Երեթշաբթի, 17 Դեկտեմբերի 2019 18:01

Արմինֆո. Պետբյուջեի կապիտալ ներդրումների ծախսերը չեն կատարվել 222 մլրդ դրամով, իսկ ոչ ամբողջական կատարումը կազմել է 60 տոկոս կամ 122 մլրդ դրամ: Այսօր մամուլի ասուլիսում այդ մասին հայտարարել է Տնտեսական զարգացման նախաձեռնությունների կենտրոնի տնօրեն Մարինե Առաքելյանը։  Նա նշել է, որ պետական կապիտալ ծախսերն այն կարեւոր գործիքն է, որն ապահովում է տնտեսական ակտիվությունը միջին եւ երկարաժամկետ հեռանկարում, ուստի այդ ոլորտի զուսպ քաղաքականությունը կարող է դանդաղեցնել հետագա տնտեսական աճը:

 

Նա հիշեցրել է պաշտոնական վիճակագրության թվերը, որոնց համաձայն, տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը 2019 թվականի 9 ամիսների ընթացքում կազմել է 7,1 տոկոս:  "Եթե մենք ուսումնասիրենք ՀՆԱ կառուցվածքը, կտեսնենք, որ շարժիչ ուժը, հիմնականում, առեւտրի եւ ծառայությունների ոլորտներն էին: Եթե մատուցվող ծառայություններից մենք հեռացնենք զբոսաշրջության ոլորտը եւ ՏՏ ոլորտը, կարող ենք եզրակացնել, որ շարժիչը տերմինալային խաղեր էին, բուքմեյքերական գրասենյակների օգտատերեր, ինչպես նաեւ առեւտուր, ինչը պայմանավորված էր  Հայաստանում ներկրված հին ավտոմեքենաների աննախադեպ քանակով, որոնց թիվը վերջին 9 ամիսների ընթացքում կազմել է 103 հազար միավոր", - հաղորդել է Առաքելյանը:

 

Նրա խոսքով ՝ 2019 թվականին ստվերային տնտեսության կրճատման եւ ձեռնարկված վարչական միջոցների հաշվին Հայաստանը կարողացել է գրանցել բյուջեի եկամուտների աճ, որը 9 ամիսների ընթացքում կազմել է 21,6 տոկոս եւ այդ ցուցանիշը գերակատարել է նշված ժամանակահատվածում: Դրա հետ մեկտեղ, Առաքելյանը նշել է, որ բյուջեի ծրագրի գերակատարմանը զուգահեռ եղել է կապիտալ ծախսերի թերի կատարում ։

Խոսելով ապրանքների եւ ծառայությունների գների ընդհանուր մակարդակի բարձրացման մասին ՝ Առաքելյանը տեղեկացրել է, որ տարեկան գնաճը կազմել է 1,6 տոկոս, ինչը ցածր է ԿԲ ցուցանիշից, որը կանխատեսում էր 4 տոկոս գնաճ։

 

Տնտեսական զարգացման նախաձեռնությունների կենտրոնի տնօրենի խոսքով ՝ գնաճի ցածր ցուցանիշը պայմանավորված է քաղաքացիների գնողունակության անկման պատճառով համախառն պահանջարկի նվազմամբ ։

 

Առաքելյանը հիշեցրել է, որ 2019 թվականի սեպտեմբերին ՀՀ ԿԲ-ն իջեցրել է վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը 0.25 տոկոսային կետով՝ այն  սահմանելով 5.5% մակարդակում, այսպիսով լրացուցիչ միջոցներ ներդնելով տնտեսության մեջ, եւ որպեսզի բանկերը կարողանան ավելի շատ մատչելի վարկեր տրամադրել, եւ ինչ-որ իմաստով խթանել բնակչության գնողունակությունը:

 

Խոսելով որոշ ապրանքների ամանորյա թանկացման մասին ՝ Առաքելյանը դա համարել է բնական սեզոնային գործոն, որն ունի ինչպես օբյեկտիվ, այնպես էլ սուբյեկտիվ պատճառներ։ "Օբյեկտիվ պատճառները կապված են այն բանի հետ, որ տարբեր տեսակի ապրանքների ցանկի նկատմամբ պահանջարկի բարձրացման ֆոնին նկատվում է նաև գների փոփոխություն։  Հաշվի առնելով, որ Հայաստանը ներմուծող երկիր է, միջազգային շուկայում տեղի ունեցող ցանկացած փոփոխություն ուղղակիորեն ազդում է ներքին գնագոյացման վրա։  Եթե խոսենք սուբյեկտիվ պատճառների մասին, ապա խոսքը վերաբերում է այն սուբյեկտներին, որոնք, օգտվելով շուկայում գերիշխող դիրքից, արհեստականորեն բարձրացնում են գները։  Այդ կապակցությամբ Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության հանձնաժողովը պետք է խստացնի հսկողության ուղիները Նոր տարվա նախաշեմին", - նշել է նա ։   Նրա խոսքով ՝ 2019 թվի նոյեմբերին գնաճը 2018-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ կազմել է 1 տոկոս, իսկ հոկտեմբերի համեմատ ՝ 1.1 տոկոս ։  Գների աճ է արձանագրվել առաջին անհրաժեշտության այնպիսի ապրանքների համար, ինչպիսիք են հացը՝ 3,9 տոկոս, մակարոնը ՝ 7,6 տոկոս։  "Չնայած այն հանգամանքին, որ ալյուրի եւ ձավարեղենի համաշխարհային գները նվազում են, Հայաստան այդ ապրանքների ներմուծման ծավալները նվազել են 30 տոկոսով։  Արդյունքում ՝ նախատոնական բարձր պահանջարկի դեպքում դրանց գները տարեկան կտրվածքով բարձրացել են միջինը 5 տոկոսով", - ամփոփել է նա։

 

Նշենք, որ ըստ վիճակագրական տվյալների, Հայաստանի ՀՆԱ աճի տեմպերը III եռամսյակում կազմել են տարեկան 7,9 տոկոս, իսկ 9 ամսում ՝ տարեկան 7,5 տոկոս: Արդյունաբերական հատվածում որոշ աճը փորձագետները կապում են հանքարդյունաբերության ոլորտի դինամիկայի դրական շրջադարձի եւ հանքային հումքի միջազգային գների բարձրացման հետ: Սակայն գյուղատնտեսությունում նկատվում է հակառակ, բացասական դինամիկա։

 

Նշենք, որ նախօրեին Համաշխարհային բանկը վերանայել է իր կանխատեսումը Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճի վերաբերյալ ՝ նախորդ 5,5 տոկոսից հասցնելով 6,9 տոկոսի: 2019 թվականի աճի կանխատեսումը բարելավել է նաեւ Կենտրոնական բանկը ՝ սահմանելով 6,7-7,2 տոկոս միջակայք (միջինը 6,9 տոկոս), նախկին 5,9-7,4 տոկոսի դիմաց (միջինը 6,6 տոկոս): Հաջորդ տարվա անորոշ իրավիճակի հետ կապված, այդ թվում՝ կառավարության կապիտալ ծախսերի ոլորտում, միջազգային կազմակերպությունները, վարկանիշային գործակալությունները և հենց կառավարությունը նախընտրում են համարձակ կանխատեսումներ չանել տնտեսական աճի վերաբերյալ և, հիմնականում, սահմանափակվում են 4,5 - 4,9 տոկոս թվերով։

 

Հիշեցնենք նաեւ, որ 2019 թվականի հոկտեմբերի 30-ի դրությամբ Հայաստանի արտաքին վարկերի գծով չպահանջված մնացորդը կազմել է 1,43 մլրդ դոլար: