Չորեքշաբթի, 1 Ապրիլի 2020 17:34

Արմինֆո.Հայաստանի Կենտրոնական բանկի կանխատեսմամբ ՝ կորոնավիրուսի հետեւանքների ազդեցությունը տնտեսության վրա կդանդաղեցնի 2020 թվականին Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճը մինչեւ լլլլճացման 0,7 տոկոս (2019թ.փաստացի 7,6 տոկոս աճից): 2021 թվականին սպասվում է աճի տեմպերի վերականգնում մինչև 7,2 տոկոս։ Դա շարադրված է Կենտրոնական բանկի դրամավարկային քաղաքականության ծրագրում 2020թ.առաջին եռամսյակի համար, որը հրապարակվել է այսօր։

 

ԿԲ-ն կանխատեսում է, որ կորոնավիրուսի (COVID-19) տարածումը և դրա կանխարգելման նպատակով ձեռնարկված խիստ միջոցառումները զգալիորեն կճնշեն տնտեսական ակտիվությունը 2020 թվականին: Ընդ որում, դրա բացասական ազդեցության հիմնական նյութականացումը  բաժին կընկնի ընթացիկ տարվա երկրորդ եռամսյակին, որից հետո, անորոշության նվազմանը զուգընթաց, տնտեսությունն աստիճանաբար կվերադառնա զարգացման բնականոն ընթացքին՝ պոտենցիալ մակարդակի վերականգնմամբ։

 

Ըստ ԿԲ-ի սպասումների՝ կորոնավիրուսի համաճարակի տարածումը կանխելու միջոցների բացասական ազդեցությունը կանդրադառնա տնտեսության բոլոր ճյուղերի վրա, սակայն առավել խոցելի են զբոսաշրջության եւ զվարճանքի ոլորտներն ու դրանց հետ սերտորեն կապված հատվածները: Չնայած համավարակի ակնկալվող կարճաժամկետ ազդեցությանը, վերջինիս տեւողությունը մնում է առաջնային ռիսկ, որից մեծապես կախված կլինեն տնտեսական ակտիվությունը, տնտեսության կառուցվածքը եւ տնտեսության հետագա զարգացման ներուժը:

 

Վերոնշյալ ենթադրվող զարգացման ընթացքի համատեքստում ԿԲ-ն կանխատեսում է ՀՆԱ-ի խզման պահպանում բացասական ֆոնին, ինչը կհաջողվի մեղմել ընդլայնողական դրամավարկային քաղաքականության խթանիչ ազդեցությամբ և հարկաբյուջետային քաղաքականության ակնկալվող քայլերով։ Կանխատեսվող հորիզոնում, անորոշության նվազմանը զուգընթաց, տնտեսական աճը կհասնի հավասարակշռված միջնաժամկետ մակարդակի։

 

Արտաքին առեւտրի գծով ԿԲ-ի 2020 թվականի կանխատեսումները նույնպես հոռետեսական են, մասնավորապես, սպասվում է ինչպես ներմուծման անկում 9-11% - ով (2019թ. 9,1% փաստացի աճի դիմաց), այնպես էլ արտահանման՝ 5-7% - ով (2019թ. 10,3% փաստացի աճի դիմմաց), ինչը բացասական ազդեցություն կունենա իրական ՀՆԱ-ի վրա։ Դա պայմանավորված է համաշխարհային պահանջարկի նվազման նոր կանխատեսումներով, ներքին տնտեսության ակնկալվող զարգացմամբ՝ Հայաստանի առևտրային գործընկեր երկրներում կորոնավիրուսի տարածումը կանխելու խիստ միջոցառումների ֆոնին։

 

Գործազրկության առումով ԿԲ-ն ակնկալում է հավասարակշռված մակարդակի աճ, բայց,  ինչպիսին այն կլինի, կախված  է ՀՀ կառավարության կողմից ձեռնարկվող միջոցների կոշտության աստիճանից ։ Իսկ միջնաժամկետ հեռանկարում ԿԲ-ն կանխատեսում է գործազրկության մակարդակի տարեկան նվազում 0,8-1,2 տոկոսային կետով՝ ժամանակահատվածի ավարտին մոոտենաաալով 17,3%-ի (նույն ցուցանիշն է      նված նախորդ կանխատեսմանմեջ): Մասնավոր հատվածում անվանական աշխատավարձի աճը 2020 թվականին կպահպանվի 7,7 տոկոսի մակարդակում՝ 2021 թվականին տեմպերի դանդաղումով մինչեւ 7,3 տոկոս, իսկ կանխատեսվող հորիզոնի վերջում կկայունանա մոտ 8,2 տոկոս:

 

Ըստ ԿԲ կանխատեսման, 2020 թվականին սպասվում է նաեւ ֆիզիկական անձանց դրամական փոխանցումների զգալի կրճատում՝ 16-19% - ով (2019թ. փոխանցումների ներհոսքի փաստացի 9,7% աճի դիմաց, ընդ որում Ռուսաստանից՝ անկումից մինչեւ 0,6% աճի միտման դեպքում)՝ կապված Ռուսաստանի տնտեսության աճի դանդաղման եւ նավթի գների կտրուկ անկման պայմաններում ռուբլու ծանրակշիռ արժեզրկման հետ: Դրան զուգընթաց, դրամական փոխանցումների անկման վրա էական ազդեցություն կունենա Ռուսաստանի կողմից երկիր մուտքի ժամանակավոր արգելքը՝ կորոնավիրուսի տարածումը կանխելու միջոցառումների շրջանակներում: Հարկ է նշել, որ ՀՀ ԿԲ տվյալներով, 2019 թվականին Ռուսաստանի մասնաբաժինը ֆիզիկական անձանց փոխանցումների ներհոսքի կառուցվածքում 59 տոկոսից նվազել է մինչև 54 տոկոս։

 

Այս պայմաններում ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտի հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ի նկատմամբ 2020 թվականին կտեղակայվի 7-9% միջակայքում, իսկ միջնաժամկետ հեռանկարում տնտեսական զարգացման բնականոն ընթացքի վերականգնմանը զուգընթաց աստիճանաբար կմոտենա հավասարակշռված մակարդակին՝ 3-5% միջակայքում:

 

Մինչդեռ, նախորդ կանխատեսման հաշվետվության մեջ, որը հրապարակվել էր 2019թ. դեկտեմբերին, ԿԲ-ն 2020 թվականին ակնկալում էր ֆիզիկական անձանց դրամական փոխանցումների աճի տեմպերի վերականգնում մինչև 7-9%, արտահանման աճի դանդաղում մինչև 6-8% և ներմուծման անկում 0-3%-ով: Սակայն այդ պահին իրավիճակի վատթարացում կանխատեսող մարտահրավերներ չէին դդիտվում, ավելին, կորոնավիրուսի համաշխարհային ընդգրկումը սկսեց նկատվել փետրվարի կեսերից, ինչի կապակցությամբ ԿԲ-ի նոր կանխատեսման հաշվետվությունում գնահատականներում հաշվի են առնվում տնտեսության վրա ազդեցության համաճարակից բխող գործոնները։

 

Նշենք, որ  Համաշխարհային բանկի այս տարվա հունվարին  2020 թվականի համար թարմացված կանխատեսման համաձայն, Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճը կդանդաղի մինչեւ 5,1 տոկոս։ ԱՄՀ-ն նույնպես իր վաղ կանխատեսման մեջ  ակնկալում էր  2020 թվականին Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճի դանդաղում մինչեւ 4,5 տոկոս (նորացված տարբերակ դեռեւս չկա): ՀՀ 2020 թվականի պետական բյուջեում ամրագրված է ՀՆԱ-ի 4,9 տոկոս աճ: