Արմինֆո. Ցավոք, Հայաստանի ժողովրդագրական վիճակը վատթարանում է ։ Այս մասին հունիսի 12-ին 2019 թվականի պետական բյուջեի կատարման շուրջ խորհրդարանական լսումների ժամանակ հայտարարել է ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարար Զարուհի Բաթոյանը։
Նրա խոսքով ՝ անցյալ տարի մշակվել եւ հաստատվել է ժողովրդագրական քաղաքականության ռազմավարությունը, որն իրականացվում է ։ Խոսքը, առաջին հերթին, բազմազավակ ընտանիքներին բնակարաններով, նպաստներով ապահովելու մասին է ։ 2020 թվականին լրացուցիչ միջոցներ կձեռնարկվեն երկրում ժողովրդագրական իրավիճակի բարելավման ուղղությամբ: Նախորդ տարի Հայաստանում ծնվել է 35.4 հազար երեխա ՝ նախատեսված 40.5 հազարի դիմաց, եւ այս հարցում ջանքերի ակտիվացման անհրաժեշտություն կա ։ Ընդհանուր առմամբ ժողովրդագրության զարգացման ծրագիրը նախորդ տարվա արդյունքներով կատարվել է 98,6 տոկոսով։ 2020 թվականին այդ նպատակով նախատեսվում է ավելացնել ֆինանսավորման ծավալները՝ նույնիսկ պետական ռեսուրսների դեֆիցիտի դեպքում։
Հիշեցնենք, որ մարտի 5-ին ՀՀ կառավարության նիստում հավանության է արժանացել առողջապահական գործոնով պայմանավորված ծնելիության բարելավման նպատակով 2020-2023թթ. միջոցառումների ծրագիրը։ Հանրապետությունում ժողովրդարական իրավիճակի բարելավման նպատակով առողջապահության նախարարության ֆինանսավորումը 2020 թվականին կավելանա 1,9 մլրդ դրամով: Ընդլայնվել են դեռահասների առողջության բարելավմանն ուղղված քայլերի շրջանակները: Նախատեսվում է 15 տարեկան բոլոր աղջիկներին` այժմ իրականացվող մանկաբույժի զննությանն և որովայնի ու փոքր կոնքի օրգանների գերձայնային հետազոտությանն ավելացնել նաև վահանաձև գեղձի գերձայնային հետազոտություն, ըստ ցուցումների նաև` հորմոնների հետազոտություններ: Արդյունքում ակնկալվում է վերարտադրողական ֆունկցիայի իրականացման փուլում առաջնային անպտղության և վերարտադրողական կորուստների նվազեցում` առնվազն 5 տոկոսով, ինչը վերարտադրողական խանգարումներ ունեցած և բուժման ենթարկվածների շրջանում վերարտադրողական տարիքում կապահովի հղիություն և հղիության բարեհաջող ելք` տարեկան շուրջ 150 ծնվող երեխա: Բարելավելով հղիների նախածննդյան հսկողությունը` ընդլայվել են իրականացվող սքրինինգների շրջանակները: Ավելացվել են հղիության վարման ընթացքում իրականացվող հետազոտությունների տեսակները և ծավալները, ներառելով ինքնաբեր վիժումների, վաղաժամ ծննդաբերության, պտղի զարգացման արատների և մեռելածնության, ինչպես նաև հետծննդյան շրջանի բարդությունների, մայրական մահացության հաճախակի պատճառ հանդիսացող բնածին և ձեռք բերովի տրոմբոֆիլիաների ախտորոշումը, ինչպես նաև նշանակալի պերինատալ վարակների հետազոտումը: Ակնկալվում է` ախտաբանական այն վիճակների վաղ հայտնաբերում և հղիության պատշաճ վարում, որոնց բուժման արդյունքում կնվազեն վերարտադրողական կորուստները, այդ թվում ինքնաբեր վիժումները, ներագանդային մահվան դեպքերը, մեռելածնությունը, չզարգացող հղիությունները, մայրական և պերինատալ մահացությունը, պտղի բնածին զարգացման արատները: Կապահովվի առնվազն 300 հղիության բարեհաջող ելք` երեխայի ծնունդով:
Ընդլայնվել է անպտուղ ամուսնության բուժման և հաղթահարման ծրագրի շրջանակները: Ներկայումս յուրաքանչյուր 6-րդ 7-րդ ամուսնական զույգ Հայաստանում տառապում է անպտղությամբ և կարիք ունի նպատակային միջամտության: 2019թ. պետական բյուջեով անպտուղ զույգերի բուժման և հաղթահարման ծրագրի ֆինանսավորման ավելացմամբ շահառուների թիվը կեռապատկվի. ակնկալվող արդյունքը` առնվազն 350 նորածնի ծնունդ:
Երիտասարդների վերարտադրողական ներուժը բարելավելու նպատակով աշխարհի զարգացած շատ երկրներում ձևավորված է առողջապահական մշակույթ` զույգերի մինչամուսնական հետազոտման և նախաբեղմնավորման խնամքի ծառայությունների տրամադրման առումով: Նախատեսվում է ներմուծել առողջության հավաստագիր նոր ամուսնացող զույգերի համար, որը կարող է տրվել նրանց ամուսնանալու դիմում ներկայացնելիս` Քաղաքացիական կացության ակտերի գրանցման (ՔԿԱԳ) գործակալությունում: Հավաստագրով ամուսնացող զույգը կստանա առողջ վերարտադրության ապահովման, մինչ հղիութունն անհրաժեշտ խորհրդատվությունների ու հետազոտությունների փաթեթ: Ակնկալվում է վերարտադրողական ֆունկցիաների գնահատում, ախտաբանական շեղումների վաղ հայտնաբերում և բուժում, անպտղության նվազեցում, ինքնաբեր վիժումների, մեռելածնության, վաղաժամ ծննդաբերությունների քանակի նվազեցում մինչև 10 տոկոս: Արդյունքում` առնվազն 250 երեխայի ծնունդ կունենանք:
Ըստ ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների ՝ Հայաստանում 2019 թվականին ծնվել է 36 131 երեխա։ Երկրում ծնելիությունը տարեկան կտրվածքով նվազել է 1,2 տոկոսով, իսկ երկամյա կտրվածքով ՝ 4,2 տոկոսով։