Չորեքշաբթի, 1 Ապրիլի 2020 18:51

Արմինֆո.Հայաստանի Կենտրոնական բանկի կանխատեսումներով, գնաճը մինչեւ 2020 թվականի վերջը կկազմի 1,9 տոկոս եւ միջնաժամկետ հեռանկարում կմոտենա նպատակային շեմին: Այդ մասին նշված է ՀՀ ԿԲ դրամավարկային քաղաքականության 2020թ.առաջին եռամսյակի ծրագրում, որը հրապարակվել է այսօր: Ընդ որում, ԿԲ-ն ակնկալում է, որ առաջիկա ամիսներին գնաճը կպահպանվի ցածր մակարդակի վրա։

 

Ակնկալվում է, որ կորոնավիրուսի ազդեցությունից զգալիորեն կդանդաղի համաշխարհային տնտեսության աճի տեմպերը, ինչը արտաքին պահանջարկի կրճատման եւ հումքային ապրանքների գների իջեցման միջոցով գնաճային ճնշում կգործադրի Հայաստանի տնտեսության վրա: Միևնույն ժամանակ, կարճաժամկետ հատվածում ՀՀ տնտեսության իրական հատվածը, բնականաբար, իր վրա կզգա նաև ծանրակշիռ բացասական ազդեցություն։

 

ԿԲ-ն գնահատում է, որ կորոնավիրուսի համաճարակի պատճառով ստեղծված ճգնաժամային իրավիճակում դրամավարկային գործիքի կիրառումը ' որպես նման հանգամանքներին արձագանքելու միջոց, արդյունավետ չէ, քանի որ շոկն ի սկզբանե բժշկական բնույթ է կրում: Դրա հետևանքով, առաջացած անորոշության պայմաններում տնտեսության հնարավոր վնասը նվազագույնի հասցնելու համար անհրաժեշտ է գործի դնել հասցեական հակաճգնաժամային քաղաքականություն ՝ տնտեսության հատկապես խոցելի ոլորտների և բնակչության շերտերի աջակցության համապատասխան նպատակային գործիքների օգտագործմամբ։

 

Միևնույն ժամանակ, կառավարության կողմից իրականացվող միջոցառումների առավելագույն արդյունավետության հասնելու համար, առավել քան երբևէ, առանձնահատուկ նշանակություն է տրվում մակրոտնտեսական կայունության ապահովմանը, այդ թվում՝ գների կայունության պահպանմանը ։ Այս համատեքստում, առաջնորդվելով գների կայունության երկարաժամկետ նպատակադրմամբ, ինչպես նաև հաշվի առնելով կորոնավիրուսի պատճառով նկատվող անորոշության ֆոնին սպասվող գնաճի և տնտեսության ակնկալվող դինամիկան, ՀՀ ԿԲ-ն մարտին որոշում է կայացրել իջեցնել վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը 0.25 տոկոսային կետով (մինչև 5.25% ՝ ս.թ. մարտի 17 - ից):

 

ԿԲ-ի գնահատականներով՝ արդեն 2020 թվականի երկրորդ եռամսյակից կդիտվի ազդեցություն տնտեսության իրական հատվածի վրա, ինչը կհանգեցնի համախառն պահանջարկի եւ առաջարկի կրճատման: Զարգացման նման միտման պայմաններում ՀՆԱ-ի խզումը դեռ շատ չի փոխվի՝ պահպանելով բացասական ֆոնի վրա։ Իսկ մյուս կողմից կանխատեսվում է, որ խթանող դրամավարկային պայմանները և ակնկալվող բյուջետային աջակցությունը թույլ կտան ընթացիկ տարվա երկրորդ կեսից սկսած աստիճանաբար փակել ՀՆԱ-ի ճեղքվածքը ՝ այն հաջորդ տարվա ընթացքում դրական մակարդակ դուրս բերելու հեռանկարով, իսկ դա, իր հերթին, կձգի նաև գնաճը։

 

Միջնաժամկետ հեռանկարում ակնկալվում է, որ հարկաբյուջետային քաղաքականության ազդեցությունը չեզոք կլինի։

 

ԿԲ հետևողական քաղաքականության շնորհիվ հասարակության կարճաժամկետ գնաճային սպասումները աննշան են փոխվել, և նույնիսկ վերջին շրջանում արտարժութային շուկայում նկատվող որոշակի արժեզրկման ֆոնին շարունակում են  մնալ խարսխային։

 

Ակնկալվող մակրոտնտեսական զարգացման և անորոշության պայմաններում Կենտրոնական բանկը շարունակում է մշակել ազդեցության տարբեր սցենարներ, և գնահատվող ռիսկերի նյութականացման դեպքում պատրաստ է չեզոքացնել դրանք ՝ գների կայունության ապահովման նպատակով։

 

ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով ՝ Հայաստանի սպառողական շուկայում 2019 թվականին գնաճը կազմել է ավելի ցածր ՝ 0,7 տոկոս, քան 2018 թվականին ՝ 1,8 տոկոս ։ Դա ավելի շատ պայմանավորված էր ոչ պարենային ապրանքների (ներառյալ ալկոհոլը եւ ծխախոտը) գների 1,4 տոկոսով բարձրացմամբ, քան պարենային ապրանքների ՝ 0,2 տոկոսով, ծառայությունների սակագների 1,1 տոկոսով բարձրացմամբ: Սպառողական գների միջին ամսական աճը 2019 թվականի հունվար-դեկտեմբերին կազմել է 0,1 տոկոս ՝ կրկնելով տարեկան վաղեմության միտումը։ Տարեկան կտրվածքով (2018թ. հունվար-դեկտեմբեր) սպառողական շուկայում ևս արձանագրվել է 1.4% գնաճ (տարեկան 2.5% գնաճի դիմաց), ինչը պայմանավորված էր պարենային ապրանքների 2,1% (նախորդ տարվա 2.5% աճի դիմաց), ոչ պարենային ապրանքներինը ' 1,5% (նախորդ տարվա 4,5% աճի դիմաց) և ծառայությունների սակագների 0,5% (նախորդ տարվա 1,2% թանկացման դիմաց): Ամսական կտրվածքով 2018-ին գնանկումը գրանցվել է ապրիլ-օգոստոս ամիսներին ներառյալ, ընդ որում առավել գնանկումային են  եղել հունիսն ու հուլիսը (1,9-ական տոկոս), իսկ համեմատաբար բարձր գնաճ արձանագրվել է հունվար-փետրվարին (1,7-1,8 տոկոս): Ըստ 2020թ. հունվար-փետրվարին հրապարակված վիճակագրական տվյալների ՝ հունվար-փետրվարին նույնպես եղել է գնաճային (1,3%), իսկ փետրվարը ՝ դեֆլյացիոն (0,2%, 0,5% տարեկան գնանկման դեպքում), հունվար-փետրվարին գնաճը կազմել է 1,4% (տարեկան 0,1% գնանկման դեպքում)։

 

Նշենք, որ ՀԲ-ի ավելի վաղ կանխատեսման համաձայն, 2020 թվականին Հայաստանում սպասվում էր 4 տոկոս գնաճ: Հատկանշական է, որ ՀՀ բյուջեում ամրագրված գնաճի նպատակային շեմը նույնպես կազմում է 4% (+/- 1,5) ։