Ուրբաթ, 10 Ապրիլի 2020 18:51

Արմինֆո.Համաշխարհային բանկի նոր կանխատեսման համաձայն,  2020 թվականին Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճը կկազմի 1,7 տոկոս (բազային սցենարով)՝ 2021 թվականին մինչեւ 4,5 տոկոս եւ 2022 թվականին ՝ մինչեւ 4,7 տոկոս արագացմամբ: Այդ մասին ասվում է ՀԲ "Պայքար COVID-19-ի դեմ:  Տնտեսական հեռանկարը Եվրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանում "(Fighting Covid-19. ECA Economic update) տնտեսական զեկույցում:

 

Ընդ որում, ՀԲ-ն կարծում է, որ Հայաստանի ՀՆԱ-ի նման աճի հավանականությունը 2020 թվականին հնարավոր է այն դեպքում, եթե տնտեսությունը սկսի վերականգնվել մինչեւ ամռան կեսերը: Ակնկալվում է, որ տնտեսական աճի տեմպերի դանդաղումը կմեղմացվի ընդլայնված բյուջետային քաղաքականության անցկացման շնորհիվ ՝ ապահովելով ընթացիկ ծախսերի (սոցիալական եւ առողջապահական) ավելացումը եւ բիզնեսին աջակցության ու պետական ներդրումների ծավալի ավելացումը:

 

Տնտեսական աճի դանդաղումը բացասաբար է ազդում աշխատատար ոլորտների վրա։ Այսպես, ՀԲ-ն  2020 թվականին  արդյունաբերական սեկտորի աճի դանդաղում է ակնկալում մինչեւ 3,7 տոկոս ՝ 2021թ. մինչեւ 4,9 տոկոս եւ 2022թ. մինչեւ 5,3 տոկոս արագացմամբ, ագրոհատվածի պարագայում՝ 2020 թվականին 2,5 տոկոս աճ ՝ 2021թ. մինչեւ 3 տոկոս եւ 2022թ. մինչեւ 3,5 տոկոս արագացմամբ, ծառայությունների ոլորտում ՝ 2020 թվականին աճի դանդաղում մինչեւ 0,6 տոկոս ՝ 2021թ. մինչեւ 4 տոկոս արագաացմամբ    եւ 2022     թվականին   այդ մակարդակի պահպանմամբ:

 

Արտահանման եւ ներմուծման գծով ՀԲ-ն 2020 թվականի համար կանխատեսում է համապատասխանաբար 1,5 եւ 2,6 տոկոս անկում ՝ 2021թ. դինամիկայի շրջադարձով դեպի 5,1 տոկոս եւ 5,4 տոկոս աճ եւ 2022թ. տեմպերի արագացմամբ, համապատասխանաբար մինչեւ 6,8 տոկոս եւ 6 տոկոս:

 

Համաշխարհային բանկի նորացված կանխատեսման համաձայն, Հայաստանում գնաճը 2020 թվականին կկազմի 3 տոկոս, այնուհետեւ 2021 թվականին կբարձրանա մինչեւ 3,5 տոկոս եւ 2022 թվականին կհասնի 4 տոկոսի նպատակային շեմին:

 

ՀՆԱ-ի նկատմամբ ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտի մակարդակը կանխատեսվում է 2020 թվականին 8,9 տոկոս, որից հետո կնվազի 2021թ. մինչեւ  8,6 տոկոս եւ 2022թ. 8,1 տոկոս:

 

ՀՆԱ-ի նկատմամբ զուտ օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների հարաբերակցությունը, ըստ ՀԲ - ի կանխատեսման, 2020 թվականին կկազմի 1,8 տոկոս, այնուհետեւ կբարձրանա՝ 2021թ. մինչեւ 2 տոկոս եւ 2022թ. մինչեւ 2,4 տոկոս:

 

ՀՆԱ-ի նկատմամբ պետբյուջեի դեֆիցիտի հարաբերակցությունը, ՀԲ-ի կանխատեսմամբ, 2020 թվականին կկազմի 4,7 տոկոս՝ հաշվի առնելով ՀՆԱ-ի 2,2 տոկոսի չափով ֆիսկալ աջակցության փաթեթը կորոնավիրուսի տարածումը կանխելու եւ դրա հետեւանքով առաջացած հետեւանքների դիմակայման միջոցառումների շրջանակներում: Սակայն հաջորդ երկու տարիներին, ՀԲ-ի կանխատեսումներով, այդ ցուցանիշն արդեն ավելի ցածր կլինի՝ 2021թ. 2,7% եւ 2022թ.2,6% ։

 

Հայաստանի պետական պարտքի մասնաբաժինը ՀԲ-ն կանխատեսում է 2020թ. ՀՆԱ-ի 57,2 տոկոսի մակարդակում՝ հետագա նվազմամբ՝  2021թ. մինչեւ  56,5 տոկոս եւ 2022թ. մինչեւ 55,8 տոկոս:

 

ՀԲ-ն նշում է, որ տնտեսական աճի ցածր տեմպերը կարող են վատթարացնել աղքատության կրճատման վերաբերյալ ձեռք բերված արդյունքները՝ ընդհուպ մինչեւ աճի դինամիկայի շրջադարձ: Լավագույն դեպքում աղքատության մակարդակը կլինի չափավոր։ Համաշխարհային բանկի նորացված կանխատեսմամբ ՝ Հայաստանի բնակչության առավել անապահով շերտն իր աղքատության մակարդակով, որը նախատեսված է գնողունակության պարիտետի (ԳՊ) հիման վրա ՝ օրական 1.9 դոլար ծախսերի դեպքում, 2020 թվականին կնվազի մինչեւ բնակչության 1,6%՝ 2019թ. փաստացի 1.7%-ից: Բնակչության պայմանական միջին շերտը, մասնավորապես, նրանք, ովքեր օրական 3.2 դոլար են ծախսում գոյատեւման համար, ԳՊ-ի հաշվարկով, 2020 թվականին կարող է կազմել 10,3 տոկոս՝ 2019թ. 10,8 տոկոսի դիմաց, իսկ աղքատության մակարդակը երկրի անապահով բնակիչների առավել լայն շերտում, որոնք ի վիճակի են օրական 5,5 դոլարից ոչ ավելի ծախսել, 2020 թվականին ՀԲ-ն կանխատեսում է 44,1 տոկոս՝ 2019թ. 45,2 տոկկկկոսի դիմաց: 2021 թվականին կանխատեսվում է 1,3 տոկոս (օրական 1.9 դոլար ծախսելու դեպքում), 9,2 տոկոս (օրական 3.2 դոլար ծախսելու դեպքում) եւ 41,3 տոկոս (օրական 5.5 դոլար ծախսելու դեպքում), իսկ 2022 թվականին այդ ցուցանիշները սպասվում են համապատասխանաբար 1,2 տոկոս, 7,8 տոկոս եւ 38,2 տոկոս:

 

Բայց չի բացառվում նաև մեկ այլ սցենար, ըստ որի, կորոնավիրուսի տարածումը կանխելու  միջոցաառումների երկարաձգման դեպքում (որի հավանականությունն օրեցօր աճում է) տնտեսության  աճը կդանդաղի կամ անկում կապրի։ Դոլարացված տնտեսության և արտահանման նեղ բազայի պայմաններում էլ ավելի են խստացվում շոկային ռիսկերի կառավարման մարտահրավերները։ Եվ այդ սցենարով սպասվում է, որ տնտեսության վերականգնումը կսկսվի 2020 թվականից հետո, երբ ցնցումը վերանա։ Հավանականությունը, որ կիրականանա այդ սցենարը, աճում է՝ հաշվի առնելով ողջ աշխարհում բժշկական, տնտեսական և ֆինանսական ցուցանիշների վատթարացումը, և այդ դեպքում աղքատության մակարդակը կաճի։

 

Ռիսկերի թվում ՀԲ-ն հատուկ նշել է, որ դոլարացված տնտեսության եւ արտահանման կառուցվածքի ցածր դիվերսիֆիկացման դեպքում ավելի դժվար կլինի կառավարել շոկը: Սակայն ԱՄՀ-ի հետ Հայաստանի իշխանությունների ձեռք բերված պայմանավորվածությունը պահուստային ֆինանսավորման ավելացման մասին (Stand-by վարկ), եւ որոշ բյուջետային բուֆերներ մասնակիորեն մեղմում են ռիսկերը: Արտահանման ուղղվածության վրա հիմնված կայուն տնտեսական աճի առաջխաղացման համար Հայաստանը COVID-19-ի դեմ պայքարի հետ կապված խնդիրներից բացի, պետք է առաջ մղի բարեփոխումները, որոնք ուղղված են մրցունակության ուժեղացմանն ու կայունության բարձրացմանը:

 

Նշենք, որ ԱՄՀ-ն թարմացրել է Հայաստանի ՀՆԱ-ի 2020թ. դինամիկայի կանխատեսումը ՝ ակնկալելով անկում մինչեւ -1,5 տոկոս ՝ դա պայմանավորելով COVID-19 համաճարակի հետ կապված ներքին շարժունակության եւ ակտիվության սահմանափակումներով, արտաքին պահանջարկի էական նվազմամբ, ֆինանսական պայմանների խստացմամբ եւ գլոբալ առեւտրի եւ մատակարարման շղթաների խափանումներով: Հայաստանի 2020 թվականի բյուջեի դեֆիցիտը, ԱՄՀ-ի սպասումներով, 2020թ. կավելանա ՀՆԱ-ի գրեթե 5% - ով' եկամուտների նվազման եւ առողջապահության եւ տնտեսական աջակցության ծախսերի աճի պատճառով: Հայաստանի պետական պարտքը, ըստ ԱՄՀ-ի կանխատեսումների, 2020 թվականին կգերազանցի ՀՆԱ-ի 60 տոկոսը: ԱՄՀ-ն հայտարարել է, որ 2020 թվականի մայիսի կեսերին Հայաստանի համար Stand-By վարկի ավելացման մասին որոշում կկայացնի՝ մինչեւ 280 մլն դոլար (206 մլն SDR):