգային եկամուտների մասին, երգիչը պետք է նշի արտասահմանում ստացած եկամուտների չափը: Ընդհանուր սկզբունքի համաձայն, ՀՀ ռեզիդենտի եկամուտները պետք է հարկվեն Հայաստանում` այն երկրում, որտեղ գտնվում է եկամտի հիմնական աղբյուրը: Ընդ որում, եթե հյուրախաղերի ծրագրի ընթացքում  նրանք վճարել են եկամտահարկ, օրինակ, 13%-ի չափով, ապա Հայաստան ժամանելուն պես պետք է Հայաստանի բյուջե վճարել 10% տարբերությունը:

 

Իսկ ոչ ռեզիդենտների դեպքում ուժի մեջ են մտնում կրկնակի հարկումը բացառելու մասին միջպետական ​​պայմանագրերը: Այսօր Հայաստանը նման համաձայնագրեր է ստորագրել 46 երկրների, այդ թվում Ռուսաստանի Դաշնության, Ֆրանսիայի, Գերմանիայի եւ Լիբանանի հետ: Հենց այդ երկրներում է հայկական սփյուռքը առավել լայնորեն ներկայացված, եւ, համապատասխանաբար, տեղացի կատարողները հիմնականում այնտեղ են հյուրախաղերով հանդես գալիս: ԱՄՆ-ի հետ նման պայմանավորվածություններ դեռեւս գոյություն չունեն, սակայն, ինչպես հայտարարել են ՊԵԿ-ում, հազիվ թե հայկական «աստղը» մեծ վնաս կրի` հաշվի առնելով ԱՄՆ-ում գործող հարկման պրոգրեսիվ սանդղակը և գոյություն ունեցող արտոնությունները: