ՀՀ կառավարությունը չի բացառում ՀԱԷԿ-ին ֆինանսական ռեսուրսների դեֆիցիտը լրացնելու համար բյուջետային վարկ տրամադրելու հնարավորությունը

Արմինֆո.  Հայաստանի կառավարությունը չի բացառում ֆինանսական ռեսուրսների դեֆիցիտը լրացնելու համար Հայկական ատոմային էլեկտրակայանին բյուջետային վարկ տրամադրելու հնարավորությունը: Այս մասին նոյեմբերի 13-ին խորհրդարանի ամբիոնից հայտարարել է ՀՀ ֆինանսների նախարար Ատոմ Ջանջուղազյանը ՝ պատասխանելով ՀԱԷԿ-ի երկրորդ էներգաբլոկի արդիականացման ծրագրի իրականացման համար 6 մլրդ դրամի դեֆիցիտի առաջացման վերաբերյալ <Բարգավաճ Հայաստան> խմբակցության պատգամավոր Միքայել Մելքումյանի հարցին:  

Նախարարը նշել է, որ բանակցությունների արդյունքում խնդրի լուծում կգտնվի։ <Դա կլինի բյուջետային վարկ, թե՞ ֆինանսավորման այլ աղբյուրներ, կարծում եմ, 2020 թվականի հունվարին մենք կկողմնորոշվենք այդ հարցի առնչությամբ>, - նշել է Ատոմ Ջանջուղազյանը ՝ հավելելով, որ բյուջետային վարկավորման ծավալները կախված կլինեն վարկի ծավալներից, վարկային գծի ժամկետներից եւ պայմաններից: Կենտրոնական բանկի հետ կա պայմանագիր, որի հիման վրա հնարավոր է իրականացնել ֆինանսավորում՝ 5% մոտավոր տոկոսադրույքով:

Ավելի վաղ ԱրմԻնֆո-ն՝ վկայակոչելով ՀՀ տարածքային կառավարման եւ ենթակառուցվածքների նախարարի տեղակալ Հակոբ Վարդանյանին, հայտնել էր, որ

Հայաստանը Ռուսաստանից պատասխան է ակնկալում 270 մլն դոլարի վարկի գծով վճարումներն սկսելու ժամկետների երկարաձգման վերաբերյալ հարցմանը, որը տրամադրվել էր 2015 թվականին ՀԱԷԿ-ի երկրորդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման ծրագրի իրականացման համար: Նրա խոսքով ՝ ժամանակացույցի համաձայն, նախատեսվում էր ծրագիրն ավարտել մինչեւ 2019 թվականի դեկտեմբերի 31-ը, սակայն 2017 թվականին ավելի քան 4,5 հազար գործիքների եւ սարքավորումների հետազոտության արդյունքում հայտնաբերվել են նոր խնդիրներ, ինչի կապակցությամբ անհրաժեշտություն է առաջացել եւս 2 տարով երկարացնել ծրագիրը: Մասնավորապես, խոսքը ռեակտորի ջերմաստիճանային մշակման (կռելու) մասին է՝ նեյտրոնային հոսքերին դիմադրելու նրա ամրությունը ավելացնելու նպատակով, աշտարակների հովացման համակարգերի արդիականացման, հակասեյսմիկ պաշտպանության համակարգերի տեղադրման, ԱԷԿ-ի նոր ենթակայանի կառուցման համար: Փոխնախարարի խոսքով, ներկայիս ենթակայանը, որը կառուցվել է 1970-ական թվականներին, սպառել է իր ռեսուրսը եւ, հաշվի առնելով դրա համակարգաստեղծ դերը Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկայի ոլորտում՝ "Շինուհայր" եւ Հրազդանի ՋԷԿ ենթակայանների հետ մեկտեղ, նոր օբյեկտի կառուցման անհրաժեշտություն է առաջացել: Նաեւ պետք է կողմնորոշվել ռադիոակտիվ թափոնների կառավարման հարցում։ Երկարաձգման ծրագրի շրջանակում օգտագործվել է վարկային միջոցների 90%-ը (270 մլն դոլարից) եւ 30 մլն դոլար դրամաշնորհի 10%-ը։  Ինչպես սպասվում է, մինչեւ տարեվերջ կխնայվի մոտ 2 մլն դոլար: Հայկական կողմը տոկոսային վճարումներ կիրականացնի ոչ թե ամբողջ վարկի, այլ դրա միայն յուրացված գումարի գծով, քանի որ նախագիծն ամբողջությամբ ավարտված չէ: Հայկական կողմն ակնկալում է ռուսական կողմի ըմբռնումը, որը, նախնական տվյալներով, պատրաստ է քննարկել վճարումների ժամկետների երկարաձգման հարցը, սակայն առայժմ վերջնական որոշում չկա: Մինչդեռ, արդեն 2020 թվականի հունվարի 1-ից Հայաստանը պետք է սկսի վճարել ինչպես տոկոսադրույքների, այնպես էլ վարկի հիմնական գումարի գծով։  Իսկ բլոկի լիակատար արդիականացումը կհանգեցնի դրա արդյունավետության ավելի քան 10%  աճի, ինչը հնարավորություն կտա վարկն սպասարկել առանց որևէ խնդրի։ Փոխնախարարը նաև ընդգծել է, որ 2019 թվականի դեկտեմբերի 31-ին լրանում է ծրագրի գլխավոր կապալառու "Ռոսատոմ Սերվիս" ընկերության հետ պայմանագրի ժամկետը, որի հետ կստորագրվի լրացուցիչ համաձայնագիր՝ կապված աշխատանքների շարունակման հետ: Սակայն նոր համաձայնագրում կսահմանվի վճարման պայմանը։ Հակոբ Վարդանյանի ասելով, բանն այն է, որ ընկերությունը հիմնական փաստաթղթի շրջանակում ծառայությունների վճարման տեսքով ստացել է 30 մլն դոլար, ինչը վերապահված է միջկառավարական պայմանագրում։ Այժմ հայկական կողմը պնդելու է վճարումները ոչ թե ըստ տարիների, այլ ըստ աշխատանքի արդյունքների։  <Նախագիծը ձգձգվեց, իսկ մենք ամեն տարի վճարում էինք ընկերության ծառայությունների դիմաց>, - նկատել է փոխնախարարը:

Հիշեցնենք, որ վարկը տրամադրվել է ՌԴ կառավարության կողմից 15 տարի ժամկետով ՝ առաջին երեք տարիներին վճարումների արտոնյալ ժամանակահատվածով: Այդ ժամկետը լրանում է 2019 թվականի դեկտեմբերի 31-ին։   Ընդ որում, վճարման տարեկան տոկոսադրույքը կազմում է 3%:  ՀԱԷԿ - ի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման ծրագրի հիմնական խնդիրներն են ռեսուրսի վերականգնումը եւ կայանի աշխատանքի երկարաձգումը մինչեւ 10 տարի (մինչեւ 2026 թվականը), ԱԷԿ-ի անվտանգության եւ արդյունավետության մակարդակի բարձրացումը: