Նոր տարի՝ նոր հարկերով. Հայաստանում արմատական հարկային փոփոխություններ են սպասվում

Արմինֆո. 2020 թվականի սկզբից Հայաստանում ուժի մեջ կմտնեն հարկման համակարգի մի շարք փոփոխություններ ։  Ինչպես ավելի վաղ հայտարարել էին երկրի իշխանությունները, երկարաժամկետ հեռանկարում ՀՀ Հարկային օրենսգրքում փոփոխությունները կապահովեն ՀՆԱ-ի աճի լրացուցիչ 0,8 տոկոսային կետ, սպառման լրացուցիչ աճը կկազմի 0,3-0,4 տոկոսային կետ, իսկ զբաղվածությունը ՝ մոտավորապես 0,5 տոկոսային կետ:

Այսպես՝ Ֆինանսների նախարարության կողմից ԱրմԻնֆո ստացված տեղեկատվության համաձայն՝  ԱԱՀ-ի շեմը 58.35 մլն․ դրամից բարձրացվել և վերականգնվել է մինչև 2019թ․ հունվարի 1-ը գործող՝ 115 մլն․ դրամի մակարդակում (այդ թվում՝ 2019թ․ համար); Ինքնազբաղված անձանց և ընտանեկան ձեռնարկատիրության հարկման համակարգերի փոխարեն 2020թ․ հունվարի 1-ից ներդրվել է միկրոձեռնարկատիրության հարկման արտոնյալ համակարգ՝ իրացման շրջանառության 24 մլն․ դրամ շեմով (2019թ․ համար գործող համակարգերի շեմերը համապատասխանաբար 9 մլն․ դրամի և 18 մլն․ դրամի փոխարեն նույնպես սահմանվել են 24 մլն․ դրամ); 2020թ․ հունվարի 1-ից արտոնագրային հարկի համակարգը վերացվել է:

Միկրոձեռնարկատիրության սուբյեկտները՝ ազատվել են հիմնական հարկատեսակներից (բացառությամբ ակցիզային հարկի, բնապահպանական հարկի և ճանապարհային հարկի); վարձու աշխատողի համար եկամտային հարկը սահմանվել է ամսական 5 հազար դրամի չափով՝ անկախ աշխատավարձի մեծությունից:

2020 թվականի հունվարի 1-ից Հայաստանը կանցնի եկամտի հարկման համահարթ համակարգի, որը, անկախ աշխատավարձի չափից, կսահմանվի. 2020թ․ հունվարի 1-ից՝ 23 տոկոս,2021թ․ հունվարի 1-ից՝ 22 տոկոս,2022թ․ հունվարի 1-ից՝ 21 տոկոս, 2023թ․ հունվարի 1-ից՝ 20 տոկոս:

Բացի այդ, նախատեսվում է սոցիալական վճարի դրույքաչափի վերականգնում 2.5 տոկոսից նախկինում կիրառվող 5 տոկոսի մակարդակում՝ 2021թ․ հունվարի 1-ից՝ 3.5 տոկոս,        2022թ․ հունվարի 1-ից՝ 4.5 տոկոս; 2023թ․ հունվարի 1-ից՝ 5 տոկոս:

Շահութահարկի դրույքաչափը 20 տոկոսից նվազեցվել է 18 տոկոս, ոչ ռեզիդենտ կազմակերպությունների և օտարերկրյա քաղաքացիների՝ հայաստանյան աղբյուրներից ստացվող շահաբաժինների հարկման դրույքաչափը 10 տոկոսից նվազեցվել է 5 տոկոս,

միջազգային լավագույն փորձին համահունչ՝ ակցիզային հարկի տոկոսային դրույքաչափերը վերացվել են և ներդրվել են միայն հաստատուն դրույքաչափեր,

բարձրացվել են էթիլային սպիրտի, օղու (բացառությամբ պտուղներից և հատապտուղներից պատրաստված օղու), գարեջրի և IQOS տեխնոլոգիայով ծխախոտի արտադրանքի մասով ակցիզային հարկի դրույքաչափերը, սահմանվել է, որ ակցիզային հարկի հաստատուն դրույքաչափերը տարեկան 3 տոկոսով բարձրանալու են:

Շուրջ 20 տոկոսով բարձրացվել են վիճակախաղերի և շահումով խաղերի կազմակերպման համար վճարվող պետական տուրքի դրույքաչափերը, բարձրացվել են նաև ֆինանսավարկային հատվածում գործող կազմակերպությունների (բանկեր, վարկային կազմակերպություններ, ապահովագրական ընկերություններ, գրավատներ, արտարժույթի փոխանակման կետեր) կողմից վճարվող պետական տուրքի դրույքաչափերը, հանրային սննդի կազմակերպման գործունեության համար սահմանված հարկային բեռը պահպանվել է 2018թ․ երկրորդ կիսամյակի համար սահմանված մակարդակում (2019-2020թթ․ համար սահմանված հարկային բեռի բարձրացումները չեղարկվել են), հանրային սննդի կազմակերպմանը զուգահեռ այլ գործունեությամբ զբաղվելու դեպքում այլ գործունեությունից ստացվող եկամուտները շրջանառության հարկի 20 տոկոս դրույքաչափով հարկելու՝ գործող կարգավորման հետ կապված խնդիրը լուծվել է:

Ակցիզային հարկով հարկման ենթակա ապրանք արտադրող կամ ներմուծող տնտե¬¬սավարող սուբյեկտներին հնարավորություն է ընձեռվել գործել ինչպես միկրոձեռնարկատիրության, այնպես էլ շրջա¬նա¬ռու¬թյան հարկի համակարգերում:

2018 թվականի հուլիսի 1-ից սկսած՝ ավտոմեքենաների առք ու վաճառքով զբաղվող ֆիզիկական անձանց համար սահմանվել է խելամիտ հարկային բեռ (վաճառքի գնի 1 տոկոսի չափով, բայց ոչ պակաս, քան յուրաքանչյուր ձիաուժի հաշվով 150 դրամ)։ Միևնույն ժամա¬նակ, սահմանվել է, որ եթե ավտո¬մեքենան վաճառ¬վում է ձեռքբերումից 365 օր հետո, ապա հարկային պարտավո¬րու¬թյուն չի առաջանում Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված բեռնատար ավտոմեքե¬նայի մասով սահմանված ճանա¬պարհային հարկը վերացվել է,միջազգային բեռնափո¬խա¬դրման ծառա¬յություն մատուցողների կողմից արտերկրում կատարվող ծախ¬սերի փաս¬տա¬թղթա¬վոր¬ման նկատ¬մամբ պահանջ¬ների սահմանման իրավասությունը վերապահվել է Կառավարությանը

2020 թվականի հունվարի 1-ից տոտալիզատորի (այդ թվում՝ ինտեր¬նետ տոտալիզատորի), իսկ 2021 թվականի հունվարի 1-ից՝ շահումով խաղերի (այդ թվում՝ ինտեր¬¬¬նետ շահումով խաղերի) կազ¬մակերպ¬¬ման գործունեության հարկումը տեղափոխվելու է շահութահարկի համակարգ, Կառավարությանն իրավասություն է վերապահվել պահանջներ սահմանել վիճակախաղերի տոմսերի հաշվառման համակարգի նկատմամբ: 2020 թվականի հունվարի 1-ից ոսկու շուկայում գործունեություն իրականացնողների հարկումն իրականացվելու է ընդհանուր սահման¬¬ված կանոններով։ Միաժամանակ, ֆիզիկական անձանցից ձեռք բերվող ոսկու և թանկ¬ար¬ժեք քարերի դիմաց վճարվող եկամուտներն ազատվելու են եկամտային հարկի 10 տոկոս դրույ¬քա¬չափով հարկումից

Օրենքով սահմանված՝ ԱԱՀ-ից ազատմամբ ներմուծվող ապրանքների ցանկում ներառ¬¬ված ապրանքներն առանց ԱԱՀ-ի վճարման ներմուծելու հնարավորությունը պահպանվել է միայն ԱԱՀ վճարողների համար, քանի որ այլ հարկ վճարողների նկատմամբ այս արտոնության կիրառությունը տնտեսագիտական հիմնավորում չունի և բացի այդ, հանգեցնում է գործունեության անհավասար պայմանների ձևավորման: Ֆիզիկական անձանց միջև իրականացվող՝ անշարժ գույքի առք ու վաճառքի գոր¬ծարք¬ներն ազատվել են եկամտային հարկով հարկ¬ումից, 2020թ․ հունվարի 1-ից անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձանցից հողամաս ձեռք բերելու գործարքների մասով հողամաս ձեռք բերող հարկային գործակալներն ազատվելու են 10 տոկոս դրույքաչափով եկամտային հարկ հաշվարկելու և վճարելու պարտավորությու¬նից, ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց՝ արտ¬երկ¬¬րից ստացվող կենսաթոշակներն ազատվել են Հայաստանի Հանրապետությունում եկամտային հար¬¬կով հարկումից:

Ներդրվել են կարգավորումներ, որոնք անմաքս առևտրի խանութի կազմակերպչին կխթանեն անմաքս առևտրի խանութում վաճառքի նպատակով ակցիզային հարկով հարկման ենթակա ապրանքներ (օրինակ՝ գինի, մրգային օղիներ և այլն) ձեռք բերել նաև փոքր արտադրողներից:

Կատարելագործվել է հարկման նպատակով հարկ վճարողներին փոխկապակցված համարելու և այդ հիմքով ԱԱՀ վճարող դարձնելու համակարգը՝ սահմանելով, որ եթե հարկ վճարողը սահմանված կարգով բողոքարկում է հարկային մարմնի որոշումը, կարող է շարունակել համարվել շրջանառության հարկ վճարող, քանի դեռ դատարանի որոշմամբ չի հաստատվել հարկային մարմնի որոշումը:

Անշարժ գույքի միասնական հարկի համակարգի ներդրման ժամկետը 2020թ․ հունվարի 1-ից հետաձգվել է 2021թ․ հունվարի 1-ը՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ այդ ընթացքում ներդրվելու է հարկման նպատակով անշարժ գույքի միավորների բազան դրանց շուկայական գներին մոտարկելու մեթոդաբանությունը և գոտիավորման նոր հաակարգը և, ըստ անհրաժեշտության, վերանայվելու են նաև անշարժ գույքի հարկով չհարկվող նվազագույն շեմը և դրույքաչափերը: Հստակեցվել են հարկային օրենսգրքի կիրառության նախորդ ժամանակաշրջանում հայտ¬նաբերված խնդրահարույց կարգավորումները, վերացվել են նկատված անորոշություններն ու երկիմաստությունները: