Հինգշաբթի, 19 Մարտի 2020 17:32

Արմինֆո. Հայաստանի տուրօպերատորների ընթացիկ հասույթը վերջին ամսվա ընթացքում մոտեցել է զրոյական նիշին՝ ինչպես ներգնա, այնպես էլ արտագնա զբոսաշրջության համար: Այդ մասին ԱրմԻնֆո-ի թղթակցին պատմել է "Սլայս Տուրս" ընկերության զբոսաշրջության գծով փորձագետը։

 

Մասնագետի խոսքով՝ Հայաստանում ներգնա տուրիզմը նոր է սկսել թափ հավաքել off-season (ոչ սեզոնային - խմբ.) անդորրից հետո։ Իսկ ընթացիկ տարվա հունվար-փետրվար ամիսների առաջին ամրագրումները չեղարկվել են արդեն մարտի սկզբին։ Իրական և հնարավոր եկամուտները հավասարվել են զրոյի, իսկ ընթացիկ ծախսերն ու ներդրումները դեռևս իրենց չեն արդարացրել  այդ ուղղությամբ։

 

Ինչպես պատմել է Նանե Մաթեւոսյանը, իր կողմից համակարգվող ընկերությունը ոչ վաղ անցյալում մուտք է գործել ներգնա զբոսաշրջության շուկա, շուրջ մեկ տարի միջոցներ է ներդրել արտասահմանում բրենդը խթանելու համար, ընկերությունն առաջ մղելով առցանց հարթակներում, մշակելով եւ փորձարկելով համապատասխան զբոսաշրջային փաթեթներ, դրանց հիման վրա ստեղծելով գովազդային նյութեր եւ մասնակցելով թանկարժեք միջազգային ցուցահանդեսներին: "Մենք դեռ չենք հասցրել քաղել մեր ներդրումների պտուղները, և այսօրվա իրավիճակում՝ լի անորոշությամբ, չգիտենք, թե երբ կկարողանանք դա անել", - ընդգծել է նա:

 

Միևնույն ժամանակ, խոսելով արտագնա զբոսաշրջության ոլորտում տիրող իրավիճակի մասին, մասնագետն ընդգծել է, որ մարտը առաջին ամիսն է, երբ զբոսաշրջային ընկերությունները դադարում են վնասներ կրել և դուրս են գալիս գոնե "զրոյի": " Դեռ հունվարի վերջից սկսվել է ամրագրումների չեղարկումը, բայց նախորդ ծավալները թույլ են տվել մնալ ջրի երեսին: Եկամուտները նվազել են միջինը 30%-ով՝ նախորդ տարվա համեմատ, ինչը թույլ է տալիս ընկերություններին ծածկել գոնե տարածքների վարձակալությունը: Փետրվարն ու մարտը աղետալի էին, ամրագրման լայնածավալ չեղարկումները հանգեցրել են լրացուցիչ կորուստների:

 

Մասնագետի  կարծիքով,  Հայաստանում զբոսաշրջային ողջ բիզնեսը լուրջ կորուստներ է կրում: Բոլոր ընթացիկ ամրագրումները, պարզապես, չեղարկվում են, դրանցից շատերը չեղարկվում են տուգանքներով։ Ավիաընկերությունները չեղարկումները ձևակերպում են

իրենց հայեցողությամբ: Օրինակ, լեհական LOT-ը չեղարկում է թռիչքները եւ, ընդսմին, դրամական միջոցները չի վերադարձնում, այլ թողնում է զբոսաշրջային գործակալությունների հաշվին՝ ապագա թռիչքների համար, իսկ ցածր բյուջետային WIZZAIR-ը, նույնիսկ, հարկ չի համարել հայտարարել դեպի Ավստրիա թռիչքների չեղարկման մասին, թեեւ Ավստրիան փակել է սահմաններն օտարերկրյա քաղաքացիների համար:

 

Խոսելով զբոսաշրջային բիզնեսի մարժինալության մասին ՝ մասնագետը նշել է, որ շուկան այնքան է ընկել, որ դրա մասին, նույնիսկ, խոսելու հարկ չկա։ "Այս պահին բոլոր ջանքերն ուղղված են գոյատեւման ընթացիկ խնդիրների լուծմանը. եթե չվերթը չեղյալ է հայտարարվել, ուղեւորին ինչ-որ կերպ պետք է վերադարձնել հայրենիք, եթե սահմանը փակել են, կամ զբոսաշրջիկը վախենում է ինչ-որ ուղղությամբ թռչել, ապա պետք է նվազագույնի հասցնել տուգանքները, նպաստել իրավիճակից լավագույն ելքերին", - նշել է Մաթեւոսյանը:

 

Շատ զգուշավոր կանխատեսումներով՝ ճյուղը խորը ճգնաժամից կսկսի դուրս գալ, լավագույն դեպքում, հունիսից։ "Բայց, այնուամենայնիվ, տարեկան կանխատեսումներն անմխիթար են։ Լավագույն դեպքում, ներկայիս փլուզումը կարող է փոխհատուցվել 2021 թվականի ամռանը՝ եթե հաջողակ լինենք", - ընդգծել է նա։

 

Խոսելով զբոսաշրջային օպերատորներին պետության հնարավոր օգնության մասին ՝ Մաթեւոսյանն ընդգծել է, որ ընկերությունների ծախսերի ամենամեծ հոդվածը բաժին է ընկնում վարձակալությանն ու աշխատավարձերին: "Իհարկե, նախընտրելի են այդ ուղղություններով փոխհատուցումները, գոնե՝  աշխատավարձերի մասով: Հարկերն ավելի թեթև են կշռում ընդհանուր պորտֆելում, քանի որ, եթե շրջանառություն չկա, դրանք առանց այդ էլ նվազագույն են, հիմնականում, դարձյալ աշխատավարձերից եկամտահարկի մասով"։

 

Խոսելով զբոսաշրջության ճյուղի և բիզնեսի հարակից հատվածների փլուզումից  երկրի տնտեսության համար հնարավոր կորուստների մասին՝ Մաթեւոսյանն ընդգծել է, որ զբոսաշրջության վրա հիմնված ցանկացած բիզնես կարող է գոյատեւել միայն հնարավոր այլընտրանքային եկամուտների, սուբսիդիաների կամ, դարձյալ, եթե  հաջողություն լինի, ամռանը եկամուտների անոմալ աճի դեպքում: Եվ անոմալ աճը դեռ պետք է սպասարկել ընթացիկ ռեսուրսներով: "Իմ ամենահամեստ հաշվարկներով՝ արտագնա զբոսաշրջությունը մինչեւ ամառ կկորցնի մոտ 4-5 մլն դոլար, իսկ ներգնա տուրիզմը ՝ ավելի քան 20 մլն դոլար։

 

Պատասխանելով այն հարցին, թե արդյոք զբոսաշրջային բիզնեսի զրոյացումը վաղը, երբ կորոնավիրուսին առնչվող ճգնաժամը հաղթահարվի, կարող է ազդել ցուցանիշների աճի բարձր դինամիկայի վրա ՝ կապված ճյուղի ներքին ներուժի մասնակի կորստի հետ, մասնագետն ընդգծել է, որ դրան նայում է զուսպ լավատեսությամբ: "Դեռեւս հունվարին հետաքրքրությունը լավատեսություն էր ներշնչում, բոլորը սպասում էին ապրիլին ցածր ձմեռային սեզոնից հետո եկամուտների առաջացման համար: Նույնիսկ ձմեռային սեզոնին զրոյական արդյունք չկար, դիտվում էր թե ընթացիկ հոսքի, թե եվրոպական երկրներից եւ ԱՊՀ-ից հետաքրքրության աճ։ Եղել են գարնանը-ամռանը խորհրդաժողովների անցկացման, հանգստի նպատակով, բուժական զբոսաշրջության մասով բազմաթիվ հարցումներ: Բուռն թռիչք, անկեղծ ասած, չենք ակնկալում, բայց, միաժամանակ, հետագայում ոլորտի աշխուժացման եւ աստիճանաբար վերականգնման մեծ հույս ունենք", - ընդգծել է Մաթեւոսյանը: