Արմինֆո. Հայաստանի պետական եկամուտների կոմիտեն (ՊԵԿ) ի զորու չէ բոլոր ցանկացողներին ապահովել նոր հսկիչ-դրամարկղային մեքենաներով (ՀԴՄ): Ընդ որում, ովքեր դրանք չունեն, բայց իրականացնում են ՀԴՄ առկայություն պահանջող գործունեություն, կտուգանվեն։
Այդ մասին հուլիսի 25-ին լրագրողների հետ զրույցում ասել է ՊԵԿ նախագահ Դավիթ Անանյանը։ Գլխավոր հարկայինի խոսքով ՝ գերատեսչությունը հակված էր ապահովել բոլոր այն տնտեսվարող սուբյեկտների պահանջարկը, որոնց օրենքը հրամայական կարգով պարտավորեցրել է դրանց առկայությունը։ Սակայն հասկանալով, որ հարկամաքսային կոմիտեն ի զորու չէ ապահովել բոլոր դիմումատուների պահանջարկը, իսկ դրանք ներկայում շուրջ 9-10 հազար են, մեկ շաբաթ առաջ գերատեսչությունը հանդես էր եկել հայտարարությամբ այն մասին, որ "հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների ներդրման գրասենյակ" ՊՈԱԿ-ը կարող է նոր ՀԴՄ տրամադրել միայն սահմանամերձ գյուղերում փաստացի գործունեություն իրականացնող հարկատուներին և անհատույց հիմունքներով: Միաժամանակ ՊԵԿ-ը կոչ է արել այն բիզնեսին, որը կարող է ներմուծել համապատասխան ՀԴՄ-ներ հնարավորինս սեղմ ժամկետում, ներկայացնել առաջարկվող սարքավորումների մոդելները ՝ կառավարության սահմանած տեխնիկական պահանջներին համապատասխանության վերաբերյալ եզրակացություն ստանալու նպատակով:
Մինչդեռ, կազուսն այն է, որ ՊՈԱԿ-ի պահեստում ապարատների պակասը, Անանյանի խոսքով, բիզնեսին պատասխանատվությունից չի ազատում։ Տնտեսավարող սուբյեկտին, որը տվյալ դեպքում, հնարավոր է, միանգամայն օբյեկտիվորեն, նոր սարք չունի, Դավիթ Անանյանն առաջարկում է այն ձեռք բերել շուկայում։ Այլապես նա չի կարողանա գործունեություն իրականացնել կամ էլ կենթարկվի հարկային մարմնի պատժամիջոցների։
Դրա հետ մեկտեղ ՊԵԿ ղեկավարը կոչ է անում մեղավորներ չփնտրել պետական պաշտոնյաների շրջանում։ Մեղավոր է, ավելի շուտ, բիզնեսը, որն այդպես էլ չի բարեհաճել արձագանքել ՀԴՄ-ների իրացման շուկայի ազատականացմանը, եւ նրանք, ովքեր իշխանությունը, մասնավորապես, ՊԵԿ-ին մեղցադրում էին այդ ոլորտի մենաշնորհման համար: "Մենք որոշակի քանակությամբ ՀԴՄ ունեինք, որը, ինչպես մեզ թվում էր, բավական էր պահանջարկը բավարարելու համար այնքան ժամանակ, մինչև բիզնեսը, արձագանքելով շուկայի ազատականացմանը, կհասցնի ապահովել ՀԴՄ-ների նկատմամբ համապատասխան պահանջարկը։ Կառավարության մեղքը այստեղ չկա", - ընդգծել է գլխավոր հարկահավաքը։
Անանյանի խոսքով, եթե հետագայում եւս բիզնեսը չարձագանքի շուկայի ազատականացմանը, իսկ այսօր միայն մեկ ընկերություն է ցանկություն հայտնել նոր ՀԴՄ ներմուծել զգալիորեն ավելի բարձր նաեւ գնով, քան տարեսկզբին իշխանությունը հայտարարել է՝ 60 հազար դրամի չափով, ապա, հնարավոր է, ՊԵԿ-ը Ֆինանսների նախարարության թույլտվությունը ստանալուց հետո ձեռնամուխ լինի ՀԴՄ-ների գնումների: Դրա հետ մեկտեղ, ՊԵԿ ղեկավարը զգգգուշանում է շուկայի մենաշնորհման մասին "նոր-հին" կշտամբանքներից։
Անդրադառնալով այն հարցին, թե ինչ պետք է անի բիզնեսը, քանի դեռ շուկայի խաղացողները իրենց դիրքորոշումը կհայտնեն, Դավիթ Անանյանը հայտարարում է, որ ՊԵԿ-ը վարչարարություն չի իրականացնելու այն տնտեսվարողների մոտ, ովքեր հին սերնդի ՀԴՄ ունեն և հասցրել են դիմել ՊԵԿ-ին նորը ստանալու համար, "քանի որ այստեղ օրենքը թույլ է տալիս որոշակի հայեցողական վերաբերմունք": Բայց ահա նոր բացված բիզնեսն ուղղակի պարտավոր է նոր ՀԴՄ ունենալ, այլապես ՀԴՄ-ների առկայություն պահանջող գործունեություն իրականացնելիս Հարկայինը չի կարողանա զերծ մնալ վարչարարություն իրականացնելուց։
Նշենք, որ նոր սերնդի ՀԴՄ-ների կիրառումը պարտադիր է դարձել 2019 թվականի հունվարի 1-ից։ Ավելի վաղ կառավարությունն արդեն քանիցս երկարացրել էր դրանց ներդրման ժամկետները՝ սկզբում մինչեւ 2016 թվականի հունվարի 1 - ը, իսկ այնուհետեւ ՝ մինչեւ 2017 եւ 2018 թվականների սկիզբը: 2019 թվականի փետրվարին կառավարությունը հայտարարել էր, որ կսուբսիդավորի նոր հսկիչ - դրամարկղային մեքենաների (ՀԴՄ) ինքնարժեքի տարբերությունը՝ 158 հազար դրամ եւ դրա բացթողնման գինը՝ 60 հազար դրամ ՝ այդ նպատներին ուղղորդելով շուրջ 5 մլն դոլար: Դա, ինչպես հայտարարվել է, վերաբերում էր 25 հազար հարկային գործակալների, որոնց համար նոր սերնդի ՀԴՄ-ների առկայությունը պարտադիր է դարձել արդեն 2019 թվականի հունվարի 1-ից եւ որոնք միջոցների սղության պատճառով չեն կարող իրենց թույլ տալ դա: Արդեն մայիսի 10-ին ՊԵԿ նախագահը տեղեկացրել էր, որ նոր սերնդի ՀԴՄ-ների պակասի պատճառով դրանք առաջնահերթության կարգով կտրամադրվեն այն հարկատուներին, որոնք նոր են գրանցվել եւ, ընդհանրապես, չունեն ՀԴՄ: "Պաշտոնապես հայտարարում եմ, որ մենք այսօր նոր սերնդի 10-11 հազար ՀԴՄ-ի կարիք ունենք։ Մենք մինչ այժմ ձեռնպահ ենք մնացել ձեռք բերելուց եւ հայտարարում ենք բաց մրցույթ այդ ՀԴՄ - ների գնման համար", - հայտարարել է գլխավոր հարկայինը։