Ուրբաթ, 14 Փետրվարի 2020 21:03

Արմինֆո.Բազել 3-ի շրջանակում կապիտալի համարժեքության նորմատիվի սահմանաչափից բարձր շեմերի ներդրումն էլ ավելի կամրապնդի Հայաստանի բանկային համակարգի կայունությունը և կբարձրացնի տնտեսական տարբեր իրավիճակներում ցանկացած շոկի դիմակայելու հնարավորությունները:

 

Նման կարծիք է հայտնել Հայաստանի նանկերի միության (ՀԲՄ) նախագահ, IDBank-ի Վարչության նախագահ Մհեր Աբրահամյանը ՝ պատասխանելով ԿԲ – ի կողմից ներդրվող՝ բանկերի կապիտալի համարժեքության նկատմամբ լրացուցիչ պահանջների վերաբերյալ (խոսքը երեք շեմի մասին է-խմբ.) ԱրմԻնֆո գործակալության հարցին:   

 

Նա նշել է է, որ այդ գործիքակազմն արդեն նախատեսված է Կենտրոնական բանկի կողմից, բայց ներդրվելու է փուլ առ փուլ։ <Բանկերը և ԿԲ-ն երկար ժամանակ քննարկել են այդ հարցը և, ի վերջո, եկել են այդ պահանջներին համապատասխան աշխատելու համար շուկայի մասնակիցներին բավարար ժամանակ տալու որոշման։  Նշեմ, որ այդ շեմերը ներդրվելու են փուլ առ փուլ։  Ես կարծում եմ, որ բանկերը պատրաստ են իրեդարձությունների նման ընթացքին: Սակայն, պատասխանելով ձեր հաջորդ հարցին, նշեմ, որ կապիտալի նորմատիվի այս խստացման հետ մեկտեղ՝ բանկերի դուրս գալը շուկայից բացառում եմ. բոլորի կապիտալը բավարար է, և վերջիններս ի զորու են հաղթահարել շեմերին համապատասխանելու խնդիրը> ", – հայտարարել է Մ. Աբրահամյանը:

 

Ընդ որում, նա նշել է, որ 2015-2016 թվականներին բանկային հատվածի կոնսոլիդացումից հետո, 2017 թվականից բանկերն ունեն բավարար կապիտալ եւ հնարավորություններ այդ նոր պահանջներին համապատասխանությունն ապահովելու համար: Իսկ մյուս կողմից նա նկատել է, որ այդ շեմերի ներդրումը նպատակ ունի էլ ավելի ամրապնդել բանկային համակարգի կայունությունը և բարձրացնել ճգնաժամային իրավիճակներում ցանկացած շոկի դեմ պայքարելու հնարավորությունները ։  

 

Նշենք, որ 2019 թվականի հունիսին հրապարակված՝ Կենտրոնական բանկի <ֆինանսական կայունություն 2018> զեկույցում նշվել է, որ 2020 թվականի հունվարից <Բազել 3> - ի պահանջներին համապատասխան ուժի մեջ կմտնեն կապիտալի համարժեքության պահպանման շեմը, հակացիկլիկ շեմը և համակարգայնության շեմը: Ընդ որում, առաջին երկու շեմերը տարածվում են բոլոր բանկերի, իսկ երրորդը ՝ համակարգային նշանակություն ունեցող բանկերի վրա։ 

 

Կապիտալի համարժեքության պահպանման շեմն անհրաժեշտ է ֆինանսական անկայունության ժամանակաշրջանում բանկի կրած վնասները ծածկելու համար: 2020 թվականից սկսած՝ այդ շեմը կսահմանվի 0,5 տոկոսի մակարդակում ՝ մինչեւ 2,5 տոկոս փուլային բարձրացմամբ:

 

Հակացիկլիկ շեմն անհրաժեշտ է բանկային հատվածում համակարգային ռիսկի սահմանային մեծության առաջացման դեպքում բանկի կորուստները ծածկելու համար: Այդ շեմի նպատակն է սահմանափակել վարկավորման ծավալները տնտեսության կտրուկ վերելքի շրջանում։ Այս շեմը կսահմանվի 0% - ից մինչև 2,5% միջակայքում ։  

 

 

Համակարգային նշանակություն ունեցող բանկերը պարտավոր կլինեն 2020 թվականի հունվարից  լրացուցիչ հաշվարկել ռիսկով կշռված ակտիվների նկատմամբ 0,5-ի չափով շեմ՝ հասցնելով այն 1,5 տոկոսի մինչև 2023 թվականի հունվարի 1-ը: Այս շեմի նպատակն է բարձրացնել ճգնաժամային իրավիճակներում համակարգային նշանակություն ունեցող բանկերի՝ շոկերին հակազդելու հնարավորությունները: 

 

ՀԲ հաշվետվությունում նշվել է, որ Բազել 3-ի պահանջների ներդրման շրջանակում ՀՀ կենտրոնական բանկը մշակել և ընդունել է «Բանկերի կապիտալի համարժեքության նորմատիվի սահմանաչափից բարձր շեմերի սահմանման և հաշվարկման» կարգը, որը ուժի մեջ է մտել 2019 թ. ապրիլից: Կարգի ընդունումը նպատակաուղղված է իրականացվող մակրոպրուդենցիալ քաղաքականության գործիքակազմի ձևավորմանը և քաղաքականության արդյունավետության բարձրացմանը:

 

ԱրմԻնֆո գործակալության պատրաստած՝ Հայաստանի բանկերի էքսպրես ռենքինգի տվյալների համաձայն՝ 2020թ.հունվարի 1-ի դրությամբ բանկային շուկայում կապիտալի համարժեքության միջին մակարդակը կազմել է 27,57%, ինչը ցածր է տարեկան վաղեմության ցուցանիշից (29,92%): Հայաստանում գործող 17 բանկերից տարեկան կտրվածքով կապիտալի համարժեքության մակարդակի նվազում է արձանագրվել 12-ի մոտ: Նշենք, որ հայկական բանկերի համար կապիտալի համարժեքության նորմատիվը (N1) կարգավորողի կողմից սահմանված է առնվազն 12 տոկոս մակարդակում: